Potrącenie z długu swej należności powstrzyma komornika

Gdy dwie osoby są wobec siebie zarówno dłużnikami, jak i wierzycielami, każda może potrącić swoją należność z należności drugiej

Aktualizacja: 01.12.2010 03:55 Publikacja: 01.12.2010 00:04

Potrącenie z długu swej należności powstrzyma komornika

Foto: Fotorzepa, Radek Pasterski RP Radek Pasterski

[b]Sąd Najwyższy w uchwale z 25 listopada potwierdził, że dzięki potrąceniu należności powstałej po wydaniu wyroku zasądzającego dłużnik może wskutek powództwa przeciwegzekucyjnego udaremnić egzekucję prowadzoną na podstawie tego wyroku (sygnatura akt: III CZP 91/10)[/b]. Więcej, SN uznał, że jest to możliwe także wówczas, gdy okazało się, że inna wierzytelność wskazana do potrącenia w pozwie nie istnieje.

Sposobem na uniknięcie przez dłużnika przymusowego ściągnięcia należności stwierdzonej m.in. wyrokiem jest skierowanie do sądu przeciwko wierzycielowi żądania pozbawienia tytułu wykonawczego powstałego na podstawie tego wyroku w całości albo jego ograniczenia. W razie uwzględnienia takiego żądania przymusowe ściągnięcie należności jest niemożliwe.

Zgodnie z art. 840 § 1 pkt 2 [link= http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=906021C3C4F8A71B08066CD633B6506B?id=70930]kodeksu postępowania cywilnego[/link] jego podstawą może być m.in. zdarzenie, które nastąpiło po wydaniu wyroku i wskutek którego zobowiązanie wygasło. Takim zdarzeniem jest np. zapłata długu, a także potrącenie.

Wzajemne długi i wzajemne należności (wierzytelności) nadające się do potrącenia bywają z reguły wynikiem łączących strony stosunków gospodarczych. Tak było w sprawie, której dotyczy wskazana uchwała.

Spółka akcyjna Dorbud zawarła na początku obecnej dekady z Alicją W.G. jako podwykonawcą kilka umów o roboty budowlane. W listopadzie 2004 r. Alicja W.G. uzyskała wyrok zasądzający od Dorbudu 158 tys. zł, a następnie klauzulę wykonalności i wszczęła na tej podstawie egzekucję przeciw spółce. Ta zaś, broniąc się przed komornikiem, wystąpiła z pozwem o pozbawienie tego tytułu wykonalności. Jako podstawę prawną wskazała art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., a faktyczną – dokonanie potrącenia wierzytelności objętej tytułem wykonawczym z wzajemną wierzytelnością w kwocie 229 tys. zł, zasądzoną na jej rzecz nakazem zapłaty. Zawarty w pozwie spółki wniosek o zabezpieczenie jej powództwa przez zawieszenie postępowania egzekucyjnego sąd uwzględnił.

W toku sprawy przeciwegzekucyjnej nakaz zapłaty wydany wobec Alicji W.G. został uchylony i żądanie spółki w tamtej sprawie oddalone. Spółka domagała się w niej kary umownej należnej, jak twierdziła, na podstawie umowy z 2002 r. o wybudowanie lokalu i przeniesienie na nią jego odrębnej własności. Karę umowną zastrzeżono na wypadek zwłoki w zawarciu umowy kupna lokalu. Jednakże Dorbud skutecznie odstąpił od umowy z 2002 r. Sąd więc w tamtej sprawie stwierdził, że wygasły wszystkie zobowiązania z umowy tej wynikające, a więc i zapłata kary umownej.

Jednakże we wrześniu spółka zmieniła podstawę faktyczną pozwu, składając oświadczenie o potrąceniu zwalczanej wierzytelności Alicji W.G. ze swymi należnościami z tytułu kar umownych i kosztów zastępczego usuwania usterek obciążających – w myśl umów o roboty budowlane – kontrahentkę. Dorbud tłumaczył, że w momencie wnoszenia powództwa przeciwegzekucyjnego potrącenie ich nie było możliwe, bo roszczenia z tytułu zastępczego usuwania usterek powstały dopiero w sierpniu 2006 r. Chodziło łącznie o 1 mln 491 tys. zł, a więc kwotę znacznie przekraczającą należność Alicji W.G. W grudniu 2007 r. spółka złożyła oświadczenie o potrąceniu kolejnej wierzytelności z tytułu usunięcia usterek na ponad 82 tys. zł. Powołany biegły potwierdził wartość tych prac.

Sąd I instancji uwzględnił powództwo Dorbudu i pozbawił wykonalności tytuł wykonawczy zwalczany przez tę spółkę. Sąd II instancji, do którego sprawa trafiła wskutek apelacji Alicji W.G., uznał, że pojawiła się w niej poważna wątpliwość prawna, i zwrócił się o jej wyjaśnienie do Sądu Najwyższego. Zapytał, czy w świetle art. 843 § 3 k.p.c. dopuszczalna jest zmiana podstawy powództwa polegająca na złożeniu oświadczenia o potrąceniu z wierzytelnością egzekwowaną, powstałej dopiero w toku procesu wierzytelności wzajemnej, gdy zgłoszony w pozwie zarzut potrącenia okazał się bezskuteczny. SN udzielił odpowiedzi twierdzącej.

[b]Sąd Najwyższy w uchwale z 25 listopada potwierdził, że dzięki potrąceniu należności powstałej po wydaniu wyroku zasądzającego dłużnik może wskutek powództwa przeciwegzekucyjnego udaremnić egzekucję prowadzoną na podstawie tego wyroku (sygnatura akt: III CZP 91/10)[/b]. Więcej, SN uznał, że jest to możliwe także wówczas, gdy okazało się, że inna wierzytelność wskazana do potrącenia w pozwie nie istnieje.

Sposobem na uniknięcie przez dłużnika przymusowego ściągnięcia należności stwierdzonej m.in. wyrokiem jest skierowanie do sądu przeciwko wierzycielowi żądania pozbawienia tytułu wykonawczego powstałego na podstawie tego wyroku w całości albo jego ograniczenia. W razie uwzględnienia takiego żądania przymusowe ściągnięcie należności jest niemożliwe.

Pozostało 82% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów