Podatek od spadków i darowizn: sądy łagodnie podchodzą do pełnego zwolnienia

Urzędnicy skarbówki bardzo rygorystycznie interpretują jeden z warunków, od którego zależy preferencja przy darowiznach pieniężnych. Wiele sporów ostatecznie kończy się ich przegraną.

Publikacja: 06.03.2020 08:40

Podatek od spadków i darowizn: sądy łagodnie podchodzą do pełnego zwolnienia

Foto: Adobe Stock

Wokandy sądowe pokazują, że wyjątkowo wiele sporów ze skarbówką dotyczy jednego z warunków pełnego zwolnienia z podatku dla najbliższej rodziny. Konkretnie chodzi o udokumentowanie przelewem darowizn pieniężnych między najbliższą rodziną.

Zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn do skorzystania z nielimitowanego zwolnienia dla tzw. zerowej grupy podatkowej przy darowiźnie (poleceniu darczyńcy) w gotówce powyżej 9637 zł za pięć lat konieczne jest odpowiednie udokumentowanie ich otrzymania. Przepis mówi o dowodzie przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Czytaj także: 

Podatek nie tylko od schedy czy prezentu

Kiedy nie trzeba płacić podatku od spadków i darowizn

Gdy nie masz na podatek, wnoś o raty

Duża darowizna może zwrócić uwagę fiskusa

Darowizna dużego domu nie musi oznaczać dużego podatku

W praktyce fiskus upiera się, żeby pieniądze zostały przelane z konta darczyńcy na konto obdarowanego. Jeśli gotówka trafia do ręki obdarowanego, który sam wpłaca ją na własne konto czy jest przelewana np. na konto dewelopera, u którego obdarowany kupuje mieszkanie, odmawia preferencji.

Tymczasem z orzecznictwa, zwłaszcza Naczelnego Sądu Administracyjnego, wynika, że sędziowie skupiają się na celu zwolnienia, a nie na profiskalnym formalizmie. I w wielu przypadkach odmawiają racji fiskusowi, potwierdzając pełne prawo do zwolnienia.

W wyroku z 19 grudnia 2019 r. Naczelny Sąd Administracyjny zgodził się z podatniczką, że dla pełnego zwolnienia z podatku nie ma znaczenia, że ona sama jako obdarowana dokonała wpłaty otrzymanej darowizny na swój rachunek (sygn. akt II FSK 293/18, prawomocny). Sąd zgodził się, że wprowadzenie warunków formalnych miało zapewnić szczelność systemu podatkowego. Zwrócił jednak uwagę na nadrzędny cel zwolnienia, jakim jest zapewnienie ochrony interesów majątkowych członków najbliżej rodziny.

NSA zwrócił uwagę, że darczyńcą w spornej sprawie była osoba starsza, wymagająca pomocy osób trzecich, która nie posiada własnego rachunku bankowego. W związku z tym w umowie darowizny zapisano, że celem udokumentowania zawartej umowy darowizny obdarowana córka jeszcze tego samego dnia wpłaci otrzymaną gotówkę na swój rachunek bankowy. W ocenie NSA podatniczka była swoistym wyręczycielem woli swojej matki, która z przyczyn osobistych nie mogła tego zrobić sama, czyli spełniła warunki skorzystania ze zwolnienia.

Podobne stanowisko NSA wyrażał już wcześniej. Przykładowo w wyroku z 12 kwietnia 2013 r. nie zgodził się, że warunkiem skorzystania ze zwolnienia jest osobista wpłata kwoty darowizny przez darczyńcę na rachunek bankowy obdarowanego (sygn. akt II FSK 1628/11, prawomocny). Z kolei w orzeczeniu z 8 grudnia 2010 r. NSA zauważył, że zaaprobowanie profiskalnego stanowiska prowadziłoby w gruncie rzeczy do całkowicie sztucznego, oderwanego od realiów życia formalizmu dowodowego, kłócącego się z zasadą budowy zaufania do organów państwa (sygn. akt II FSK 1394/09, prawomocny).

Korzystne dla podatników stanowisko NSA potwierdzał też w przypadkach, w których darczyńcy dokonywali wpłat na konta innych niż obdarowany, np. deweloperów, czy też indywidualne konta obdarowanych w funduszach inwestycyjnych.

Wokandy sądowe pokazują, że wyjątkowo wiele sporów ze skarbówką dotyczy jednego z warunków pełnego zwolnienia z podatku dla najbliższej rodziny. Konkretnie chodzi o udokumentowanie przelewem darowizn pieniężnych między najbliższą rodziną.

Zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn do skorzystania z nielimitowanego zwolnienia dla tzw. zerowej grupy podatkowej przy darowiźnie (poleceniu darczyńcy) w gotówce powyżej 9637 zł za pięć lat konieczne jest odpowiednie udokumentowanie ich otrzymania. Przepis mówi o dowodzie przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Ten artykuł przeczytasz z aktywną subskrypcją rp.pl

Zyskaj dostęp do ekskluzywnych treści najbardziej opiniotwórczego medium w Polsce

Na bieżąco o tym, co ważne w kraju i na świecie. Rzetelne informacje, różne perspektywy, komentarze i opinie. Artykuły z Rzeczpospolitej i wydania magazynowego Plus Minus.

Czym jeździć
Technologia, której nie zobaczysz. Ale możesz ją poczuć
Tu i Teraz
Skoda Kodiaq - nowy wymiar przestrzeni
Nieruchomości
Ministerstwo Rozwoju przekazało ważną wiadomość ws. ogródków działkowych
Prawo w Polsce
Sąd ukarał Klaudię El Dursi za szalony rajd po autostradzie A2
Materiał Promocyjny
Bolączki inwestorów – od kadr po zamówienia
Nieruchomości
Sąsiad buduje ogrodzenie i chce zwrotu połowy kosztów? Przepisy są jasne