Należy przypomnieć, że na podstawie przepisów przejściowych m.in. przepisy art. 14 ust. 2h i 2i oraz art. 22p ust. 1, 2 i 4 ustawy o PIT oraz art. 2 ust. 4i i 4j oraz art. 15d ust. 1, 2 i 4 ustawy o CIT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2020 r., mają zastosowanie do zapłaty należności w roku podatkowym rozpoczynającym się po 31 grudnia 2019 r.
Z kolei, przepisów art. 22p ust. 1, 2 i 4 ustawy o PIT oraz art. 15d ust. 1, 2 i 4 ustawy o CIT (w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2020 r.), nie stosuje się do płatności dotyczących kosztów zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów przed 1 stycznia 2020 r. – zob. art. 10 ustawy z 12 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw i art. 14 ustawy z 9 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw.
Dłuższy termin
Zatem obowiązujące obecnie przepisy zezwalają na uniknięcie negatywnych skutków zarówno w podatkach dochodowych PIT i CIT, jak i w zakresie odpowiedzialności solidarnej w podatku VAT (Ordynacja podatkowa) w sytuacji, gdy podatnik dokona zapłaty należności przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie (tzw. białej liście). Wystarczy, że podatnik w ustawowym terminie trzech dni od dnia zlecenia przelewu zawiadomi o zapłacie należności na ten rachunek naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury. Specustawa wydłuża ten termin do 14 dni od dnia zlecenia przelewu, w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii ogłoszonych w związku z COVID-19.
Od 14 marca 2020 r. do 20 marca 2020 r. na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej był ogłoszony stan zagrożenia epidemicznego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2 (zob. rozporządzenie Ministra Zdrowia z 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego i rozporządzenie Ministra Zdrowia z 20 marca 2020 r. w sprawie odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego). Z kolei, od 20 marca 2020 r. do odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej został ogłoszony stan epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2 (zob. rozporządzenie Ministra Zdrowia z 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii).
Przykład
2 kwietnia 2020 r. spółka dokonała zapłaty za fakturę dokumentująca dostawę towarów (w kwocie 123 000 zł) firmie X (podatnik VAT czynny) na rachunek ROR przedsiębiorcy prowadzącego firmę X.
Z uwagi na ogłoszony stan epidemii spółka ma wydłużony do 14 dni od dnia złożenia polecenia przelewu (zamiast wcześniejszych 3 dni) czas na złożenie zawiadomienia ZAW-NR do naczelnika właściwego urzędu skarbowego.
Niestety jest tutaj pewna nieścisłość. Specustawa wydłuża ten termin do 14 dni od dnia zlecenia przelewu, w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii ogłoszonych w związku z COVID-19 natomiast stan zagrożenia epidemicznego oraz od 20 marca 2020 r. stan epidemii zostały ogłoszone w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2. Ustawę z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (DzU z 2020 r., poz. 374), nowelizacją której jest specustawa, stosuje się do zakażeń i choroby zakaźnej wywołanej wirusem SARS-CoV-2, zwanej dalej „COVID-19". Można zatem przyjąć, że ogłoszony przez Ministra Zdrowia (stan epidemiczny i stan epidemii) w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2 jest tożsamy, na potrzeby specustawy, z pojęciem użytym w art. 15 zzzn specustawy zwrotem „stan zagrożenia epidemicznego i stan epidemii" ogłoszonych w związku z COVID-19. Niestety może to budzić wątpliwości, zwłaszcza, że specustawa została uchwalona już po ogłoszeniu tych stanów, a więc w określonym stanie faktycznym.
Uwaga!
Specustawa weszła w życie z dniem ogłoszenia, tj. 31 marca 2020 r. Niestety nie zawiera ona przepisów przejściowych dotyczących przedłużenia terminu do złożenia zawiadomienia ZAW-NR, w szczególności nie przywraca go podatników, wobec których ustawowy termin 3 dni już upłynął. Przedłużenie terminu, na złożenie tego zawiadomienia ZAW-NR, może zatem dotyczyć, tych przypadków, gdy ustawowy trzydniowy termin na złożenie tego zawiadomienia 31 marca 2020 r. jeszcze nie upłynął.
Szkoda, ze specustawa, wydłuża jedynie termin na złożenie tego zawiadomienia ZAW-NR, a nie odnosi się w sposób szczególny także do urzędu skarbowego właściwego do jego złożenia. Zgodnie z tymi przepisami powinien być to urząd skarbowy właściwy dla wystawcy faktury. Z tego powodu, nierzadko ustalenie właściwego urzędu skarbowego, bywa utrudnione. Wprawdzie organy podatkowe (opierając się na art. 170 Ordynacji podatkowej) przyjmują, że w sytuacji, gdy podatnik działał z najwyższą starannością, ale z powodu błędu lub niezawinionych przez niego okoliczności, zawiadomienie zostanie przesłane w wymaganym terminie 3 dni, ale do niewłaściwego dla wystawcy faktury urzędu skarbowego, omyłka taka nie spowoduje negatywnych następstw dla podatnika (interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 16 stycznia 2020 r., 0111-KDIB1-2.4010.
481.2019.2.ANK), lecz jest to powiazanie oparte nie na przepisów, a ich wykładni. Lepszym rozwiązaniem byłyby gdyby ustawodawca, wprost postanowi w specustawie, że zawiadomienie ZAW-NR może być złożone zamiennie do urzędu skarbowego właściwego dla tego podatnika. Zwłaszcza, że w sejmie trwają pracę nad zmianą tych regulacji (zobacz druk nr 207 – projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw). Zgodnie z projektem nowelizacji m.in. ma być wydłużony termin na złożenie zawiadomienie ZAW NR do 7. dnia od dnia złożenia przelewem, a zawiadomienie ma się składać do urzędu skarbowego właściwego dla podatnika, który dokonał zapłaty za otrzymaną fakturę.
Autor jest doradcą podatkowym
Podstawa prawna: ustawa z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. DzU z 2019 r., poz. 900 ze zm.)
ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. DzU z 2019 r., poz. 865 ze zm.)
ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2019 r., poz. 1387 ze zm.)
ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2020 r., poz. 106)
Transakcje ponad 15 000 zł
Odrębne przepisy z których wynika obowiązek dokonania zapłaty za pośrednictwem rachunku płatniczego, to przepisy art. 19 Prawa przedsiębiorców. Zgodnie z tym przepisem, dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:
1) stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
2) jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji. ?