Czy umowa z lektorem języka obcego na zajęcia dla przedszkolaków podlega ozusowaniu?

Przeprowadzanie zajęć szkoleniowych z języka obcego, nawet na podstawie samodzielnie przygotowanego programu i pomocy naukowych, to umowa starannego działania. Podlega ozusowaniu.

Publikacja: 15.05.2016 07:00

Czy umowa z lektorem języka obcego na zajęcia dla przedszkolaków podlega ozusowaniu?

Foto: 123RF

W moim prywatnym przedszkolu chcę zatrudnić lektora języka obcego (on sam przygotuje materiały i program nauki) na umowę o dzieło, bo nie trzeba od niej płacić składek społecznych. Obawiam się jednak, że ZUS uzna w trakcie kontroli, że jest to inna umowa, np. zlecenie, a ta z kolei podlega oskładkowaniu. Jakie jest ryzyko, że ZUS potraktuje umowę z lektorem jako zlecenie? – pyta czytelnik.

Bardzo duże. Aby odpowiedzieć na to pytanie, należy najpierw rozróżnić cechy typowe dla tych umów.

Różne kontrakty

Przedmiotem umowy o dzieło jest zobowiązanie do wykonania oznaczonego dzieła rozumianego jako osiągnięcie określonego, zindywidualizowanego rezultatu w postaci materialnej lub niematerialnej. Wykonanie dzieła najczęściej przybiera postać wytworzenia rzeczy, lecz może także polegać na dokonaniu zmian w rzeczy już istniejącej, jej naprawieniu, przerobieniu lub uzupełnieniu albo na rozbudowie rzeczy, połączeniu z innymi rzeczami, dodaniu części składowych lub przynależności. Tak uznał m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z 18 września 2013 r. (II UK 39/13).

Przyjmuje się, że rezultat, na który umawiają się strony, powinien mieć byt samoistny, obiektywnie osiągalny i pewny. Za dzieło nie powinno być uznane coś, co nie odróżnia się w żaden sposób od innych występujących na danym rynku rezultatów pracy. Wówczas zatraciłoby swój indywidualny charakter dzieła (por. np. wyroki SN z 3 listopada 1999 r., IV CKN 152/00, i z 4 czerwca 2014 r., II UK 543/13).

Z kolei przy zleceniu przedmiotem jest zobowiązanie do wykonywania określonych czynności.

Przy porównaniu zatem umowy o dzieło ze zleceniem na pierwszy plan wysuwa się zobowiązanie wykonawcy umowy o dzieło – nie do samego działania, lecz do uzyskania określonego dzieła jako rezultatu tego działania (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 4 lutego 2014 r., III AUa 596/13).

Zajęcia bez konkretnego efektu

Wykonywanie określonej czynności (wielu powtarzających się czynności) bez względu na to, jaki rezultat czynność ta przyniesie, jest cechą charakterystyczną umów-zleceń (por. wyrok SN z 4 lipca 2013 r., II UK 402/12).

Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z 28 lutego 2013 r. (III AUa 1785/12) stwierdził m.in., że obowiązków polegających na przygotowaniu i przeprowadzeniu zajęć – choćby w oparciu o samodzielnie wybrane i przystosowane materiały dydaktyczne, a nie narzucony z góry program – nie można uznać za dzieło. Nie przynoszą one konkretnego, samoistnego, oznaczonego rezultatu. SA podkreślił, że określony rezultat umowy o dzieło powinien mieć indywidualny charakter i niezależny od działania wykonawcy byt wiążący się z możliwością uzyskania samodzielnej wartości w obrocie. Zaakcentowano też, że dzieło musi przy tym istnieć w postaci postrzegalnej, pozwalającej nie tylko odróżnić je od innych przedmiotów, ale i uchwycić istotę osiągniętego rezultatu.

Prowadzi to do wniosku, że przy przeprowadzaniu zajęć szkoleniowych z języka obcego, nawet na podstawie samodzielnie przygotowanego programu i pomocy naukowych, nie występuje rezultat ucieleśniony w jakiejkolwiek postaci. Jest to wyłącznie staranne działanie wykonawcy umowy, który stosownie do posiadanej wiedzy ma ją przekazać kursantom.

Wysiłek intelektualny

W wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 19 czerwca 2013 r. (III AUa 1511/12) stwierdzono, że „w przypadku przeprowadzenia cyklu zajęć dydaktycznych z języka obcego nie występuje żaden rezultat uwidoczniony w jakiejkolwiek postaci materialnej lub niematerialnej (...). Praca lektora polega na starannym działaniu, aby stosownie do założeń programowych przekazać określony zasób wiedzy uczestnikom kursu, motywować ich do nauki, sprawdzać postępy itp. Poziom opanowania materiału i umiejętności uczestników kursów językowych w żadnym razie nie stanowi rezultatu w znaczeniu art. 627 k.c".

Zatem wkład w postaci wysiłku intelektualnego, wymaganego przy każdej pracy umysłowej, jest elementem obowiązku starannego działania. W konsekwencji oznacza to, że zajęcia prowadzone przez lektora języka obcego nie noszą znamion dzieła, ale czynności typowych dla zlecenia. Takie stanowisko może skutkować przyjęciem przez ZUS, że mimo nazwania umowy umową o dzieło, w rzeczywistości strony łączy zlecenie. To z kolei oznacza obowiązki ubezpieczeniowe wobec ZUS >patrz ramka.

podstawa prawna: art. 627, art. 734 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny

podstawa prawna: art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 121 ze zm.)

Marcin Nagórek radca prawny

masz pytanie, wyślij e-mail, tygodnikpraca@rp.pl

Kiedy składki

Tytułem do ubezpieczeń społecznych jest m.in. wykonywanie umowy-zlecenia. Dla zleceniobiorców obowiązkowe są ubezpieczenia: emerytalne i rentowe oraz wypadkowe. Natomiast ubezpieczenie chorobowe ma charakter dobrowolny, a objęcie nim zależy od podlegania obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Wykonywanie pracy na podstawie umowy o dzieło nie jest natomiast co do zasady tytułem do ubezpieczeń społecznych.

W moim prywatnym przedszkolu chcę zatrudnić lektora języka obcego (on sam przygotuje materiały i program nauki) na umowę o dzieło, bo nie trzeba od niej płacić składek społecznych. Obawiam się jednak, że ZUS uzna w trakcie kontroli, że jest to inna umowa, np. zlecenie, a ta z kolei podlega oskładkowaniu. Jakie jest ryzyko, że ZUS potraktuje umowę z lektorem jako zlecenie? – pyta czytelnik.

Bardzo duże. Aby odpowiedzieć na to pytanie, należy najpierw rozróżnić cechy typowe dla tych umów.

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów