Kiedy nie ma obowiązku doręczania faktur VAT

Jeżeli podatnik nie jest w stanie pozyskać od swoich klientów potwierdzeń odbioru faktur korygujących, to nie można tego od niego wymagać.

Publikacja: 03.08.2015 04:00

Kiedy nie ma obowiązku doręczania faktur VAT

Foto: www.sxc.hu

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z 25 czerwca 2015 r. (I SA/Łd 356/15).

Sprawa dotyczyła spółki świadczącej usługi leasingu i ubezpieczenia przedmiotu leasingu. Spółka ta początkowo nie wykazywała w podstawie opodatkowania VAT kosztów ubezpieczenia. Jednak po wydaniu przez NSA uchwały dotyczącej refakturowania usług ubezpieczenia przedmiotu leasingu (uchwała I FPS 3/10 z 8 listopada 2010 r.) skorygowała deklaracje oraz doręczyła klientom faktury korygujące, w których do podstawy opodatkowania zaliczyła koszty ubezpieczenia. Następnie doszła do wniosku, że pierwotne rozliczenie było poprawne, wobec czego kolejny raz skorygowała deklaracje (nie doręczyła jednak faktur korygujących) i wstąpiła z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty. Organy podatkowe odmówiły. Po wydaniu przez TS UE wyroku (C-224/11 z 17 stycznia 2013 r.) spółka wystąpiła z wnioskiem o wznowienie postępowania w sprawie stwierdzenia nadpłaty. Organ podatkowy odmówił wznowienia postępowania. Stwierdził, że niedoręczenie faktur korygujących powoduje, że zapadłoby takie samo rozstrzygnięcie, czyli odmowa stwierdzenia nadpłaty. Niemożliwe jest zatem wznowienie postępowania. Spółka podniosła, iż z zasady efektywności prawa unijnego wynika, że należy wznowić postępowanie i orzec o nadpłacie.

Sąd przyznał rację spółce. Na wstępie odniósł się do argumentu podniesionego przez organy podatkowe dotyczącego niespełnienia przesłanek wystąpienia z wnioskiem o nadpłatę. Zdaniem sądu przesłanka poniesienia ciężaru ekonomicznego podatku nie ma oparcia w treści art. 72 ordynacji podatkowej, który definiuje nadpłatę. Zatem nieponiesienie przez podatnika ciężaru ekonomicznego VAT nie stanowi przeszkody w stwierdzeniu nadpłaty w tym podatku.

Sąd skonstatował także, że z okoliczności sprawy wynika, iż spółka nie jest w stanie sprostać warunkowi pozyskania od swoich klientów potwierdzeń odbioru faktur korygujących. Zatem w tym stanie faktycznym nie można wymagać od niej doręczenia korekt faktur, ponieważ byłoby to niemożliwe do zrealizowania. Potwierdza to judykatura. Tak twierdzi zarówno TS UE, jak i sądy administracyjne.

—Jakub Wirski, współpracownik zespołu zarządzania wiedzą podatkową firmy Deloitte

Komentarz eksperta

Paweł Mikuła, menedżer w katowickim biurze Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o.

Komentowane orzeczenie porusza kilka problemów interpretacyjnych. Jednym z ciekawszych jest ten, czy podatnik ma bezwzględny obowiązek uzyskania od swojego kontrahenta potwierdzenia odbioru faktury korygującej. Chodzi tutaj oczywiście o faktury korygujące „in minus", tj. takie, które zmniejszają kwotę podatku należnego. Odpowiedź na takie pytanie powinna być przecząca. Podatnik nie zawsze ma taki obowiązek. Nawet wówczas, gdy taki obowiązek na pierwszy rzut oka wynika „literalnie" z polskiej ustawy o VAT. Dlatego teza z komentowanego wyroku łódzkiego sądu zasadniczo zasługuje na aprobatę.

Obowiązek posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej był od zawsze dosyć rygorystycznie traktowany przez organy podatkowe. Takie podejście utrwaliło się po wyroku TS UE w polskiej sprawie Kraft Foods z 26 stycznia 2012 r. (C-588/10). Wynika to jednak – jak się wydaje – ze zbyt powierzchownej lektury tego wyroku. Rygorystyczne podejście korygują czasem sądy, jednak wciąż niezbyt zdecydowanie.

Istnieją bowiem dwa zasadnicze rozstrzygnięcia TS UE, które dają odpowiedź na pytanie, kiedy organy mogą żądać takich potwierdzeń. Chodzi tutaj o sprawę Stadeco (wyrok z 18 czerwca 2009 r., C-566/07) oraz wspomnianą Kraft Foods. Znaczenie ma również kilka innych orzeczeń dotyczących – wciąż niedocenianej w Polsce – zasady proporcjonalności stosowanej do obowiązków administracyjnych (instrumentalnych).

Podstawową regułę wynikającą ze wspomnianych orzeczeń można sprowadzić do następującego stwierdzenia: wymóg posiadania potwierdzenia faktury jest dopuszczalny jedynie wówczas, gdy jest konieczny (do osiągnięcia celu tego obowiązku) oraz nie ingeruje nadmiernie w podstawowe zasady systemu opodatkowania VAT, które chronią podatnika. Z nich natomiast wynika, że obowiązek nie może być niemożliwy lub nadmiernie uciążliwy do spełnienia. Na tym polega wyważenie w ramach zasady proporcjonalności. Aby ocenić spełnienie tej reguły, należy przeanalizować wszystkie okoliczności sprawy.

Wymóg ten nie powinien obowiązywać, jeżeli nabywca nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego z pierwotnej faktury, a cena jest określona jako „brutto" (podatek „w stu"). Nie ma bowiem wówczas potrzeby informowania nabywcy o obniżeniu kwoty podatku. Podobnie wygląda sprawa z nadmiernie uciążliwymi obowiązkami. Jeżeli w konkretnej sytuacji, pomimo wszelkiej staranności, nie jest możliwe (lub jest nadmiernie utrudnione) uzyskanie potwierdzenia odbioru faktury korygującej, to spełnienie takiego obowiązku należy pominąć.

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z 25 czerwca 2015 r. (I SA/Łd 356/15).

Sprawa dotyczyła spółki świadczącej usługi leasingu i ubezpieczenia przedmiotu leasingu. Spółka ta początkowo nie wykazywała w podstawie opodatkowania VAT kosztów ubezpieczenia. Jednak po wydaniu przez NSA uchwały dotyczącej refakturowania usług ubezpieczenia przedmiotu leasingu (uchwała I FPS 3/10 z 8 listopada 2010 r.) skorygowała deklaracje oraz doręczyła klientom faktury korygujące, w których do podstawy opodatkowania zaliczyła koszty ubezpieczenia. Następnie doszła do wniosku, że pierwotne rozliczenie było poprawne, wobec czego kolejny raz skorygowała deklaracje (nie doręczyła jednak faktur korygujących) i wstąpiła z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty. Organy podatkowe odmówiły. Po wydaniu przez TS UE wyroku (C-224/11 z 17 stycznia 2013 r.) spółka wystąpiła z wnioskiem o wznowienie postępowania w sprawie stwierdzenia nadpłaty. Organ podatkowy odmówił wznowienia postępowania. Stwierdził, że niedoręczenie faktur korygujących powoduje, że zapadłoby takie samo rozstrzygnięcie, czyli odmowa stwierdzenia nadpłaty. Niemożliwe jest zatem wznowienie postępowania. Spółka podniosła, iż z zasady efektywności prawa unijnego wynika, że należy wznowić postępowanie i orzec o nadpłacie.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
Słynny artykuł o zniesławieniu ma zniknąć z kodeksu karnego
Prawo karne
Pierwszy raz pseudokibice w Polsce popełnili przestępstwo polityczne. W tle Rosjanie
Podatki
Kiedy ruszy KSeF? Ministerstwo Finansów podało odległy termin
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Podatki
Ministerstwo Finansów odkryło karty, będzie nowy podatek. Kto go zapłaci?
Materiał Promocyjny
Wsparcie dla beneficjentów dotacji unijnych, w tym środków z KPO