Dwa terminy ważne dla odpowiedzialności wspólników i członków zarządu

Urząd skarbowy ma stosunkowo niewiele czasu na wydanie decyzji przenoszącej odpowiedzialność za zaległości spółki na wspólnika spółki osobowej czy członka zarządu spółki kapitałowej

Aktualizacja: 15.10.2009 07:50 Publikacja: 15.10.2009 06:10

Dwa terminy ważne dla odpowiedzialności wspólników i członków zarządu

Foto: Fotorzepa, Pio Piotr Guzik

Prawo do wydania takiej decyzji przedawnia się tak samo, jak do wydania decyzji przeciwko innej osobie trzeciej, np. byłemu małżonkowi podatnika czy nabywcy jego przedsiębiorstwa.

[srodtytul]Pięć lat na decyzję [/srodtytul]

[b]Wydanie decyzji przenoszącej odpowiedzialność ze spółki na wspólnika czy członka zarządu jest niedopuszczalne, jeśli od końca roku podatkowego, w którym powstała zaległość podatkowa, upłynęło pięć lat[/b] (art. 118 § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=A66C91A1B4B25E73EC85D0FDC9B48347?id=176376]ordynacji podatkowej[/link]). Chodzi o pierwotną zaległość ciążącą na spółce jako podatniku, płatniku lub inkasencie, będącą przyczyną wydania decyzji wobec wspólnika lub członka zarządu jako osoby trzeciej.

Zaległość podatkowa to w myśl art. 51 op podatek niezapłacony w terminie płatności. Tak więc gdy chodzi o podatek dochodowy należny od spółki z o.o. za 2009 r., płatny w 2010 r., prawo do obciążenia członka zarządu obowiązkiem jego zapłaty przedawni się się z upływem 2015 r.

Za zaległość podatkową uważa się także niezapłaconą w terminie płatności:

- zaliczkę na podatek, w tym zaliczkę ustalaną w związku z określaniem podstawy opodatkowania w drodze oszacowania, a także

- ratę podatku.

Te zasady dotyczą także należności z tytułu podatków, zaliczek na podatek oraz rat podatków niewpłaconych w terminie płatności przez podatnika i inkasenta.

[srodtytul]Decyduje data doręczenia [/srodtytul]

Ponieważ decyzja przenosząca odpowiedzialność na osobę trzecią ma charakter konstytutywny, obowiązek z niej wynikający powstaje z dniem jej doręczenia. Dlatego nie ma decydującego znaczenia data wydania decyzji. Urząd skarbowy musi nie tylko wydać, ale i skutecznie doręczyć tę decyzję przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku, w którym powstała zaległość podatkowa ciążąca na spółce [b](por. wyrok WSA w Gdańsku z 27 stycznia 2009 r., I SA/ Gd 658/08, wyrok NSA z 6 stycznia 2006 r., II FSK 135/05).[/b] Po tym terminie prawo do jej wydania wygasa.

W dniu wydania decyzji przenoszącej odpowiedzialność musi przy tym ciążyć na spółce zobowiązanie podatkowe. Nie można oczywiście wydać takiej decyzji, jeśli wygasło ono także z innych przyczyn niż przedawnienie, np. dlatego że jeden ze wspólników czy członków zarządu uregulował jej zaległość podatkową. Organ podatkowy wydający taką decyzję musi wszystkie te okoliczności uwzględnić.

[srodtytul]Nie ma zawieszenia biegu ani przerwania [/srodtytul]

Trzeba zaznaczyć, że pięcioletni termin przedawnienia prawa do wydania decyzji przenoszącej odpowiedzialność na osobę trzecią, w tym wspólnika spółki osobowej i członka zarządu kapitałowej, nie może być przerwany ani zawieszony. Może więc być tak, że urząd skarbowy nie może już wydać decyzji przenoszącej odpowiedzialność na wspólnika albo członka zarządu spółki, natomiast, ze względu na przerwanie lub zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązania pierwotnego, czyli ciążącego na spółce, może prowadzić egzekucję z jej majątku. Wskazany pięcioletni termin jest ostateczny i nie może być przedłużony.

Nie jest to w praktyce termin długi, zwłaszcza gdy wydanie decyzji przenoszącej odpowiedzialność musi poprzedzać wydanie decyzji wymiarowej wobec spółki. Tak jest zawsze w przypadku odpowiedzialności członków zarządu spółki z o.o. i akcyjnej. Moment wszczęcia postępowania przeciwko członkom zarządu odsuwa się w czasie, ze względu na konieczność wskazania, że egzekucja zaległości z majątku spółki okazała się bezskuteczna.

[srodtytul]Trzy lata z możliwością przedłużenia [/srodtytul]

Inaczej rzecz się ma, gdy chodzi o drugi termin przedawnienia wchodzący tu w rachubę, a mianowicie zobowiązania ustalonego w decyzji przenoszącej odpowiedzialność na wspólnika albo członka zarządu spółki. [b]To zobowiązanie przedawnia się po upływie trzech lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym decyzja ta została doręczona wspólnikowi czy członkowi zarządu [/b](np. w razie wydania decyzji 1 marca 2009 r. termin przedawnienia minie z upływem 31 grudnia 2012 r.). Oznacza to, że po tym terminie przymusowe ściągnięcie ustalonej w niej należności jest niemożliwe.

Jednak termin ten może zostać przedłużony wskutek zawieszenia biegu terminu przedawnienia albo jego przerwania. Zawieszenie nastąpi, jeśli adresat tej decyzji uzyska ulgę w spłacie należności w niej ustalonej w postaci odroczenia jej płatności lub rozłożenia jej na raty albo odroczenia lub rozłożenia jej płatności na raty po upływie terminu płatności, tj. gdy stała się ona zaległością podatkową (art. 118 § 2 w związku z art. 70 § 2, art. 67a § 1 pkt 1 i 2 i art. 53a op).

Termin płatności kwoty wskazanej w takiej decyzji wynosi 14 dni, licząc od dnia jej doręczenia.

Po okresie zawieszenia przedawnienie wznawia swój bieg.

Bieg terminu przedawnienia przerywa:

- ogłoszenie upadłości podatnika a także

- zastosowanie środka egzekucyjnego, o którym podatnik został zawiadomiony (takim środkiem jest np. egzekucja z wynagrodzenia za pracę, z rachunku bankowego, z ruchomości i nieruchomości).

Po przerwaniu biegu przedawnienie biegnie na nowo i znowu jest to termin trzyletni. Ten nowy termin rozpoczyna bieg po dniu uprawomocnienia się postanowienia o ukończeniu postępowania upadłościowego i dniu, w którym zastosowano środek egzekucyjny. Wskutek zastosowania środka egzekucyjnego może on być przerwany wielokrotnie, tak że obowiązek zapłaty długu spółki przeniesiony na członków jej zarządu lub wspólników może się nigdy nie przedawnić.

Prawo do wydania takiej decyzji przedawnia się tak samo, jak do wydania decyzji przeciwko innej osobie trzeciej, np. byłemu małżonkowi podatnika czy nabywcy jego przedsiębiorstwa.

[srodtytul]Pięć lat na decyzję [/srodtytul]

Pozostało 97% artykułu
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Prawnicy
Bodnar: polecenie w sprawie 144 prokuratorów nie zostało wykonane
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Konsumenci
Jest pierwszy wyrok ws. frankowiczów po głośnej uchwale Sądu Najwyższego
Materiał Promocyjny
20 lat Polski Wschodniej w Unii Europejskiej