Zasady obowiązujące od 1 stycznia 1999 r. w zakresie ubezpieczeń społecznych reguluje ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2015 r., poz. 121 ze zm.). Zgodnie z art. 9 ust. 6 tej ustawy – w brzmieniu obowiązującym do 31 sierpnia 2009 r. – osoby przebywające na urlopie wychowawczym lub pobierające zasiłek macierzyński podlegały obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli nie miały ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie miały innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych. Na podstawie zaś art. 6 ust. 1 pkt 5 powołanej ustawy takim innym tytułem rodzącym obowiązek ubezpieczeń było prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej. Tytułem do ubezpieczeń nie była natomiast w takim przypadku umowa o pracę.
W związku z powyższym do 31 sierpnia 2009 r. w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego lub przebywania na urlopie wychowawczym i jednoczesnego prowadzenia działalności gospodarczej, osoba podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu tej działalności.
Skutki nowelizacji
Dopiero od 1 września 2009 r. nastąpiły zmiany dotyczące osoby prowadzącej pozarolniczą działalność lub współpracującej przy prowadzeniu tej działalności, które spełniają jednocześnie warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego.
Oznacza to, że od 1 września 2009 r. osoby prowadzące pozarolniczą działalność lub współpracujące przy prowadzeniu tej działalności, które spełniają jednocześnie warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego. Mogą one dobrowolnie, na swój wniosek, być objęte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności lub współpracy przy jej wykonywaniu.
Powyższe zasady ubezpieczeń obowiązują niezależnie od posiadania ustalonego prawa do emerytury i renty.
