Urlop rodzicielski: jak korzystać z uprawnień

Pracownica nie odłoży 16 tygodni urlopu rodzicielskiego, który nie musi przypadać bezpośrednio po poprzedniej części, jeśli w trzy tygodnie po porodzie zdecydowała się wybrać pełną jego pulę.

Aktualizacja: 09.09.2016 12:47 Publikacja: 09.09.2016 12:40

Urlop rodzicielski: jak korzystać z uprawnień

Foto: 123RF

Przepisy pozwalają podzielić urlop rodzicielski na części. Ostatnią z nich, liczącą najwyżej 16 tygodni, można wziąć bez zachowania ciągłości z poprzednimi, do końca roku, w którym dziecko kończy 6 lat. Ale nie stanie się tak w każdej sytuacji.

- 2 stycznia 2016 r. urodziłam syna. Od tego dnia jestem na rocznym urlopie macierzyńskim i rodzicielskim. Urlop ten miał zakończyć się 30 grudnia br. Chcę jednak zrezygnować z 10 tygodni urlopu rodzicielskiego, aby wykorzystać je w terminie późniejszym, przed ukończeniem przez syna 6. roku życia. Czy mam taką możliwość? – pyta czytelniczka.

Jeżeli czytelniczka złożyła w terminie 21 dni po porodzie wniosek o udzielenie, bezpośrednio po zakończonym urlopie macierzyńskim, urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze (32 tygodni), to obecnie nie może już wystąpić o udzielenie urlopu rodzicielskiego do 16 tygodni, który nie przypada bezpośrednio po poprzedniej jego części.

Zgodnie z art. 29a ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 372 ze zm.; dalej: ustawa zasiłkowa) zasiłek macierzyński przysługuje przez okres uregulowany przepisami kodeksu pracy m.in. jako okres urlopu rodzicielskiego. Są to 32 tygodnie w przypadku, gdy urodziło się jedno dziecko.

Zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego przysługuje zarówno pracownikom, jak i osobom objętym ubezpieczeniem chorobowym dobrowolnie (zleceniobiorcom, osobom prowadzącym pozarolniczą działalność oraz osobom z nimi współpracującym).

Ile tygodni

Urlopu rodzicielskiego udziela się bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego w nie więcej niż czterech częściach stanowiących wielokrotność tygodnia, przypadających bezpośrednio jedna po drugiej. Żadna część tego urlopu nie może być krótsza niż 8 tygodni. Od tej zasady są wyjątki:

- pierwsza część urlopu rodzicielskiego może trwać do 6 tygodni,

- pozostała, ostatnia do wykorzystania część tego urlopu może być krótsza niż 8 tygodni.

Przykład

Pani Maria miała 14 tygodni urlopu rodzicielskiego. Z drugiej jego części skorzystał ojciec dziecka przez 15 tygodni. Rodzicom pozostały jeszcze 3 tygodnie. Dlatego jeden z rodziców może wziąć trzecią część tego urlopu, czyli 3 tygodnie. Będzie to wymiar krótszy niż 8 tygodni.

Zgodnie z art. 182 [1c] § 1 kodeksu pracy urlop rodzicielski jest udzielany bezpośrednio po wybraniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego, nie więcej niż w czterech częściach, przypadających bezpośrednio jedna po drugiej albo bezpośrednio po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający części urlopu rodzicielskiego w wymiarze wielokrotności tygodnia.

Dopuszczalna przerwa

Jednak za sprawą art. 182 [1c] § 1 i 3 k.p. urlop ten – w wymiarze do 16 tygodni – można wykorzystać bez stosowania zasady bezpośredniości po poprzedniej części tego urlopu. Przy czym musi on przypadać nie później niż do finiszu roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia. Wówczas urlopu tego udziela się maksymalnie w dwóch częściach, których wymiar określa się na takich samych zasadach jak pozostałych części urlopu rodzicielskiego.

Przykład

Po wybraniu 20 tygodni urlopu macierzyńskiego i części urlopu rodzicielskiego (18 tygodni) pani Krystyna zdecydowała się wziąć pozostałą część rodzicielskiego (14 tygodni) w terminie późniejszym. Złożyła wniosek do pracodawcy o udzielenie pozostałej części po dwóch latach od urodzenia dziecka. Szef musi uwzględnić ten wniosek.

Aby skorzystać z 16 tygodni urlopu rodzicielskiego w terminie późniejszym, trzeba jednak choćby jedną jego część wybrać w terminie przypadającym bezpośrednio po urlopie macierzyńskim albo bezpośrednio po okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający części urlopu rodzicielskiego. Zatem pracownik, który w ogóle nie brał rodzicielskiego albo wykorzystał go w pełnym wymiarze, nie będzie mógł "odłożyć" sobie na później 16 tygodni tego urlopu.

Przykład

Po 20 tygodniach urlopu macierzyńskiego pani Julia wróciła do pracy. Po roku od urodzenia dziecka wystąpiła do pracodawcy o udzielenie jej 16 tygodni urlopu rodzicielskiego. Pracownica nie ma prawa do takiego urlopu w wymiarze 16 tygodni, gdyż nie wybrała przynajmniej jednej części urlopu rodzicielskiego w terminie przypadającym bezpośrednio po urlopie macierzyńskim.

Przerwana opieka i powrót

Jeżeli czytelniczka – pracownica złożyła wniosek o udzielenie bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego pełnego wymiaru rodzicielskiego (32 tygodnie) w trybie art. 179 [1] k.p., a więc w ciągu 21 dni po porodzie, i z niego rezygnuje, z pozostałego urlopu lub jego części może skorzystać ojciec. Między kolejnymi częściami tego urlopu nie może być jednak ani jednego dnia przerwy. Gdy ojciec nie złoży wniosku o udzielenie pozostałej części urlopu rodzicielskiego lub złoży go, a następnie zrezygnuje z części urlopu, czyli wystąpi przerwa między częściami urlopu rodzicielskiego, wówczas jego niewybrana część przepadnie.

Artykuł 179 [1] § 2 k.p. nie przewiduje bowiem możliwości dzielenia się urlopem rodzicielskim między rodzicami dziecka będącymi pracownikami lub innymi ubezpieczonymi z innego tytułu niż stosunek pracy na podstawie art. 182 [1c] § 3 k.p. Przepis ten pozwala wziąć część rodzicielskiego (do 16 tygodni) nieprzypadającą bezpośrednio po poprzedniej części albo nieprzypadającą bezpośrednio po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający części tego urlopu, nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko skończy 6 lat.

Coś za coś

Artykuł 179 [1] § 2 k.p. dopuszcza, że pracownica, która złożyła wniosku o pełny 32-tygodniowy okres urlopu rodzicielskiego, może dzielić się z pracownikiem ojcem dziecka korzystaniem z tego urlopu albo pobieraniem zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi tego urlopu, zgodnie z zasadami określonymi w art. 182 [1c] § 2 i 4 k.p. W takim przypadku nie stosuje się art. 182 [1c] § 3 k.p.

Wnioskując o urlop rodzicielski w trybie art. 179 [1] k.p. (a więc składając pismo w ciągu 21 dni po porodzie o udzielenie, bezpośrednio po zakończonym urlopie macierzyńskim, urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, tj. 32 tygodni), nie można już wystąpić o urlop rodzicielski do 16 tygodni, który nie następuje natychmiast po poprzedniej jego części.

Przepisy pozwalają podzielić urlop rodzicielski na części. Ostatnią z nich, liczącą najwyżej 16 tygodni, można wziąć bez zachowania ciągłości z poprzednimi, do końca roku, w którym dziecko kończy 6 lat. Ale nie stanie się tak w każdej sytuacji.

- 2 stycznia 2016 r. urodziłam syna. Od tego dnia jestem na rocznym urlopie macierzyńskim i rodzicielskim. Urlop ten miał zakończyć się 30 grudnia br. Chcę jednak zrezygnować z 10 tygodni urlopu rodzicielskiego, aby wykorzystać je w terminie późniejszym, przed ukończeniem przez syna 6. roku życia. Czy mam taką możliwość? – pyta czytelniczka.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
Słynny artykuł o zniesławieniu ma zniknąć z kodeksu karnego
Prawo karne
Pierwszy raz pseudokibice w Polsce popełnili przestępstwo polityczne. W tle Rosjanie
Podatki
Kiedy ruszy KSeF? Ministerstwo Finansów podało odległy termin
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Podatki
Ministerstwo Finansów odkryło karty, będzie nowy podatek. Kto go zapłaci?
Materiał Promocyjny
Wsparcie dla beneficjentów dotacji unijnych, w tym środków z KPO