W razie wątpliwości bank musi wstrzymać wypłatę z konta

Gdy polecenie przelewu z rachunku klienta budzi wątpliwości, bank powinien wstrzymać się z tą operacją

Aktualizacja: 20.12.2010 03:55 Publikacja: 20.12.2010 00:19

W razie wątpliwości bank musi wstrzymać wypłatę z konta

Foto: Fotorzepa, Dariusz Majgier DM Dariusz Majgier

Taki wniosek trzeba wyciągnąć z wyroku Sądu Najwyższego [b](sygn.: V CSK 163/10)[/b]. Dotyczy on sporu między Bankiem Zachodnim WBK SA a posiadaczem rachunku Tomaszem J.

Rachunek został otwarty w 2000 r. do rozliczeń bieżących związanych z działalnością gospodarczą. Działalność tę Tomasz J. zakończył 3 kwietnia 2002 r., ale nie zmienił konta firmowego na osobiste. Zgłosił się do banku 6 września 2002 r., żeby dokonać zmian w karcie wzorów podpisów i pieczęci firmowej. Zawiadomił też o kradzieży saszetki z pieczęciami firmowymi, czekami i poleceniami przelewu. Pracownik banku przekreślił kartę z wzorami podpisów, ale z braku dokumentów z ewidencji działalności gospodarczej wstrzymał procedurę zmiany.

16 września 2002 r. na konto firmowe Tomasza J. wpłynęło z rachunku firmowego Bronisława W. 290 tys. zł. W tym samym dniu bank przelał tę samą kwotę z rachunku Tomasza J. na rachunek osobisty Bronisława W., wskazując jako tytuł przelewu „uregulowanie zobowiązań Bronisław W.”. Polecenie przelewu złożył Bronisław W. Było ono opatrzone podpisem Tomasza J. pochodzącym sprzed zmiany.

Po dokonaniu tych operacji bank dwukrotnie, 30 września i 15 października 2002 r., przesyłał Tomaszowi J. wyciągi z rachunku bankowego, zgodnie z umową, listem zwykłym. Dopiero w grudniu 2004 r. posiadacz rachunku wniósł pozew przeciwko bankowi, domagając się zwrotu 290 tys. zł.

Sąd I instancji oddalił to żądanie. Uznał zarzut przedawnienia zgłoszony przez bank. Roszczenia wynikające z rachunku bankowego przedawniają się, w myśl art. 731 [link= http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=86F27ADE2102E1D67842E76D535F1BD1?id=70928]kodeksu cywilnego[/link], z upływem lat dwóch. Tomasz J. twierdził, że nie otrzymał żadnych wyciągów. Sąd nie dał temu wiary z powodu niewykazania tego faktu.

Sąd II instancji zaakceptował ten wyrok.

Wskutek skargi kasacyjnej Tomasza J. Sąd Najwyższy przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. Zgodził się z twierdzeniem Tomasza J., że sądy bezpodstawnie wykluczyły reżim deliktowy. Nie dysponując pełnymi ustaleniami co do podstawy faktycznej, bo ograniczyły się tylko do kwestii przedawnienia, uznały, że nie można przypisać pracownikom banku czynu niedozwolonego. Ich zdaniem nie wchodziła więc w rachubę odpowiedzialność banku na podstawie art. 430 k. c. W razie zaś przyjęcia tej odpowiedzialności zastosowanie miałby art. 442 k. c., w myśl którego roszczenie o odszkodowanie za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia.

SN stwierdził w uzasadnieniu swego wyroku, że bank, dokonując wypłat z rachunku bankowego, powinien był sprawdzić, czy działa na rzecz osoby uprawnionej i czy dysponuje zleceniem posiadacza rachunku. Wypłata na rzecz osoby nieuprawnionej lub bez takiego zlecenia świadczy także o niespełnieniu ogólnego obowiązku staranności wynikającej z działalność banku. Jego naruszenie stanowi winę w rozumieniu art. 415 k. c.

Sąd I instancji po ponownym rozpatrzeniu sprawy zasądził na rzecz Tomasza J. dochodzoną kwotę, a sąd II instancji oddalił apelację banku. Sądy uznały tym razem, że zachowanie pracowników banku miało cechy czynu niedozwolonego. Nie powinni dokonywać przelewu, skoro posiadacz konta zgłosił utratę dokumentów. Przekreślenie karty wzorów podpisów powinno nasunąć wątpliwość, czy są aktualne.

W skardze kasacyjnej bank podniósł m. in., iż SN nie wyjaśnił, czyją własnością są środki na rachunku bankowym: jego posiadacza czy też banku. W razie przyjęcia, że banku, szkoda powstałaby po stronie banku, a nie Tomasza J. – przekonywał.

SN skargę tę oddalił. W uzasadnieniu zawarł istotne wyjaśnienie dotyczące statusu środków na rachunku bankowym. Stwierdził m. in., że środki na rachunku bankowym to depozyt nieprawidłowy. Posiadacz rachunku traci ich własność i nabywa wierzytelność wobec banku. Odmowa wypłaty spowodowała, że powód został pozbawiony możliwości dysponowania swoją własnością, a więc poniósł szkodę – mówiła Maria Szulc, sędzia SA orzekająca w SN.

Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów