Paliwo w firmowym baku z PIT, czy bez

Fiskus uważa, że ryczałtowy przychód pracownika za używanie firmowego auta do celów prywatnych nie obejmuje paliwa. Sądy, w tym NSA, uznają jednak, że tankowanie, za które płaci pracodawca, nie jest odrębnym świadczeniem.

Publikacja: 24.11.2018 19:01

Paliwo w firmowym baku z PIT, czy bez

Foto: Adobe Stock

Niewątpliwie możliwość korzystania przez pracowników z firmowych samochodów dla celów prywatnych to jeden z argumentów przemawiających za atrakcyjnością danej posady. Przywilej ten nie jest jednak obojętny podatkowo, ponieważ według ustawy o PIT) korzyści osiągane przez pracowników z tytułu tzw. nieodpłatnych świadczeń kwalifikowane są jako przychody ze stosunku pracy.

Czytaj także: Samochody służbowe: nie ma PIT za paliwo - wyrok NSA

Trybunał Konstytucyjny określił warunki

Kwestią przychodów z tzw. nieodpłatnych świadczeń zajął się Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 8 lipca 2014 r. (K 7/13). W uzasadnieniu do tego wyroku TK wskazał, że za przychód pracownika może zostać uznane wyłącznie takie świadczenie, które spełnia łącznie poniższe warunki:

- zostało spełnione za zgodą pracownika (tzn. pracownik skorzystał ze świadczenia w pełni dobrowolnie),

- zostało spełnione w interesie pracownika (nie w interesie pracodawcy) i przyniosło mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść,

- korzyść, którą osiągnął pracownik, jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).

Przykład

Na wniosek pracownika pracodawca nieodpłatnie udostępnił samochód służbowy pracownikowi w celu odbycia przez niego wyjazdu wakacyjnego wraz z rodziną.

W takiej sytuacji niewątpliwie pracownik skorzystał ze wskazanego świadczenia o charakterze nieodpłatnym w pełni dobrowolnie, a nadto świadczenie to spełnione zostało w interesie pracownika i przyniosło mu wymierną, indywidualnie przypisaną mu korzyść w postaci uniknięcia wydatku, jaki musiałby on ponieść w związku z zapewnieniem i sfinansowaniem środka komunikacji dla potrzeb prywatnego wyjazdu wakacyjnego. Tym samym wartość tego świadczenia stanowi przychód ze stosunku pracy pracownika.

Decyduje pojemność silnika

Od 2015 r. do ustawy o PIT wprowadzone zostały przepisy art. 12 ust. 2a - 2c ustalające szczególne, ryczałtowe zasady określania przychodów z tytułu nieodpłatnych świadczeń w związku z wykorzystywaniem przez pracowników z samochodów służbowych dla celów prywatnych. Mianowicie, w myśl art. 12 ust. 2a ustawy o PIT, wartość pieniężną nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych ustala się w wysokości:

1) 250 zł miesięcznie – dla samochodów o pojemności silnika do 1600 cm3;

2) 400 zł miesięcznie – dla samochodów o pojemności silnika powyżej 1600 cm3.

Jednocześnie art. 12 ust. 2b ustawy o PIT ustala, że w przypadku wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych przez część miesiąca, wartość świadczenia ustala się za każdy dzień wykorzystywania samochodu do celów prywatnych w wysokości 1/30 ww. kwot.

Przykład

Pracodawca udostępnił pracownikowi firmowy samochód osobowy do korzystania w celach prywatnych w okresie od 10 września do 21 września 2018 r. Pojemność silnika samochodu wynosi 2000 cm3.

Ponieważ w przedstawionej sytuacji samochód wykorzystywany jest przez pracownika dla celów prywatnych jedynie przez część miesiąca (12 dni), to wartość przychodu osiąganego z tytułu nieodpłatnego świadczenia należy ustalić na podstawie art. 12 ust. 2a w związku z art. 12 ust. 2b ustawy o PIT. W konsekwencji, wartość przychodu osiągniętego przez pracownika z tytułu wskazanego nieodpłatnego świadczenia wyniosła we wrześniu 2018 r. 160 zł, co wynika z wyliczenia (400 : 30 ) x 12.

W kontekście omawianego zagadnienia trzeba także wskazać na treść art. 12 ust. 2c ustawy o PIT. Norma ta ustala bowiem, że jeżeli świadczenie przysługujące pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych jest częściowo odpłatne, to przychodem pracownika jest różnica pomiędzy wartością określoną w art. 12 ust. 2a albo ust. 2b ustawy o PIT i odpłatnością ponoszoną przez pracownika.

Przykład

Zgodnie z obowiązującym w zakładzie pracy regulaminem wynagradzania, pracownicy, którzy wykorzystują dla celów prywatnych służbowe samochody pracodawcy, ponoszą z tego tytułu odpłatność w wysokości 100 zł za każdy miesiąc korzystania z pojazdu i odpowiednio 1/30 tej kwoty za każdy dzień korzystania z pojazdu w przypadku jego wykorzystywania dla celów prywatnych przez część miesiąca. Pracownik korzystał dla celów prywatnych z samochodu o pojemności 1700 cm3 przez cały wrzesień 2018 r.

W takim przypadku, stosownie do art. 12 ust. 2a pkt 2 w związku z art. 12 ust. 2c ustawy o PIT, przychód pracownika osiągnięty we wrześniu 2018 r. z tytułu omawianego, częściowo odpłatnego świadczenia wyniesie 300 zł (co wynika z wyliczenia 400 zł – 100 zł).

Kontrowersje przy dystrybutorze

Samo wprowadzenie ryczałtowej formy opodatkowania przychodów osiąganych przez pracowników w związku z wykorzystywaniem samochodów służbowych dla celów prywatnych przyjęte zostało z aprobatą. Jest to bowiem rozwiązanie, które z jednej strony w sposób jasny pozwala na ustalanie wartości osiąganych przez pracowników przychodów z tytułu korzystania z samochodów służbowych dla celów prywatnych, z drugiej zaś kładzie kres kontrowersjom, a nierzadko sporom prowadzonym z organami podatkowymi w zakresie zasad ustalania przychodów pracowników w związku z korzystaniem dla celów prywatnych z samochodów służbowych. Dość szybko okazało się jednak, że ten optymizm był przedwczesny.

Mianowicie w wielu interpretacjach organów podatkowych zaprezentowane zostało stanowisko, w świetle którego ustalany na podstawie art. 12 ust. 2a-2c ustawy o PIT ryczałtowy przychód w związku z wykorzystywaniem samochodu służbowego dla celów prywatnych nie obejmuje kosztów paliwa zużywanego przez pracownika, jeżeli koszt nabycia tego paliwa obciąża pracodawcę. Przykładowo już w interpretacji z 20 maja 2016 r. (1061-IPTPB1.4511.191.2016.2.KLK) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, odnosząc się do omawianej kwestii, wykazał: „ryczałtowo określona wartość przedmiotowego nieodpłatnego świadczenia obejmuje wyłącznie koszty pracodawcy wynikające z udostępnienia pracownikowi samochodu służbowego do celów prywatnych. W sytuacji, gdy pracodawca zdecyduje się dodatkowo pokrywać wydatki pracownika, np. na paliwo wykorzystywane w innych celach niż służbowych, wówczas wartość tego paliwa będzie stanowić podlegający opodatkowaniu przychód pracownika ze stosunku pracy, którego wysokość należy ustalać na podstawie art. 12 ust. 2 i 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych".

Trzeba jednak zauważyć, że pogląd ten był kwestionowany w wielu orzeczeniach sądów administracyjnych, które w wydawanych wyrokach wskazywały, że brzmienie art. 12 ust. 2a ustawy o PIT jednoznacznie wskazuje, iż świadczeniem pracodawcy w rozumieniu tego przepisu nie jest jedynie udostępnienie samochodu, ale zapewnienie możliwości prawidłowego jego używania, a zatem także ponoszenie niezbędnych wydatków umożliwiających takie używanie (m.in. WSA w Krakowie w wyroku z 14 września 2016 r., I SA/Kr 824/16). Argumentację taką podzielił także NSA w korzystnym dla podatników wyroku z 10 lipca 2018 r. (II FSK 1185/16), którym oddalił wniesioną przez ministra finansów skargę kasacyjną, a w wyniku przeprowadzonej analizy art. 12 ust. 2a ustawy o  PIT orzekł: „Przytoczony przepis nie daje podstaw do różnicowania dla celów podatkowych – co czyni organ – kosztów, które mogą być objęte ryczałtem (np. ubezpieczenie, bieżące naprawy i przeglądy) od tych, których ryczałt nie obejmuje (paliwo). To wszystko prowadzi do wniosku, że brzmienie art. 12 ust. 2a u.p.d.o.f. w pełni uzasadnia wykładnię, iż wartość przychodu z tytułu użytkowania samochodu służbowego do celów prywatnych obejmuje również udostępnienie danemu pracownikowi paliwa, które nie stanowi odrębnego świadczenia". Konsekwencją takiej regulacji jest zatem potwierdzenie przez NSA wypracowanej linii orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych, które w licznych wyrokach uchylały interpretacje indywidualne prawa podatkowego i wskazywały na brak podstaw dla odrębnego ustalania przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia w związku ze zużyciem paliwa, którego koszt nabycia ponosi pracodawca.

Trzeba jednak podkreślić, że powołane rozstrzygnięcie NSA nie daje „automatycznej" gwarancji zmiany dotychczasowego stanowiska organów podatkowych. Kwalifikacja prawna dokonana przez NSA jest jednak istotnym argumentem przemawiającym za brakiem podstaw dla ustalania odrębnego przychodu wynikającego ze zużycia dla celów prywatnych paliwa pracodawcy, który może być wykorzystany zarówno w toku postępowań prowadzonych przez organy podatkowe, jak i  w treści składanych wniosków o wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego.

Autor jest doradcą podatkowym

Jak zdefiniowane są przychody

Stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy o PIT, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Świadczenia pracodawcy na rzecz pracowników, które mają charakter nieodpłatny, stanowią zatem przychody pracowników z tytułu stosunku pracy. Oznacza to konieczność ustalenia ich wartości i opodatkowania osiągniętego przychodu.

podstawa prawna: art. 12 ust. 1 i ust. 2a - 2c ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 1509 ze zm.)

Niewątpliwie możliwość korzystania przez pracowników z firmowych samochodów dla celów prywatnych to jeden z argumentów przemawiających za atrakcyjnością danej posady. Przywilej ten nie jest jednak obojętny podatkowo, ponieważ według ustawy o PIT) korzyści osiągane przez pracowników z tytułu tzw. nieodpłatnych świadczeń kwalifikowane są jako przychody ze stosunku pracy.

Czytaj także: Samochody służbowe: nie ma PIT za paliwo - wyrok NSA

Pozostało 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP