Reklama

SN uzupełnia lukę w przepisach: od kiedy liczyć termin na opłatę apelacji

Jeśli strona złożyła wniosek o uzasadnienie postanowienia sądu drugiej instancji odmawiającego zwolnienia od kosztów sądowych i nie złożyła zażalenia, wówczas tygodniowy termin do opłacenia tego pisma biegnie od uprawomocnienia się postanowienia.

Publikacja: 10.10.2025 16:25

SN uzupełnia lukę w przepisach: od kiedy liczyć termin na opłatę apelacji

Foto: Adobe Stock

To sedno najnowszej uchwały Sądu Najwyższego, która wypełnia lukę w przepisach wywołaną nowelą Kodeksu postępowania cywilnego, która weszła w życie 1 lipca 2023 r. Konsekwencją tej nowelizacji jest to, że nieuiszczenie opłaty w terminie pozbawia stronę prawa np. do rozpatrzenia apelacji.

Czytaj więcej

Marek Domagalski: Opłaty nie powinny blokować rozpatrzenia spraw w sądach

Apelacja została odrzucona, bo wcześniej został oddalony wniosek o zwolnienie z kosztów

Kwestia ta wynikła w sprawie o podział majątku wspólnego, w której orzekał Sąd Okręgowy w Gdańsku. Sąd ten odrzucił apelację wnioskodawczyni od niekorzystnego dla niej postanowienia sądu rejonowego, gdyż wcześniej oddalił jej wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych, tj. opłaty od apelacji w wysokości 900 zł. SO wskazał, że zgodnie z art. 112 ust. 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, wnioskodawczyni reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika była zobowiązana do uiszczenia brakującej części opłaty od apelacji w terminie tygodniowym od dnia doręczenia jej pełnomocnikowi postanowienia o odmowie zwolnienia jej z tej opłaty. Powinna więc zapłacić do 25 stycznia 2024 r., a termin nie został dotrzymany, gdyż opłata została uiszczona 8 lutego 2024 r.

Zdaniem SO, dla oceny terminowości uiszczenia opłaty nie ma znaczenia okoliczność, że 22 stycznia 2024 r. pełnomocnik wnioskodawczyni złożył wniosek o sporządzenie uzasadnienia postanowienia z 11 stycznia 2024 r. i jego doręczenie. Według sądu złożenie takiego wniosku nie przedłuża terminu do dokonania opłaty od apelacji. A fakt uiszczenia tej opłaty przez stronę, która ubiegała się o zwolnienie — jak to ostatecznie miało miejsce w tej sprawie — świadczy, że musiała ona zdawać sobie sprawę z takiego obowiązku, gdyż jest to związane z jej sytuacją rodzinną i majątkową.

Czytaj więcej

Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Sąd Najwyższy rozstrzygnie ważną kwestię
Reklama
Reklama

Sąd okręgowy musiał zapytać Sąd Najwyższy

W trakcie rozpatrywania zażalenia wnioskodawczyni szerszy skład SO (w ramach tzw. zażalenia poziomego) powziął wątpliwości, które zawarł w pytaniu prawnym do SN: czy wskazany w art. 112 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych tygodniowy termin do opłacenia pisma, w przypadku gdy strona wniosła o sporządzenie uzasadnienia postanowienia w przedmiocie odmowy zwolnienia od kosztów sądowych wydanego przez sąd drugiej instancji w stanie prawnym obowiązującym od 1 lipca 2023 r., lecz nie wywiodła zażalenia, biegnie od dnia doręczenia jej tego postanowienia, czy też od dnia jego uprawomocnienia się?

Chodzi o to, aby nie narazić strony sporu sądowego na negatywne konsekwencje

W uzasadnieniu skład pytający SO (sędziowie Dorota Budzisz, Adrianna Gołuńska-Łupina i Krzysztof Koczyk) wskazał, że strona zabiegająca o zwolnienie z kosztów, aby nie narazić się na negatywne konsekwencje związane z możliwością upływu terminu do opłacenia pisma procesowego, musiałaby uiścić opłatę przed doręczeniem jej odpisu postanowienia z uzasadnieniem, a więc przed zapoznaniem się z motywami rozstrzygnięcia sądu odmawiającego. A to budzi wątpliwości aksjologiczne.

Do tego stanowiska przychylił się SN (sędziowie Grzegorz Misiurek, Dariusz Dończyk i Dariusz Zawistowski) i podjął uchwałę, że w przypadku, gdy strona złożyła wniosek o sporządzenie uzasadnienia postanowienia o odmowie zwolnienia od kosztów sądowych, tygodniowy termin do opłacenia pisma biegnie od dnia uprawomocnienia się tego postanowienia.

Sygnatura akt: III CZP 47/24

To sedno najnowszej uchwały Sądu Najwyższego, która wypełnia lukę w przepisach wywołaną nowelą Kodeksu postępowania cywilnego, która weszła w życie 1 lipca 2023 r. Konsekwencją tej nowelizacji jest to, że nieuiszczenie opłaty w terminie pozbawia stronę prawa np. do rozpatrzenia apelacji.

Apelacja została odrzucona, bo wcześniej został oddalony wniosek o zwolnienie z kosztów

Pozostało jeszcze 90% artykułu
/
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Reklama
Opinie Prawne
Ewa Szadkowska: Lex Markiewicz, czyli teraz k… my
Prawo drogowe
Nadchodzą kolejne podwyżki dla kierowców. Opłata wzrośnie aż trzykrotnie
Nieruchomości
Sąd Najwyższy powiedział, co trzeba zrobić, żeby zasiedzieć działkę sąsiada
Cudzoziemcy
Czy Ukraińcy w Polsce leczą się kosztem Polaków? Zaskakujące dane ZUS i NFZ
Prawo w Polsce
Zapadł przełomowy wyrok dla pacjentów. Chodzi o rejestrację do lekarza POZ
Reklama
Reklama