Obchodzenie i uchylanie się od płacenia podatków a raje podatkowe

Parlament Europejski wyjaśnia pojęcia związane z obchodzeniem podatków, uchylaniem się od opodatkowania oraz rajami podatkowymi.

Publikacja: 26.02.2018 11:55

Obchodzenie i uchylanie się od płacenia podatków a raje podatkowe

Foto: Adobe Stock

Obchodzenie podatków

Obchodzenie podatków (unikanie podatków) polega na zmniejszaniu zobowiązań podatkowych dzięki wykorzystaniu istniejących przepisów podatkowych, np. przenoszeniu zysków do państw o niższych podatkach albo odliczaniu płatności odsetek za pożyczki ze sztucznie zawyżonym oprocentowaniem.

Dyrektywa przeciw unikaniu podatków wejdzie w życie w styczniu 2019 roku.

Obchodzenie

Obchodzenie (unikanie) podatków nie powinno być mylone z uchylaniem się od płacenia podatków, które definiujemy jako stosowanie nielegalnych i celowych praktyk mających na celu zmniejszenie zobowiązań podatkowych, np. poprzez ukrywanie przychodów, unikanie płacenia podatku VAT.

W październiku 2017 roku Komisja Europejska zaproponowała przepisy mające na celu walkę z oszustwami związanymi z podatkiem VAT.

Raje podatkowe

Raje podatkowe to państwa albo terytoria, na których zagraniczne przedsiębiorstwa i osoby fizyczne są traktowane wyjątkowo łagodnie z punktu widzenia prawa podatkowego. Rejestracja w raju podatkowym powoduje często znaczące obniżenie zobowiązań podatkowych. Poza tym raje podatkowe gwarantują tajemnicę bankową swoim „klientom".

W sprawozdaniu dotyczącym środków do walki z obchodzeniem podatków przyjętym przez komisję śledczą powołaną do zbadania sprawy tzw. Panamskich Papierów Parlament Europejski wezwał do stworzenia unijnej czarnej listy rajów podatkowych albo jurysdykcji podatkowych niechętnych współpracy. Po tym jak na początku 2018 roku Rada (państwa członkowskie) sfinalizowała tworzenie listy, Parlament skrytykował nieuwzględnienie na niej Panamy i siedmiu innych państw.

Interpretacja podatkowa

Interpretacja podatkowa to specjalny dokument wydawany przez właściwy organ podatkowy, który rozstrzyga, w jaki sposób powinien być naliczany podatek i które przepisy podatkowe powinny mieć zastosowanie. Interpretacje są legalnym instrumentem, ale mogą dotyczyć pomocy publicznej i jako takie trafić do kontroli Komisji Europejskiej. Interpretacje podatków są krytykowane, kiedy okazuje się, że na ich podstawie korporacje międzynarodowe mogą płacić mniejsze podatki.

Erozja podstawy opodatkowania i transfer zysków

Erozja podstawy opodatkowania i transfer zysków odnosi się – zgodnie z definicją OECD – do strategii planowania podatkowego, które wykorzystują luki i rozbieżności w przepisach podatkowych, aby zyski „nie były rozpoznawane" dla celów podatkowych w jednym kraju lub były przesunięte i opodatkowane w kraju o niskich stawkach podatkowych. W konsekwencji podatek dochodowy jest płacony w minimalnej wysokości lub wcale.

Faktyczny właściciel

Faktyczny właściciel (ang. beneficial owner) to osoba (fizyczna lub prawna), która rzeczywiście korzysta z przywilejów wynikających z prawa własności, nawet gdy tytuł własności stwierdza inaczej. Wiąże się to z brakiem przejrzystości, bo nie wiadomo, kto czerpie dochody i kto rzeczywiście zarządza przedsiębiorstwem.

Walcząc z praniem brudnych pieniędzy i finansowaniem terroryzmu, PE już zagwarantował, by państwa członkowskie stworzyły centralne rejestry z informacjami o faktycznych właścicielach przedsiębiorstw.

W lutym 2018 roku Parlament Europejski poparł ustanowienie wspólnej skonsolidowanej podstawy opodatkowania osób prawnych. Dzięki niej przedsiębiorstwa będą płacić podatki tam, gdzie wypracowują zyski. Pod uwagę będzie brana również ich działalność cyfrowa. Chociaż dane osobowe są niematerialne, to bardzo cenne, dlatego gromadzą je firmy takie jak Facebook, Amazon i Google - obecnie nie uwzględnia się ich przy obliczaniu zobowiązań podatkowych.

Patent box

Patent box to specjalny reżim podatkowy dotyczący własności intelektualnej. By zachęcić do innowacji i przyciągnąć przedsiębiorstwa, europejskie państwa oferują preferencje podatkowe dla zysków od patentów. Oznacza to, że produkty - w tym patenty i licencje na prawa do własności intelektualnej - są opodatkowane według niższego progu. Niektóre przedsiębiorstwa są oskarżane o włączanie do swoich produktów nieistotnych patentów po to, być skorzystać na niższym opodatkowaniu.

Parlament Europejski twierdzi, że powiązanie między reżimem patent box a badaniami i rozwojem jest sztuczne, bo przedsiębiorstwa wykorzystują go do agresywnego planowania podatkowego. W swoim raporcie komisja TAXE II stwierdziła, że Komisja Europejska powinna przedstawić odpowiednie propozycje legislacyjne mające na celu zapobiegać tym praktykom.

Sprawiedliwe opodatkowanie priorytetem PE

Walka z unikaniem płacenia podatków i uchylaniem się od opodatkowania jest jednym z priorytetów Parlamentu Europejskiego. Wkrótce posłowie ustanowią stałą komisję parlamentarną, która ma zająć się zbadaniem nieprawidłowości w tej dziedzinie.

W dziedzinie prawa podatkowego Parlament Europejski ma rolę doradczą w procesie legislacyjnym. Prawo unijne jest stanowione przez państwa członkowskie w Radzie na zasadzie jednomyślności.

Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP