Szacunkowa liczba osób pracujących na podstawie umowy zlecenia albo umowy o dzieło, które nie były nigdzie zatrudnione na podstawie stosunku pracy w 2017 r., wyniosła ok. 1,2 mln* (źródło: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/wybrane-zagadnienia-rynku-pracy-dane-dla-2017-r-,9,6.html). To tak zwani pracownicy nietypowi. Osoby te pracują poza ramami kodeksu pracy i przez to nie korzystają z wielu benefitów służących pracownikom etatowym.
Czytaj także: Zarobki zleceniobiorców silniej chronione od 2019 r.
Słabsza ochrona...
Do końca 2018 r. pracownicy nietypowi nie mogli np. korzystać z dobrodziejstw ochrony wynagrodzenia za pracę przed potrąceniami określonych w art. 87 i 871 kodeksu pracy. Jednak z 1 stycznia 2019 r. do kodeksu postępowania cywilnego wprowadzono zmiany w tym zakresie. Do przepisu art. 833 dodano § 21 mówiący o zastosowaniu przepisów kodeksu pracy, dotyczących zasad prowadzenia egzekucji z wynagrodzenia za pracę, do wszystkich świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania albo stanowiących jedyne źródło dochodu dłużnika będącego osobą fizyczną.
... nawet do zera
Przed 2019 r. osoby zatrudnione na umowach cywilnoprawnych miały ograniczoną możliwość ochrony swojego zarobku przed egzekucją. Praktyka pokazywała, że w razie egzekucji komorniczej lub administracyjnej zajęciu mógł podlegać cały dochód z takiej umowy. Sytuacja prawna była o tyle niekorzystna, że gdy taka osoba nie zdawała sobie sprawy, że przeciwko niej toczy się egzekucja, w miesiącu, w którym organ egzekucyjny rozpoczynał czynności, mogła zostać całkowicie pozbawiona pieniędzy na bieżące utrzymanie. Dłużnik pozyskiwał informacje o tym, że nie otrzyma żadnej kwoty z wypracowanych pieniędzy dopiero w momencie próby wypłaty środków z rachunku bankowego albo w terminie wypłaty gotówkowej bezpośrednio od zleceniodawcy. Nie miał realnych możliwości prawnych do zabezpieczenia dla siebie środków do życia.
Tylko wyjątkowo
Przed wprowadzeniem zmian systemowych, ochronę wynagrodzenia uzyskiwanego z umowy cywilnoprawnej próbowano wypracować w orzecznictwie sądów powszechnych poprzez stosowanie funkcjonującego ówcześnie art. 833 §2 k.p.c. i wskazywanie, że wynagrodzenie za wykonanie świadczeń z umów cywilnoprawnych wypłacane raz w miesiącu, cyklicznie, jest świadczeniem powtarzającym się i powinno się do niego stosować odpowiednio przepisy kodeksu pracy (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 13 lutego 2014 r., I ACa 1057/13).