Czy w 2016 r. gmina ma prawo do odliczenia 100 proc. podatku naliczonego od kosztów budowy oraz eksploatacji sieci wodnych i kanalizacyjnych w sytuacji, gdy sama zajmuje się dostawą wody i odbiorem ścieków?
1 stycznia 2016 r. weszły w życie nowe zasady częściowych odliczeń VAT (prewskaźniki) dla podatników VAT wykonujących dwojaką działalność (gospodarczą i inną). Są one adresowane w szczególności do gmin. Jednak zasadniczo nie dotyczą kosztów budowy oraz eksploatacji sieci wodnych i kanalizacyjnych. Prewskaźniki mają bowiem zastosowanie wyłącznie w sytuacji, gdy żaden inny sposób przyporządkowania dokonywanych przez gminę zakupów do sprzedaży opodatkowanej stawkami VAT nie jest możliwy (art. 86 ust. 2a ustawy o VAT). Natomiast gdy jest to dopuszczalne, prewskaźniki nie mają zastosowania. W przypadku omawianych kosztów bezspornie istnieje możliwość ich przyporządkowania do odpowiedniego rodzaju działalności gminy.
Przywołany przepis nakazuje, by każdy zakup służący jednocześnie dwóm celom, tj. działalności gospodarczej oraz działalności w charakterze organu władzy publicznej, dokładnie przyporządkować. I to w części do działalności gospodarczej, a w części do działalności innej niż gospodarcza (publicznej). Wówczas tak wyliczona część, ta przyporządkowana do działalności gospodarczej, będzie w całości do odliczenia. Oczywiście jeśli dodatkowo będzie to działalność objęta jedną ze stawek VAT, co jest podstawową zasadą odliczeń.
Przeanalizujmy zatem, z jaką działalnością gminy związana jest budowa oraz eksploatacja sieci wodnych i kanalizacyjnych. Z jednej strony jest to bezspornie działalność gospodarcza gminy. Podpisuje ona przecież umowy o dostawę wody i odbiór ścieków ze swoimi mieszkańcami (a także firmami). Ponadto czyni to ze stawką VAT 8 proc., co jest podstawową zasadą odliczeń. Skoro więc jest bezpośredni i ścisły związek zakupów ze sprzedażą opodatkowaną stawką VAT (w tym wypadku 8 proc.), prawo do odliczeń gminie przysługuje. Jednocześnie ww. działanie gminy – też bezspornie – jest jej działaniem publicznym, tj. nakierowanym na zaspokajanie potrzeb wspólnoty samorządowej (patrz ustawa o samorządzie gminnym). A to z kolei nie daje gminie prawa do odliczeń.
Zatem na postawione pytanie gminy nie można odpowiedzieć w sposób jednoznaczny.
