Takie stanowisko potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 26 września 2018 r. (II PK 151/17).
Czytaj także: Zamiana dzieła na etat: firmy żądają zwrotu zapłaconych składek ZUS od wykonawcy
Sprawa wiązała się z innym postępowaniem. Sąd rejonowy ustalił w nim istnienie stosunku pracy pomiędzy stronami, które przez około 9 lat były związane kolejnymi umowami o dzieło. W związku z ustaleniem stosunku pracy, pracodawca skorygował złożone deklaracje ZUS i uregulował wpłatę z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne. Następnie spółka zażądała od pracownicy zwrotu części składek, które za nią opłaciła. Sprawa trafiła do sądu.
Sąd II instancji badający sprawę zgodził się z pracodawcą. Wskazał, że pracownica występując o ustalenie stosunku pracy powinna była przewidzieć, że jej status ulegnie zmianie. Z jednej strony uzyska pracowniczy tytuł podlegania ubezpieczeniom, z drugiej jednak zostanie odpowiednio obciążona obowiązkiem finansowania składek. Sąd rozłożył obowiązek spłaty na 72 raty, tj. na 6 lat. Sprawa trafiła do Sądu Najwyższego.
Na wstępie SN przypomniał, że część składek na ubezpieczenia społeczne obciąża pracownika. Pracodawca oblicza tę część, a następnie po jej potrąceniu przekazuje ją do ZUS. Taka część potrącana jest z wynagrodzenia przysługującego pracownikowi za pracę, a nie ze środków własnych pracodawcy. W związku z tym, przekazanie pracownikowi wynagrodzenia niepomniejszonego o należne składki prowadzi do bezpodstawnego wzbogacenia się pracownika względem Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wzbogacenie pracownika względem pracodawcy następuje natomiast wtedy, gdy pracodawca opłaca składkę na ubezpieczenia pracownika w całości ze swoich środków. Wówczas obciążenia finansowe pracownika ulegają zmniejszeniu, bo nie ponosi on wydatku związanego z zapłatą należnej części składek. Dochodzi też do zubożenia pracodawcy, który pokrył zobowiązania pracownika względem FUS. Taka sytuacja zachodzi w badanej sprawie, gdy prawomocnym wyrokiem zostaje ustalone istnienie stosunku pracy. Powoduje to bowiem konieczność wywiązania się pracodawcy z jego obowiązku jako płatnika polegającego na opłaceniu zaległych składek.
