- firmy z innego państwa – rozliczamy za granicą (formalnie miejsce świadczenia jest w kraju usługobiorcy);
- osoby prywatnej z zagranicy – rozliczamy w Polsce (formalnie miejsce świadczenia jest w kraju usługodawcy).
Przykład
Pani Justyna Borowska świadczy usługi tłumaczeniowe na rzecz czeskiej firmy, które wykonuje w swoim mieszkaniu. Mimo to, w świetle przepisów VAT, usługi wykonywane są na terytorium Czech, gdzie pani Borowska w życiu nie była.
Na szczęście pani Justyna nie musi kontaktować się z czeską skarbówką w celu rozliczenia podatku. Dzięki mechanizmowi „odwrotnego obciążenia" usługę rozliczy za nią kontrahent zagraniczny. Faktura na potrzeby rozliczeń tego rodzaju nie uwzględnia podatku. Zawiera za to adnotację o odwrotnym obciążeniu (reverse charge). Ogólnodostępne programy zawierają opcje wystawienia faktury zagranicznej.
Wykonanie usług z odwróconym obciążeniem na rzecz klienta z Unii dodatkowo wymaga składania informacji podsumowujących (VAT-EU), uwzględniających transakcje wewnątrzwspólnotowe z danego miesiąca.
Przykład
Pani Justyna wystawia faktury wewnątrzwspólnotowe korzystając z darmowego programu. W terminie do 25 dnia następnego miesiąca za pośrednictwem portalu podatkowego wypełni formularz informacji podsumowujących, w którym wykaże dane dotyczące usług świadczonych na rzecz Czechów.
Uwaga! W sieci łatwo można znaleźć informacje, w których krajach obowiązuje reguła odwrotnego obciążenia.
Czasem wystarczy rachunek
Klient zamiast faktury może żądać zwykłego rachunku, który powinien zawierać:
- datę wystawienia,
- numer,
- imiona i nazwiska lub nazwy przedsiębiorcy i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy,
- nazwę (rodzaj) towaru lub usługi,
- miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług,
- cenę jednostkową towaru lub usługi,
- kwotę należności ogółem.
Jeżeli zażądano rachunku przed wykonaniem usługi lub wydaniem towaru, to rachunek wystawia się nie później niż w terminie siedmiu dni od dnia wykonania usługi lub wydania towaru. W przypadku żądania wystawienia rachunku, zgłoszonego po wykonaniu usługi lub wydaniu towaru, rachunek powinien być wydany w terminie siedmiu dni od dnia zgłoszenia żądania. Nie ma obowiązku wystawienia rachunku, jeżeli żądanie zostało zgłoszone po upływie trzech miesięcy od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.
Ewidencja uproszczona
Podatnicy zwolnieni z VAT zobowiązani są do prowadzenia uproszczonej ewidencji służącej ustaleniu momentu osiągnięcia poziomu sprzedaży wykluczającego zwolnienie. W praktyce ewidencja tego rodzaju nie ma znaczenia dla osób prowadzących działalność nieewidencjonowaną. Przekroczenie pułapu 1 125 zł miesięcznego przychodu uniemożliwia prowadzenie firmy bez rejestracji, podczas gdy limit zwolnienia z VAT to 200 tys. zł rocznie. Formalny wymóg prowadzenia uproszczonej ewidencji VAT może spełniać ewidencja prowadzona również na potrzeby podatku dochodowego (szerzej na ten temat za tydzień).
Co trzeba zapamiętać
Działalność nieewidencjonowana nie wymaga rejestracji. Fakturę lub rachunek wystawia się tylko na żądanie klienta. Usługi wykonywane na rzecz obcokrajowców:
- osób prywatnych – zasadniczo rozliczamy w Polsce.
- przedsiębiorców – na ogół rozlicza kontrahent w swoim kraju.
* * *
W kolejnym odcinku mowa będzie o obowiązkach związanych z podatkiem dochodowym, w szczególności o ewidencji i rozliczeniu.
Autor jest głównym specjalistą w Urzędzie Miasta Szczecin
Bez kasy rejestrującej
Zasadniczo sprzedaż na rzecz przedsiębiorców dokumentowana jest fakturami. Sprzedaż na rzecz osób prywatnych ewidencjonowana jest za pomocą kas rejestrujących.
Osoby wykonujące działalność nieewidencjonowaną zwolnione są z obowiązku stosowania kas, z wyjątkiem podatników świadczących usługi:
- przewozów pasażerskich w samochodowej komunikacji,
- przewozu osób oraz ich bagażu podręcznego taksówkami,
- naprawy pojazdów silnikowych oraz motorowerów (w tym naprawy opon, ich zakładania, bieżnikowania i regenerowania),
- w zakresie wymiany opon lub kół dla pojazdów silnikowych oraz motorowerów,
- w zakresie badań i przeglądów technicznych pojazdów,
- w zakresie opieki medycznej świadczonej przez lekarzy i lekarzy dentystów,
- prawnicze,
- przez stacjonarne placówki gastronomiczne,
- kateringu,
- fryzjerskie, kosmetyczne i kosmetologiczne,
- w zakresie wstępu na przedstawienia cyrkowe,
- w zakresie wstępu do wesołych miasteczek, parków rozrywki, na dyskoteki, sale taneczne.
Ponadto, ze zwolnienia dotyczącego kas rejestrujących nie mogą korzystać osoby dokonujące dostawy niektórych towarów. Jednak nie warto ich wymieniać w tym miejscu, ponieważ handel tego rodzaju praktycznie uniemożliwia prowadzenie działalności nieewidencjonowanej (trudno nie przekroczyć limitu 1 125 zł przychodu, sprzedając np. kontenery, silniki czy sprzęt telewizyjny). Pełen wykaz wyjątków można znaleźć w rozporządzeniu ministra rozwoju i finansów z 20 grudnia 2017 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących.
podstawa prawna: ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU. z 2018 r. poz. 2174 ze zm.)
podstawa prawna: ustawa z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (DzU z 2018 r. poz. 646 ze zm.)