Nie ma faktury? Sąd: do odliczenia VAT wystarczy umowa

Jeśli przedsiębiorca nie dostanie od sprzedawcy klasycznej faktury, może odliczyć podatek na podstawie umowy.

Publikacja: 14.12.2023 07:29

Nie ma faktury? Sąd: do odliczenia VAT wystarczy umowa

Foto: Adobe Stock

Ten wyrok ucieszy przedsiębiorców, którym fiskus zakwestionował rozliczenie VAT z powodu braku faktury. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził bowiem, że podatek można odliczyć na podstawie umowy.

Spór ze skarbówką zaczął się od wniosku o interpretację. Wystąpiła o nią spółka działająca w branży budowlanej. Dwa lata temu kupiła kilka nieruchomości (mieszkania w starej kamienicy, działki). Strony podpisały umowę u notariusza, został w niej wykazany VAT, spółka zapłaciła należną kwotę.

Zakup na potrzeby działalności

Problem jednak w tym, że sprzedawcy nie wystawili faktury. Dlatego spółka ma wątpliwości, czy może odliczyć VAT. Podkreśla, że nieruchomości będą wykorzystywane w działalności gospodarczej. Modernizuje kamienicę, stawia też nowy budynek. Po ukończeniu inwestycji będzie sprzedawać albo wynajmować lokale (są to czynności opodatkowane). Dodaje, że o nierzetelności kontrahentów zawiadomiła właściwy dla nich urząd skarbowy oraz prokuraturę.

Zdaniem spółki brak klasycznej faktury (czyli dokumentu jednoznacznie określonego jako faktura) nie wyklucza odliczenia VAT. Wystarczy do tego umowa sprzedaży. Zawiera ona wszystkie kluczowe dla faktury elementy (przewidziane w art. 106e ust. 1 ustawy VAT). Można ją więc uznać za fakturę dającą prawo do odliczenia podatku. Odmienne podejście naruszałoby zasadę neutralności VAT – podkreślono we wniosku o interpretację.

Sąd inaczej niż skarbówka

Fiskus jednak się tym nie przejął. Stwierdził, że umowa jest porozumieniem dwóch lub więcej stron ustalającym ich wzajemne prawa i obowiązki. Nie można przypisać jej waloru faktury w rozumieniu ustawy o VAT. Nie stanowi więc podstawy do odliczenia podatku.

„Nie przysługuje Państwu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z umów sprzedaży, gdyż umowy te nie stanowią faktur” – czytamy w interpretacji dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.

Co na to sąd? Nie zgodził się ze stanowiskiem skarbówki i uchylił interpretację. Jego zdaniem nie ma przeszkód prawnych, aby spółka odliczyła VAT z umowy sprzedaży. Bezsporne jest bowiem zaistnienie zdarzenia gospodarczego, tj. nabycia nieruchomości. Bezsporne jest również, że transakcja podlegała VAT. Spełniony jest także warunek nabycia towarów do wykonywania czynności opodatkowanych.

Zdaniem sądu wbrew temu, co twierdzi fiskus, z art. 106e ust. 1 ustawy o VAT nie wynika, że dokument, z którego odlicza się podatek, musi nazywać się fakturą. Najważniejsza jest jego treść, a nie tytuł. Posłużenie się nazwą „umowa sprzedaży nieruchomości” i zawarcie oświadczeń woli stron charakterystycznych dla wymogów prawa cywilnego, czyli dodanie więcej treści, niż wymaga art. 106e ust. 1 ustawy o VAT, nie dyskwalifikuje tego dokumentu jako uprawniającego do odliczenia podatku naliczonego.

Czytaj więcej

Odliczenie VAT nie tylko na podstawie faktury. Fiskus przyjmie akt notarialny

To kontrahent jest nierzetelny

Sąd zwrócił też uwagę, że spółka nie umawiała się ze sprzedawcami na niewystawianie faktury. To oni okazali się nierzetelni. Spółka uruchomiła procedury prawne, które miały przymusić sprzedawców do zafakturowania transakcji. Brak efektów nie może doprowadzić do tego, że straci prawo do odliczenia podatku naliczonego.

– Fiskus w ostatnich latach złagodził trochę podejście do wymogów formalnych, akceptuje odliczenie, gdy na fakturze brakuje niektórych elementów, nawet NIP. Nie daje się jednak przekonać, jeśli nabywca w ogóle nie ma dokumentu oznaczonego/opisanego jako faktura. Wtedy automatycznie kwestionuje prawo do odliczenia VAT – mówi adwokat Piotr Stryjewski z kancelarii Paczuski Taudul, który był pełnomocnikiem spółki w opisanej sprawie.

– Nie sądzę, żeby skarbówka w najbliższym czasie zmieniła zdanie. Myślę, że ustąpi dopiero wtedy, gdy będzie więcej korzystnych dla podatników wyroków (w szczególności NSA) – przewiduje Piotr Stryjewski.

Trzeba wpisać kwotę podatku

– Firmy, które spodziewają się, że kontrahent może mieć opory przed wystawieniem faktury, powinny zadbać o to, aby w umowie znalazły się wszystkie niezbędne elementy. Musi być w niej m.in. kwota VAT. Samo określenie, że podatek powinien być zapłacony według ustawowej stawki, może nie wystarczyć – radzi Piotr Stryjewski.

Sygnatura akt: III SA/Wa 1473/23

Spółce pomógł wyrok TSUE

Jeśli w umowie jest wskazana kwota VAT oraz są w niej opisane podstawowe elementy transakcji, to można ją uznać za fakturę. Taki jest wniosek z wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie Raiffeisen Leasing (C-235/21). Zdaniem TSUE, aby dokument mógł zostać uznany za fakturę w rozumieniu art. 203 dyrektywy, muszą być spełnione dwa warunki. Po pierwsze, trzeba w nim wykazać VAT. Po drugie, musi zawierać informacje niezbędne do tego, by skarbówka mogła ustalić, czy zostały spełnione materialne przesłanki prawa do odliczenia podatku przez nabywcę. Chodzi o podstawowe elementy transakcji, takie jak określenie stron umowy wraz z podaniem ich danych (przede wszystkim numery NIP), opis przedmiotu sprzedaży bądź rodzaju usługi, cenę, datę transakcji.

Na ten wyrok powołała się spółka w opisywanej wyżej sprawie. Zdaniem fiskusa z orzeczenia TSUE nie można wywodzić, że umowa, która zawiera wszystkie wymagane przepisami prawa informacje, automatycznie zastępuje fakturę. WSA w Warszawie stwierdził jednak, że wyrok Trybunału wspiera argumentację spółki.

Czytaj więcej

Nie zawsze da się odliczyć VAT

Ten wyrok ucieszy przedsiębiorców, którym fiskus zakwestionował rozliczenie VAT z powodu braku faktury. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził bowiem, że podatek można odliczyć na podstawie umowy.

Spór ze skarbówką zaczął się od wniosku o interpretację. Wystąpiła o nią spółka działająca w branży budowlanej. Dwa lata temu kupiła kilka nieruchomości (mieszkania w starej kamienicy, działki). Strony podpisały umowę u notariusza, został w niej wykazany VAT, spółka zapłaciła należną kwotę.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Dane osobowe
Wyciek danych klientów znanej platformy. Jest doniesienie do prokuratury
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Sądy i trybunały
Prokurator krajowy zdecydował: będzie śledztwo ws. sędziego Nawackiego