Sprzedaż za granicę: jaki podatek trzeba zapłacić

W ostatnich latach powszechne stało się dokonywanie przez polskich przedsiębiorców sprzedaży na rzecz podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w innych państwach członkowskich. W odniesieniu do takich transakcji (jeżeli oba podmioty są przedsiębiorcami zarejestrowanymi do celów transakcji wewnątrzwspólnotowych) dochodzi do wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów (WDT).

Z takimi transakcjami mamy do czynienia, co do zasady, jedynie w przypadku transakcji pomiędzy podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą. Niejednokrotnie zdarza się jednak, że przedsiębiorcy sprzedają towary na rzecz konsumentów z innych państw członkowskich. Wobec takich nabywców, jako niewykonujących działalności gospodarczej, nie można zastosować 0-proc. stawki VAT (właściwej dla WDT). Pojawia się więc pytanie, w jaki sposób powinien postąpić przedsiębiorca sprzedający towary na rzecz konsumenta zagranicznego. Czy sprzedaż na rzecz takich podmiotów łączy się z dodatkowymi obowiązkami formalnymi (rejestracją do celów VAT oraz rozliczania podatku w innym państwie członkowskim)?

Przykład

Spółka ABC (zarejestrowana jako czynny podatnik VAT) handlująca akcesoriami rowerowymi prowadzi sprzedaż poprzez jeden z serwisów aukcyjnych. Serwis ten udostępnia możliwość sprzedaży towarów na rzecz kontrahentów z Niemiec. Odbiorcami produktów są wyłącznie osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej. Wartość sprzedaży spółki (na rzecz konsumentów) do Niemiec w poprzednim roku podatkowym wyniosła ok. 80 tys. zł. Zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług, transakcja ta będzie stanowić sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju. Z tego rodzaju transakcją mamy do czynienia, gdy podatnik VAT sprzedaje towary wysyłane lub transportowane z Polski do innego państwa członkowskiego (np. do Niemiec), pod warunkiem że sprzedaż ta jest dokonywana w szczególności na rzecz konsumenta (tj. osoby fizycznej nieprowadzącej działalności).

W przypadku sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju dostawę towarów uznaje się za dokonaną na terytorium państwa członkowskiego przeznaczenia dla wysyłanych lub transportowanych towarów. Oznacza to, że co do zasady, sprzedaż tego rodzaju będzie opodatkowana w państwie, do którego wysyłane są towary. Przekładając to na grunt przedstawionego przykładu, każda z transakcji sprzedaży na rzecz konsumentów w Niemczech byłaby opodatkowana w tym kraju. W takim przypadku polski przedsiębiorca musiałby zarejestrować się do celów VAT w tym państwie. Od obowiązku rejestracji i rozliczenia transakcji w państwie przeznaczenia istnieją jednak pewne wyjątki.

Reguła i wyjątek

Reguła wprowadzająca wymóg opodatkowania transakcji w państwie przeznaczenia odnosi się do podstawowej zasady opodatkowania świadczeń w miejscu konsumpcji. Wprowadzona została w celu przeciwdziałania zakłóceniom rynku w transakcjach pomiędzy podmiotami z różnych państw członkowskich.

Reguła opodatkowania sprzedaży w państwie przeznaczenia nie odnosi się jednak do podmiotów dokonujących niewielkiej (nieprzekraczającej określonego limitu) sprzedaży na rzecz konsumentów. W konsekwencji, sprzedaż wysyłkowa z terytorium kraju zostaje opodatkowana w państwie, z którego towary są wysyłane. Uznano bowiem, że w takim przypadku odwrócenie zasady opodatkowania w miejscu konsumpcji nie spowoduje znacznych zakłóceń rynku (odnosi się bowiem do podmiotów dokonujących stosunkowo niewielkiej sprzedaży), a pozwoli na zdjęcie z tych podatników uciążliwych wymogów formalnych związanych ze sprzedażą w innym państwie członkowskim (obowiązkiem rejestracji i składania deklaracji w państwie przeznaczenia).

Do wysokości limitu

Reguła opodatkowania dostawy w państwie, z którego następuje wysyłka, odnosi się wyłącznie do sprzedaży w stosunkowo niewielkich rozmiarach. W ramach regulacji unijnych wartość graniczną określono na kwotę 100 tys. euro (przy czym państwa członkowskie mają prawo do obniżenia tego poziomu do wartości 35 tys. euro – z tego prawa skorzystała większość państw członkowskich, w tym Polska). Kwota ta określa całkowitą wartość sprzedaży wysyłkowej do danego państwa członkowskiego w ciągu roku podatkowego albo w poprzednim roku podatkowym. Jeśli wartość sprzedaży podatnika do danego państwa członkowskiego w ciągu roku podatkowego nie przekroczy ustalonych limitów, to opodatkowuje on transakcję na terytorium kraju (w Polsce).

Przykład

Spółka 123 handlująca odzieżą sprzedaje towary (z terytorium Polski) konsumentom z innych państw członkowskich (towary są tam wysyłane przez firmę kurierską). Całkowita wartość sprzedaży na rzecz konsumentów w poprzednim roku podatkowym wyniosła:

a) do Niemiec 40 tys. euro,

b) do Holandii 45 tys. euro,

c) do Belgii 42 tys. euro.

Spółka ma wątpliwość czy w kolejnym roku podatkowym będzie mogła w dalszym ciągu opodatkowywać sprzedaż w Polsce. W wymienionych państwach członkowskich określono następujące limity dotyczące sprzedaży wysyłkowej, Niemcy oraz Holandia 100 tys. euro, Belgia 35 tys. euro (http://ec.europa.eu/taxation_customs/resources/documents/taxation/vat/traders/vat_community/vat_in_ec_annexi.pdf). W odniesieniu do transakcji realizowanych w Niemczech oraz w Holandii, wartość sprzedaży nie przekroczyła zatem określonych limitów. Tym samym sprzedaż na rzecz konsumentów w tych krajach będzie dalej opodatkowana w Polsce. W przypadku sprzedaży do Belgii limit został przekroczony. Sprzedaż wysyłkowa realizowana przez spółkę z terytorium kraju (z Polski), w ramach której towary transportowane są do Belgii, będzie więc opodatkowana w tym kraju. W związku z tym spółka będzie zobowiązana do zarejestrowania się w Belgii do celów VAT oraz rozliczania podatku w tamtejszym organie podatkowym.

Wymogi formalne

Można wskazać na następujące wymogi formalne niezbędne do rozpoznania sprzedaży wysyłkowej.

Po pierwsze, sprzedawca musi być zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT, odbiorcami natomiast mogą być podmioty niebędące podatnikami VAT (np. konsumenci) albo podatnicy VAT niemający obowiązku rozliczania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.

Ponadto, przepisów dotyczących sprzedaży wysyłkowej (pozwalających na rozliczenie podatku w Polsce) nie stosuje się do:

- nowych środków transportu,

- towarów, które są instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego, przez dokonującego ich dostawy lub przed podmiot działający na jego rzecz,

- wyrobów akcyzowych,

- towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków, do których opodatkowania stosuje się zasady VAT-marża.

W związku ze sprzedażą wysyłkową należy także pilnować limitów określonych przez poszczególne kraje. W przypadku ich przekroczenia opodatkowanie w państwie przeznaczenia obowiązuje począwszy od dostawy, którą przekroczono ten limit.

Przepisy ustawy o VAT wymagają, aby podatnik dokonujący sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju udokumentował tę sprzedaż fakturą.

Jeżeli polski podatnik nie korzysta ze zwolnienia z obowiązku stosowania kasy rejestrującej, to powinien także do ewidencjonować taką sprzedaż przy użyciu kasy rejestrującej.