Z tego artykułu się dowiesz:
- Jak ujawnienie planu pokojowego wpłynęło na zaufanie Polaków do administracji Donalda Trumpa?
- Co znajdowało się w pierwotnej wersji 28-punktowego planu pokojowego dla Rosji i Ukrainy?
- Jakie zmiany wprowadzono w zmodyfikowanej wersji planu pokojowego?
Treść 28-punktowego planu, który miał zostać przygotowany przez Steve'a Witkoffa i zięcia Donalda Trumpa Jareda Kushnera, po konsultacjach z Kiryłłem Dmitriewem, specjalnym wysłannikiem Kremla ds. międzynarodowej współpracy gospodarczej, została opublikowana przez serwis Axios. Ujawnienie treści planu wywołało konsternację wśród europejskich sojuszników USA oraz na Ukrainie, ponieważ w planie pojawiły się punkty przewidujące przekazanie przez Ukrainę całego Donbasu Rosji; uznanie – de facto – rosyjskiego podboju Donbasu oraz aneksji Krymu przez USA; odstąpienie od pociągania do odpowiedzialności uczestników wojny za czyny, popełnione w jej trakcie oraz wykluczenie dalszego rozszerzenia NATO – nie tylko o Ukrainę. Plan uznano za bardzo korzystny dla Rosji, zgodny z jej postulatami, przedstawionymi m.in. przez Władimira Putina w czasie spotkania z Donaldem Trumpem na Alasce, a jednocześnie oznaczający faktyczną kapitulację Ukrainy.
28-punktowy plan pokojowy został już zmodyfikowany. Zniknął m.in. punkt o Polsce
Po ujawnieniu treści planu Marco Rubio miał powiedzieć amerykańskim parlamentarzystom, że plan jest zapisem postulatów Kremla przedstawionych stronie amerykańskiej, choć potem sekretarz stanu dementował te słowa przekonując, że plan powstał w toku konsultacji zarówno ze stroną rosyjską, jak i ukraińską. Jednak po ujawnieniu treści planu Wołodymyr Zełenski oświadczył, że Ukraina może stracić poparcie kluczowego sojusznika, albo stracić godność, co jednoznacznie wskazywało na krytyczną ocenę planu przez Kijów.
Pełna treść pierwotnej wersji planu pokojowego opracowanego przez administrację Donalda Trumpa
1. Ukraińska suwerenność zostanie potwierdzona.
2. Całościowe porozumienie o nieagresji zostanie zawarte między Rosją, Ukrainą a Europą. Wszystkie sporne kwestie z ostatnich 30 lat zostaną uregulowane.
3. Rosja nie będzie najeżdżać sąsiednich krajów, a NATO nie będzie się rozszerzać.
4. Między Rosją a NATO prowadzony będzie dialog, za pośrednictwem USA, by rozwiązać wszystkie kwestie dotyczące bezpieczeństwa i stworzyć warunki do deeskalacji w celu zapewnienia globalnego bezpieczeństwa i zwiększenia szans na współpracę dla przyszłego rozwoju gospodarczego.
5. Ukraina otrzyma wiarygodne gwarancje bezpieczeństwa.
6. Rozmiar ukraińskiej armii zostanie ograniczony do 600 tys. żołnierzy.
7. Ukraina zapisze w swojej konstytucji, że nie dołączy do NATO, a NATO zgodzi się zawrzeć w swoich dokumentach gwarancję, że Ukraina nie zostanie przyjęta (do Sojuszu) w przyszłości.
8. NATO zgodzi się nie rozmieszczać wojsk na Ukrainie.
9. Europejskie myśliwce będą stacjonować w Polsce.
10. Co do gwarancji USA:
USA otrzymają rekompensatę za gwarancje;
Jeśli Ukraina najedzie Rosję, straci gwarancje;
Jeśli Rosja najedzie Ukrainę, oprócz skoordynowanej odpowiedzi militarnej, wszystkie sankcje zostaną przywrócone, a uznanie nowych terytoriów i wszystkie inne korzyści z tej umowy zostaną anulowane;
Jeśli Ukraina przeprowadzi atak rakietowy na Moskwę lub Petersburg bez powodu, gwarancje bezpieczeństwa zostaną uznane za niebyłe.
11. Ukraina może starać się o członkostwo w UE i uzyska krótkoterminowy, preferencyjny dostęp do europejskiego rynku, gdy sprawa ta (akcesja do UE – red.) będzie rozważana.
12. Powstanie ogromny pakiet środków mających na celu odbudowę Ukrainy, w tym (choć nie ograniczy się do tego):
Powstanie Ukraiński Fundusz Rozwoju, by inwestować w szybko rozwijające się branże, w tym technologiczną, centra danych i sztuczną inteligencję;
USA będą współpracować z Ukrainą, by wspólnie odbudować, rozwijać, modernizować i zarządzać ukraińską infrastrukturą gazową, w tym gazociągami i magazynami gazu;
Wspólne wysiłki na rzecz odbudowy dotkniętych przez działania wojenne terenów, mające na celu odtworzenie, odbudowę i modernizację miast i terenów zabudowanych;
Rozwój infrastruktury;
Wydobycie minerałów i surowców naturalnych;
Bank Światowy stworzy specjalny pakiet finansowy, by przyspieszyć te wysiłki.
13. Rosja zostanie ponownie włączona do światowej gospodarki;
Zniesienie sankcji będzie omawiane i uzgadniane etapami oraz indywidualnie dla każdego przypadku;
USA zawrą długoterminową umowę o współpracy gospodarczej na rzecz obustronnego rozwoju w obszarach energetyki, surowców naturalnych, infrastruktury, sztucznej inteligencji, centrów danych, wydobycia metali ziem rzadkich w Arktyce i innych obopólnie korzystnych projektów biznesowych;
Rosja zostanie zaproszona do ponownego dołączenia do G8.
14. Zamrożone aktywa (Rosji) zostaną wykorzystane w sposób następujący:
100 mld dolarów zamrożonych aktywów Rosji zostanie zainwestowanych w amerykańskie wysiłki na rzecz odbudowy i rozwoju inwestycji na Ukrainie;
USA otrzymają 50 proc. zysków z tego projektu. Europa przeznaczy kolejne 100 mld dolarów na zwiększenie ilości dostępnych inwestycji na odbudowę Ukrainy. Zamrożone w Europie fundusze zostaną odmrożone. Pozostałe zamrożone rosyjskie fundusze zostaną zainwestowane w oddzielny amerykańsko-rosyjski mechanizm, który pozwoli na wdrożenie wspólnych projektów w różnych obszarach. Ten fundusz będzie miał na celu wzmocnienie relacji i zwiększenie wspólnego interesu w stworzeniu zachęt, by nie wracać do konfliktu.
15. Zostanie ustanowiona wspólna amerykańsko-rosyjska grupa robocza w kwestiach bezpieczeństwa, by zapewnić przestrzeganie wszystkich zapisów tego porozumienia.
16. Rosja zawrze w swoim systemie prawnym politykę nieagresji wobec Europy i Ukrainy.
17. USA i Rosja zgodzą się przedłużyć ważność traktatów o nierozprzestrzenianiu i kontroli broni jądrowej, w tym traktatu START I.
18. Ukraina zgodzi się być krajem nieatomowym, zgodnie z Traktatem o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej.
19. Zaporoska Elektrownia Jądrowa będzie zarządzana pod nadzorem MAEA, a prąd wytwarzany przez nią będzie rozdzielany po równo między Rosję i Ukrainę – w stosunku 50 do 50.
20. Oba państwa wdrożą programy nauczania w szkołach i społeczeństwie, których celem będzie promowanie zrozumienia i tolerowania różnych kultur i eliminowanie rasizmu oraz uprzedzeń;
Ukraina przyjmie zasady UE dotyczące tolerancji religijnej i chronienia języków mniejszości;
Oba kraje zgodzą się na odwołanie dyskryminacyjnych środków i zagwarantowanie praw ukraińskich i rosyjskich mediów i edukacji.
Wszelkie nazistowskie ideologie i działania muszą być odrzucone i zakazane.
21. Terytoria:
Krym, Ługańsk i Donieck zostaną uznane de facto za rosyjskie, w tym przez USA;
W Chersoniu i Zaporożu dojdzie do zamrożenia na linii kontaktu, co oznacza de facto uznanie linii kontaktu (frontu – red.).
Rosja zwróci inne terytoria, które kontroluje poza tymi pięcioma obwodami.
Ukraińskie siły wycofają się z części obwodu donieckiego, którą obecnie kontrolują, a strefa, z której się wycofają, będzie uważana za neutralny, zdemilitaryzowany bufor, uznawany międzynarodowo za terytorium Federacji Rosyjskiej. Rosyjskie siły nie będą wkraczać do tej strefy zdemilitaryzowanej.
22. Po zawarciu przyszłych porozumień terytorialnych, Federacja Rosyjska i Ukraina zobowiążą się nie zmieniać tych porozumień siłą. Wszelkie gwarancje bezpieczeństwa nie będą obowiązywać w przypadku złamania tych zobowiązań.
23. Rosja nie będzie uniemożliwiać Ukrainie wykorzystywania Dniepru do działań komercyjnych, zostaną zawarte porozumienia ws. swobodnego transportu zboża przez Morze Czarne.
24. Powołana zostanie komisja humanitarna, by rozwiązać następujące kwestie:
Wszyscy jeńcy i polegli zostaną wymienieni między stronami, na zasadzie wszyscy za wszystkich;
Wszyscy cywilni więźniowie i zakładnicy zostaną zwróceni, w tym dzieci;
Wdrożony zostanie program łączenia rodzin;
Zostaną podjęte środki, by ulżyć cierpieniu ofiar konfliktu.
25. Ukraina zorganizuje wybory w ciągu 100 dni.
26. Wszyscy uczestnicy konfliktu otrzymają pełną amnestię za swoje działania w czasie wojny i zgodzą się, by nie składać roszczeń lub przedstawiać zażaleń w przyszłości.
27. To porozumienie będzie prawnie wiążące. Jego wdrożenie będzie monitorowane przez Radę Pokoju, na czele której stanie Donald Trump. Sankcje będą wdrażane w przypadku naruszeń.
28. Gdy strony zgodzą się na to memorandum, zawieszenie broni wejdzie w życie natychmiast, po tym, jak obie strony zgodzą się wycofać do wskazanych miejsc i zaczną wdrażać porozumienie.
Początkowo pojawiły się doniesienia, że USA dają Ukrainie czas do 27 listopada na przyjęcie planu pokojowego – w innym przypadku Waszyngton miałby wstrzymać pomoc wojskową dla Ukrainy oraz zaprzestać przekazywania jej informacji wywiadowczych. Ostatecznie jednak strona amerykańska wycofała się z wskazywania ostatecznego terminu przyjęcia planu. Plan został też zmodyfikowany w toku negocjacji między delegacjami USA i Ukrainy w Genewie (uczestniczyli w nich także przedstawiciele Wielkiej Brytanii, Francji i Niemiec). Zmodyfikowany plan ma zawierać 19 punktów, a najważniejsze kwestie sporne – m.in. kwestie terytorialne – pozostawiono do rozstrzygnięcia w bezpośredniej rozmowie Donalda Trumpa z Wołodymyrem Zełenskim. Pojawiły się informacje, że Zełenski wkrótce może udać się do USA, ale termin takiej wizyty nie jest na razie znany.
