Potrącenie z długu swej należności powstrzyma komornika

Gdy dwie osoby są wobec siebie zarówno dłużnikami, jak i wierzycielami, każda może potrącić swoją należność z należności drugiej

Aktualizacja: 01.12.2010 03:55 Publikacja: 01.12.2010 00:04

Potrącenie z długu swej należności powstrzyma komornika

Foto: Fotorzepa, Radek Pasterski RP Radek Pasterski

[b]Sąd Najwyższy w uchwale z 25 listopada potwierdził, że dzięki potrąceniu należności powstałej po wydaniu wyroku zasądzającego dłużnik może wskutek powództwa przeciwegzekucyjnego udaremnić egzekucję prowadzoną na podstawie tego wyroku (sygnatura akt: III CZP 91/10)[/b]. Więcej, SN uznał, że jest to możliwe także wówczas, gdy okazało się, że inna wierzytelność wskazana do potrącenia w pozwie nie istnieje.

Sposobem na uniknięcie przez dłużnika przymusowego ściągnięcia należności stwierdzonej m.in. wyrokiem jest skierowanie do sądu przeciwko wierzycielowi żądania pozbawienia tytułu wykonawczego powstałego na podstawie tego wyroku w całości albo jego ograniczenia. W razie uwzględnienia takiego żądania przymusowe ściągnięcie należności jest niemożliwe.

Zgodnie z art. 840 § 1 pkt 2 [link= http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=906021C3C4F8A71B08066CD633B6506B?id=70930]kodeksu postępowania cywilnego[/link] jego podstawą może być m.in. zdarzenie, które nastąpiło po wydaniu wyroku i wskutek którego zobowiązanie wygasło. Takim zdarzeniem jest np. zapłata długu, a także potrącenie.

Wzajemne długi i wzajemne należności (wierzytelności) nadające się do potrącenia bywają z reguły wynikiem łączących strony stosunków gospodarczych. Tak było w sprawie, której dotyczy wskazana uchwała.

Spółka akcyjna Dorbud zawarła na początku obecnej dekady z Alicją W.G. jako podwykonawcą kilka umów o roboty budowlane. W listopadzie 2004 r. Alicja W.G. uzyskała wyrok zasądzający od Dorbudu 158 tys. zł, a następnie klauzulę wykonalności i wszczęła na tej podstawie egzekucję przeciw spółce. Ta zaś, broniąc się przed komornikiem, wystąpiła z pozwem o pozbawienie tego tytułu wykonalności. Jako podstawę prawną wskazała art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., a faktyczną – dokonanie potrącenia wierzytelności objętej tytułem wykonawczym z wzajemną wierzytelnością w kwocie 229 tys. zł, zasądzoną na jej rzecz nakazem zapłaty. Zawarty w pozwie spółki wniosek o zabezpieczenie jej powództwa przez zawieszenie postępowania egzekucyjnego sąd uwzględnił.

W toku sprawy przeciwegzekucyjnej nakaz zapłaty wydany wobec Alicji W.G. został uchylony i żądanie spółki w tamtej sprawie oddalone. Spółka domagała się w niej kary umownej należnej, jak twierdziła, na podstawie umowy z 2002 r. o wybudowanie lokalu i przeniesienie na nią jego odrębnej własności. Karę umowną zastrzeżono na wypadek zwłoki w zawarciu umowy kupna lokalu. Jednakże Dorbud skutecznie odstąpił od umowy z 2002 r. Sąd więc w tamtej sprawie stwierdził, że wygasły wszystkie zobowiązania z umowy tej wynikające, a więc i zapłata kary umownej.

Jednakże we wrześniu spółka zmieniła podstawę faktyczną pozwu, składając oświadczenie o potrąceniu zwalczanej wierzytelności Alicji W.G. ze swymi należnościami z tytułu kar umownych i kosztów zastępczego usuwania usterek obciążających – w myśl umów o roboty budowlane – kontrahentkę. Dorbud tłumaczył, że w momencie wnoszenia powództwa przeciwegzekucyjnego potrącenie ich nie było możliwe, bo roszczenia z tytułu zastępczego usuwania usterek powstały dopiero w sierpniu 2006 r. Chodziło łącznie o 1 mln 491 tys. zł, a więc kwotę znacznie przekraczającą należność Alicji W.G. W grudniu 2007 r. spółka złożyła oświadczenie o potrąceniu kolejnej wierzytelności z tytułu usunięcia usterek na ponad 82 tys. zł. Powołany biegły potwierdził wartość tych prac.

Sąd I instancji uwzględnił powództwo Dorbudu i pozbawił wykonalności tytuł wykonawczy zwalczany przez tę spółkę. Sąd II instancji, do którego sprawa trafiła wskutek apelacji Alicji W.G., uznał, że pojawiła się w niej poważna wątpliwość prawna, i zwrócił się o jej wyjaśnienie do Sądu Najwyższego. Zapytał, czy w świetle art. 843 § 3 k.p.c. dopuszczalna jest zmiana podstawy powództwa polegająca na złożeniu oświadczenia o potrąceniu z wierzytelnością egzekwowaną, powstałej dopiero w toku procesu wierzytelności wzajemnej, gdy zgłoszony w pozwie zarzut potrącenia okazał się bezskuteczny. SN udzielił odpowiedzi twierdzącej.

[b]Sąd Najwyższy w uchwale z 25 listopada potwierdził, że dzięki potrąceniu należności powstałej po wydaniu wyroku zasądzającego dłużnik może wskutek powództwa przeciwegzekucyjnego udaremnić egzekucję prowadzoną na podstawie tego wyroku (sygnatura akt: III CZP 91/10)[/b]. Więcej, SN uznał, że jest to możliwe także wówczas, gdy okazało się, że inna wierzytelność wskazana do potrącenia w pozwie nie istnieje.

Sposobem na uniknięcie przez dłużnika przymusowego ściągnięcia należności stwierdzonej m.in. wyrokiem jest skierowanie do sądu przeciwko wierzycielowi żądania pozbawienia tytułu wykonawczego powstałego na podstawie tego wyroku w całości albo jego ograniczenia. W razie uwzględnienia takiego żądania przymusowe ściągnięcie należności jest niemożliwe.

Pozostało 82% artykułu
W sądzie i w urzędzie
Ile osób w Polsce nosi moje nazwisko? Możesz to sprawdzić w kilka minut
Zdrowie
Dodatkowe opłaty w szpitalach. Za co pacjent musi sam zapłacić?
Edukacja i wychowanie
Ferie zimowe 2025 później niż zazwyczaj. Oto terminy dla wszystkich województw
Prawo drogowe
Kierowcy łatwiej stracą prawo jazdy, młodzi z limietem prędkości. Rząd ujawnił projekt
Materiał Promocyjny
Big data pomaga budować skuteczne strategie
Prawo rodzinne
Sąd Najwyższy: Żona zrobiła większą karierę. Mąż nie dostanie mniej po rozwodzie
Materiał Promocyjny
Seat to historia i doświadczenie, Cupra to nowoczesność i emocje