[b]W reportażu o Jarosławie Iwaszkiewiczu, który w poniedziałek o 11.55 przypomni TVP Kultura, powraca temat Stawiska. Jak udało się stworzyć w nim w czasie wojny azyl dla wielu Polaków i Żydów?[/b]

[wyimek] [link=http://www.rp.pl/artykul/55361,524617_Iwaszkiewicz___pan_na_Stawisku.html] Czytaj też: Pan na Stawisku [/link][/wyimek]

[b]Maria Iwaszkiewicz:[/b] Stawisko było jakimś fenomenem. Podczas okupacji moi rodzice, a zwłaszcza mama, musieli sporo się natrudzić, by znaleźć tu miejsce dla wielu ludzi, którzy prosili o pomoc i schronienie. Pamiętam, jak w czasie powstania warszawskiego do stołu zasiadało 40 osób. A trzeba było znaleźć dla nich jedzenie, spanie. Co więcej, pod koniec wojny, podczas ostrej zimy ojciec zorientował się, że dozorca majątku ukrywa przed Rosjanami w składziku czterech starych schorowanych żołnierzy Wehrmachtu. Kiedy zapytał dozorcę: "Nie boisz się?", 0n odpowiedział: "To przecież też ludzie".

[b]Dlaczego pani zdaniem Niemcy nie robili rewizji w Stawisku?[/b]

Rodzice świetnie mówili po niemiecku. Gdy pojawiał się na ulicy patrol, nie przechodzili na drugą stronę, tylko szli w jego kierunku. Ta pewność zawsze im pomagała. Stawisko nie należało ani do Brwinowa, ani do Podkowy. Kiedy Niemcy przeprowadzali rewizję w jednym albo drugim mieście, nasz majątek jakoś się ostał. Raz była rewizja, ale na szczęście niczego nie znaleziono.

[wyimek][link=http://www.rp.pl/artykul/55361,524617_Iwaszkiewicz___pan_na_Stawisku.html]Zobacz na Empik.rp.pl[/link] [/wyimek]

[b]Pani mama wykazywała się wielkim hartem ducha, ale zawsze żyła w cieniu ojca.[/b]

Była drobną, niewysoką kobietą i bardzo energiczną. Kiedy zakładała na głowę chustkę, stawała się niemal nierozpoznawalna na ulicy. W czasie wojny okazało się to bardzo pomocne. Wielu Żydom wyrobiła fałszywe dokumenty. Miała "swojego człowieka" w gminie, któremu dawała pieniądze, by załatwiał u Niemców konieczny stempel. Ten umawiał się z nimi na wódkę i sprawa była załatwiona. Co ciekawe, w PRL ciągano go po sądach, że w czasie wojny upijał się z Niemcami. Ponieważ nie znalazł pracy, ojciec zatrudnił go jako sekretarza.

[b]Małżeństwo pani rodziców, jak przypomina film, było dla wielu sensacją. Anna Lilpopówna, jedna z najlepszych partii w przedwojennej Polsce, zrywa zaręczyny z księciem Radziwiłłem dla niezbyt bogatego poety Iwaszkiewicza, w dodatku homoseksualisty… [/b]

Mama musiała być absolutnie zafascynowana ojcem. Od początku była świadoma jego skłonności. Ale to nie stanowiło przeszkody. Uwielbiała prowadzić z mężczyznami intelektualny dyskurs, a ojciec był tu doskonałym partnerem. Pod wpływem męża zrozumiała, że można kochać dwie osoby jednocześnie. Kiedy jeden z ukochanych ojca był śmiertelnie chory na gruźlicę, w jego intencji udała się do Częstochowy, a potem wielokrotnie odwiedzała go w sanatorium, mimo że panicznie bała się zarazków, zwłaszcza gruźlicy.

[b]Była to miłość "mimo wszystko"?[/b]