Zamówienia publiczne: co zwycięzca przetargu może zlecić podwykonawcom

Zwycięzca przetargu może powierzyć realizację całego uzyskanego zamówienia publicznego jednej lub kilku firmom.

Aktualizacja: 12.08.2014 10:57 Publikacja: 12.08.2014 08:00

Zamówienia publiczne: co zwycięzca przetargu może zlecić podwykonawcom

Foto: Rzeczpospolita, Tomasz Wawer

Wygranie publicznego przetargu nie oznacza, że zwycięska firma musi samodzielnie zrealizować zamówienie. Może ona bowiem skorzystać z pomocy podwykonawców. W tym celu musi jednak zawrzeć ?z nimi umowę o podwykonawstwo. Zgodnie z art. 2 pkt 9b prawa zamówień publicznych (dalej p.z.p.) umowa taka musi być odpłatna, musi zostać zawarta na piśmie i wskazywać jej przedmiot. Co ważne, usługi, dostawy lub roboty budowlane stanowiące przedmiot umowy o podwykonawstwo muszą być częścią zamówienia publicznego.

Samodzielnie ?czy z kimś

W praktyce często pojawia się jednak pytanie, czy firma, która wygrała publiczny przetarg, powinna chociaż część zamówienia wykonać samodzielnie, czy też może powierzyć realizację całego zamówienia publicznego jednemu lub kilku podwykonawcom.

Dysponowanie zasobami innego podmiotu nie musi łączyć się z jego udziałem w realizacji zamówienia

Zgodnie z art. 36a ust. 1 p.z.p. wykonawca może powierzyć wykonanie części zamówienia podwykonawcy. Interpretacja wyłącznie tego przepisu wskazywałaby na to, że wykonawca może powierzyć podwykonawcy wykonanie tylko części zamówienia, a zatem sam musi wykonać chociaż część zamówienia. Wykładni przepisu art. 36a ust. 1 prawa zamówień publicznych należy jednak dokonywać łącznie z art. 36a ust. 2 prawa zamówień publicznych. Zgodnie z tym przepisem zamawiający może zastrzec obowiązek osobistego wykonania przez wykonawcę kluczowych części zamówienia na roboty budowlane lub usługi, a także prac związanych ?z rozmieszczeniem i instalacją, w ramach zamówienia na dostawy. Zastrzeżenie to nie jest skuteczne w zakresie, w jakim wykonawca powołuje się na zasoby innego podmiotu ?w celu wykazania spełniania warunków udziału w zamówieniu. Jak bowiem wskazała Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z 3 stycznia 2012 r. (KIO 2732/11), skoro obowiązek wykazania dysponowania przez wykonawcę zasobami innego podmiotu zachodzi wówczas, gdy wykonawca samodzielnie nie jest w stanie wykazać spełniania warunków udziału w postępowaniu, to tym samym w przypadku, gdy wykonawca składa wymagane oświadczenie o spełnianiu warunków udziału w postępowaniu nie ma podstaw, by uznać, że warunków tych samodzielnie nie spełnia. ?W wyroku tym KIO wyraźnie podkreśliła, że dysponowanie zasobami innego podmiotu nie musi łączyć się z udziałem tego podmiotu w realizacji zamówienia.

Wybiera zamawiający

Z przepisów tych jasno wynika zatem, że w sytuacji, gdy zamawiający nie skorzysta ?z uprawnienia do zastrzeżenia osobistego wykonania niektórych części zamówienia przez wykonawcę, który wygrał przetarg, wykonawca będzie mógł powierzyć wykonanie całości zamówienia jednemu lub kilku podwykonawcom. Taką interpretację przepisów potwierdził Urząd Zamówień Publicznych w swojej opinii prawnej (opinia prawna Urzędu Zamówień Publicznych z 20 stycznia 2014 r. w sprawie przepisów o podwykonawstwie obowiązujących od 24 grudnia 2013 r.; www.uzp.gov.pl).

W praktyce zatem decyzja o tym, czy firma, która wygrała przetarg, będzie miała obowiązek samodzielnie zrealizować przynajmniej jakąś część zamówienia, w pierwszej kolejności będzie należała do zamawiającego. Jeżeli ten nie zdecyduje się na wprowadzenie obowiązków w tym zakresie, to zwycięska w przetargu firma będzie decydowała o tym, czy samemu przystąpić do wywiązania się z całej umowy lub jej części, czy też zlecić to innej firmie lub firmom. Nawet jeżeli zwycięzca przetargu realizację całości zamówienia powierzy podwykonawcom, to zamawiający, który nie zastrzegł, że główny wykonawca musi osobiście wykonać określone części zamówienia, nie będzie mógł się temu sprzeciwić.

Jeżeli jednak zamawiający zastrzeże, że wykonawca musi osobiście wykonać kluczowe części zamówienia na roboty budowlane, np. w postaci wybudowania całego budynku bez jego wykończenia, to zwycięska w przetargu firma nie może z tego powodu czynić zarzutów zamawiające mu, że np. ogranicza on konkurencję. Jak bowiem wskazała Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku ?z 5 marca 2014 r. (KIO 283/14), art. 36a ust. 2 p.z.p. przewiduje możliwość zastrzeżenia przez zamawiającego obowiązku osobistego wykonania przez wykonawcę niektórych części zamówienia. Skoro więc zamawiający skorzystał z tego uprawnienia, wskazując, jakie części zamówienia wykonawca zobowiązany jest wykonać osobiście, to nie można mu ?z tego tytułu czynić zarzutu.

Trzeba zawrzeć umowę

Jeżeli w postępowaniu wykonawca będzie mógł zlecić wykonanie całości lub części zamówienia podwykonawcy i zdecyduje się tak zrobić, to będzie musiał zawrzeć umowę z mniejszym podmiotem. Zgodnie z p.z.p. wykonawca zamówienia ma prawo do zawarcia umowy z podwykonawcą bez względu na rodzaj zamówienia publicznego. Jeżeli jednak przedmiotem zamówienia są roboty budowlane, to krąg podmiotów realizujących roboty może być dużo szerszy. W tym bowiem przypadku umowa o podwykonawstwo może być zawarta nie tylko pomiędzy wykonawcą a podwykonawcą, ale także pomiędzy podwykonawcą a innym podmiotem – dalszym podwykonawcą. Co ważne, jeżeli główny wykonawca przestanie regulować swoje zobowiązania względem podwykonawców, ale także względem dalszych podwykonawców, to wszyscy oni mogą wystąpić ze swoimi roszczeniami bezpośrednio do zamawiającego. Taka ochrona prawna przysługuje zatem nie tylko podwykonawcom robót budowlanych, jak ma to miejsce na gruncie kodeksu cywilnego, ale także podwykonawcom dostaw i usług biorących udział w realizacji zamówienia publicznego oraz dalszym podwykonawcom.

Podstawa prawna: Ustawa z 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 907 ze zm.)

Wygranie publicznego przetargu nie oznacza, że zwycięska firma musi samodzielnie zrealizować zamówienie. Może ona bowiem skorzystać z pomocy podwykonawców. W tym celu musi jednak zawrzeć ?z nimi umowę o podwykonawstwo. Zgodnie z art. 2 pkt 9b prawa zamówień publicznych (dalej p.z.p.) umowa taka musi być odpłatna, musi zostać zawarta na piśmie i wskazywać jej przedmiot. Co ważne, usługi, dostawy lub roboty budowlane stanowiące przedmiot umowy o podwykonawstwo muszą być częścią zamówienia publicznego.

Pozostało 91% artykułu
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Prawnicy
Bodnar: polecenie w sprawie 144 prokuratorów nie zostało wykonane
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Konsumenci
Jest pierwszy wyrok ws. frankowiczów po głośnej uchwale Sądu Najwyższego
Materiał Promocyjny
Dzięki akcesji PKB Polski się podwoił