Niezawiniony błąd podatnika bez sankcji

Faktura opłacona zaliczkowo przez klienta z opóźnieniem, tj. po upływie 30. dnia od wystawienia, nie staje się pusta.

Publikacja: 27.06.2023 07:32

Niezawiniony błąd podatnika bez sankcji

Foto: Adobe Stock

Sankcyjnego przepisu ustawy o VAT dotyczącego tzw. pustych faktur obawia się niejedna firma. Zwłaszcza że fiskus chętnie karze podatników, nawet w sytuacjach, gdy nie chodziło o oszustwo. A nie może tego robić – o czym po raz kolejny przypomniał mu Naczelny Sąd Administracyjny (NSA).

Poślizg u kontrahenta...

Sprawa dotyczyła spółki z branży informatycznej. We wniosku o interpretację wskazała, że jej klientami są często instytucje publiczne i duże przedsiębiorstwa, które narzucają swoje warunki umowy. Niekiedy zdarza się, że klient wymaga, by zapłata umówionej raty, zaliczki czy zapłaty z góry nastąpiła na podstawie wystawionej faktury VAT i nie chce od tego odstąpić.

W takiej sytuacji kontrahenci umawiają się, że płatność nastąpi na podstawie faktury VAT w terminie do 30 dni od jej wystawienia. Firma tłumaczyła, że na fakturze zaliczkowej nie podaje daty otrzymania płatności, bo nie jest ona znana. Co najwyżej można podać spodziewany, ustalony umownie, termin płatności.

Niemniej może się zdarzyć, że nawet wówczas klient opóźni płatność, która wpłynie na rachunek spółki już po upływie 30. dnia od wystawienia faktury VAT. Na skutek takiego nieprzewidzianego zachowania klienta może okazać się, że faktura wystawiona została niezgodnie z art. 106i ust. 7 pkt 2 ustawy o VAT. Niemniej umowa, czynności i zapłata była tylko z opóźnieniem. Dlatego spółka uważała, że pomimo spóźnienia ze strony klienta i w konsekwencji wystawienia pierwotnej faktury z naruszeniem przepisów, nie staje się ona pustą.

Nie ma więc do niej zastosowania art. 108 ust. 1 ustawy o VAT, bo choć faktura była wystawiona przedwcześnie, to dokumentuje faktyczne zdarzenie podatkowe.

Fiskus pozostał głuchy na te argumenty. Przypomniał, że podatnik jest zobowiązany do wystawienia faktury nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po tym, w którym dokonano dostawy lub wykonano usługę. Lecz nie wcześniej niż 30. dnia przed dokonaniem tej dostawy lub wykonaniem usługi. Z kolei art. 108 ust. 1 i 2 ustawy o VAT zobowiązuje wystawcę faktury do zapłaty wykazanej w niej kwoty podatku, niezależnie od okoliczności wystawienia. Zatem w ocenie fiskusa każda faktura ze wykazaną kwotą podatku, wprowadzona do obrotu prawnego, powoduje konieczność jego zapłaty.

Czytaj więcej

Nie każde przewinienie podatnika zasługuje na sankcje VAT

Fiskus stwierdził, że po upływie 30 dni od wystawienia faktury należałoby ją skorygować w zakresie podstawy opodatkowania i podatku, tj. wyzerować. A jeśli spółka tego nie robi, to będzie zmuszona do zapłaty wykazanego w nich podatku zgodnie z art. 108 ust. 1 ustawy o VAT i to bez względu na powód nieprawidłowego wystawienia faktury.

Podatniczka zaskarżyła interpretację i wygrała. Najpierw suchej nitki na podejściu fiskusa nie zostawił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie.

...bez karnego VAT

Ostatecznie przegraną fiskusa przypieczętował NSA. Również jego zdaniem, kiedy faktury zaliczkowe zostały wystawione na ponad 30 dni przed wpływem zaliczki, to art. 108 ust. 1 ustawy o VAT nie ma zastosowania.

Odwołując się do własnego i unijnego orzecznictwa, NSA podkreślił, że sankcyjny przepis ma zapobiegać nadużyciom w systemie VAT. I jak podkreśliła sędzia sprawozdawca Elżbieta Olechniewicz, należy go stosować z uwzględnieniem analizy, czy sytuacja spowodowana faktem wystawienia faktury niesie ze sobą ryzyko jakiegokolwiek obniżenia podatku zgodnie z zasadą neutralności VAT.

NSA nie miał wątpliwości, że sankcyjna norma ta nie dotyczy faktur dokumentujących prawdziwe zdarzenia gospodarcze. A w spornej sprawie nie chodziło ani o nadużycie, ani brak obrotu czy nierzeczywiste zdarzenie.

Wyrok jest prawomocny.

Sygnatura akt: I FSK 686/19

Zdaniem eksperta

Michał Wojtas doradca podatkowy, wspólnik w kancelarii Wojtas i Zając

Sprawa przedwczesnych faktur zaliczkowych jest tak długa, jak długo obowiązuje obecna ustawa o VAT, a w analizowanej wersji przepisu jest to niemal dziesięć lat. Obowiązek podatkowy w zaliczce powstaje dopiero w momencie jej zapłaty. W tym samym momencie przyznane jest prawo do odliczenia VAT przez nabywcę. Trudno sobie zatem wyobrazić wcześniejsze wystawienie faktury zaliczkowej za podlegające sankcji z tytułu pustej faktury. Forsowana przez organ interpretacyjny koncepcja obowiązkowej korekty faktury zaliczkowej zapłaconej po terminie i upływie okresu uprawniającego do wcześniejszego jej wystawienia to mnożenie formalizmów. Nie przekładają się na żaden efekt – podatkowy, ekonomiczny ani inny. Dobrze zatem, że sądy administracyjne popierają podatników. Wciąż bowiem jest zbyt dużo formalności w rozliczeniach podatkowych.

Sankcyjnego przepisu ustawy o VAT dotyczącego tzw. pustych faktur obawia się niejedna firma. Zwłaszcza że fiskus chętnie karze podatników, nawet w sytuacjach, gdy nie chodziło o oszustwo. A nie może tego robić – o czym po raz kolejny przypomniał mu Naczelny Sąd Administracyjny (NSA).

Poślizg u kontrahenta...

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Paliwo będzie droższe o 50 groszy na litrze, rachunki za gaz o jedną czwartą
Praca, Emerytury i renty
Krem z filtrem, walizka i autoresponder – co o urlopie powinien wiedzieć pracownik
Podatki
Wykup samochodu z leasingu – skutki w PIT i VAT
Nieruchomości
Jak kwestionować niezgodne z prawem plany inwestycyjne sąsiada? Odpowiadamy
Materiał Promocyjny
Mity i fakty – Samochody elektryczne nie są ekologiczne
Nieruchomości
Wywłaszczenia pod inwestycje infrastrukturalne. Jakie mamy prawa?