Adwokaci i radcowie: razem czy osobno

Zenon Klatka nie przedstawił („Rz” z 21 września, "[link=http://www.rp.pl/artykul/55756,366222_Nie_likwidacja__nie_fuzja__lecz_nowy_zawod.html]Radcowie prawni: nie likwidacja, nie fuzja, lecz nowy zawód[/link]") na czym polega i w czym się przejawia interes publiczny w tworzeniu tzw. nowej adwokatury, by była ona remedium na „płynące zewsząd zagrożenia dla samorządności zawodów prawniczych” (które są rzeczywistością).

Uważam, że projekt tej ustawy, „kreujący nowy zawód prawniczy”, mieści się w stałym nurcie walki z zawodami prawniczymi, jest kolejną próbą ich skonfliktowania.

Wspieranie takich działań władzy wykonawczej przez byłych i aktualnych prezesów samorządu radców prawnych jest niezrozumiałe i zasmucające. Zenon Klatka powołany, jak twierdzi, imiennie do zespołu przygotowującego projekt ustawy nie jest osobą prywatną, lecz byłym prezesem KRRP.

Rzekomymi korzyściami płynącymi z utworzenia nowego zawodu mają być m.in. „zwiększenie liczby członków samorządu izb, ich ewentualna reorganizacja, wzmocnienie potencjału osobowego i intelektualnego (myślę, że tego ostatniego nam nie brakuje)”. Spowoduje to „poprawę działań organów samorządu, w szczególności rzecznika dyscyplinarnego (przez ewentualne ich uzawodowienie)”.

Te wszystkie „korzyści” można osiągnąć bez likwidacji zawodu radcy prawnego i tworzenia tzw. nowej adwokatury. Jeżeli jednak przyjąć, że cele te mają być osiągnięte tylko przez tworzenie nowego zawodu, to może się to dokonać wyłącznie za zgodą dwóch niezależnych samorządów wyrażoną uchwałami naczelnych organów i poprzedzoną referendum lub plebiscytem wśród jego członków.

W tym miejscu należy się wyjaśnienie. Wywalczenie pełnych kompetencji zawodowych dla radców prawnych w 1997 r. nie jest równoznaczne z koniecznością łączenia zawodów wbrew ich woli. Walczyłem o kompetencje, a nie o tytuł adwokata i zawłaszczenie samorządu adwokackiego.

W żadnym razie nie może się to dokonać za plecami adwokatury i radców prawnych. Pamiętać bowiem trzeba, że mamy do czynienia ze szczególną materią, jaką jest samorządność prawniczych zawodów zaufania publicznego.

Samorządy zawodowe są organizacjami niezależnymi od państwa (tworzonymi przez społeczność osób wykonujących dany zawód). Wypełniają funkcje pomocnicze wobec państwa. Z zasady niezależności i subsydiarności wynika, że władza w ogóle, a państwo w szczególności (w tym ustawodawca zwykły), nie powinna przeszkadzać samorządom w podejmowaniu ich zadań własnych; powinna się powstrzymać od ingerowania w sprawy likwidacji, łączenia lub tworzenia nowych samorządów wbrew ich woli. Działania władzy wykonawczej próbującej narzucić wspólne tworzenie tzw. nowego zawodu naruszają konstytucję (art. 17 ust. 1 i art. 58).

Oświadczam, że nie przedstawiałem swoich poglądów na plenarnym posiedzeniu KRRP w czerwcu tego roku. Była to nieformalna debata poprzedzająca posiedzenie KRRP, a jej wynik nie legitymizuje byłego prezesa do działań, które podjął.

Nie mogą być również podstawą do podjęcia dyskusji w sprawie tzw. połączenia informacje uzyskane z gazetowych badań sondażowych z 2008 r. KRRP nie prowadziła żadnych badań na ten temat.

Naiwnością byłoby oczekiwać od władzy działań mających na celu wzmocnienie samorządności zawodowej. Najlepszym tego potwierdzeniem jest wniosek rzecznika praw obywatelskich do Trybunału Konstytucyjnego ze stycznia tego roku o stwierdzenie niezgodności z konstytucją obowiązkowej przynależności do samorządów.