Niedociekliwy sąd bada sprawę jeszcze raz

Tak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny po rozpatrzeniu sprawy o przyznanie prawa pomocy.

Mężczyzna złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie skargę na pismo Samorządowego Kolegium Odwoławczego, dotyczącego ubezpieczeń społecznych. SKO przekazało nim Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych, zgodnie z właściwością, podanie o przyznanie ubezpieczonemu emerytury pomostowej.

Uparty wnioskodawca

Mężczyzna w sądzie złożył również urzędowy formularz, tak zwany "PPF", w którym domagał się przyznania mu prawa pomocy w postaci zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia w jego sprawie adwokata. Podał, że pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z żoną oraz trzema córkami. Opisując majątek swój i osób pozostających z nim we wspólnym gospodarstwie domowym poinformował, że rodzina posiada mieszkanie o powierzchni ponad czterdziestu metrów kwadratowych, nie ma przy tym żadnych zasobów pieniężnych ani przedmiotów wartościowych. Natomiast miesięczne dochody gospodarstwa domowego, to zaledwie pięćset złotych przyznanych żonie z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej.

Sąd aż dwukrotnie odmówił mężczyźnie pomocy, gdyż jego zdaniem nie przedstawił żadnych dokumentów czy wyliczeń, które by wskazywały na ponoszone miesięczne koszty, a w swoich sprzeciwach nie powołał żadnych innych okoliczności wskazujących na konieczność przyznania mu prawa pomocy.

Zdaniem WSA dalece niewystarczające jest jedynie wskazanie wysokości zasiłku przyznanego żonie, z którego mężczyzna miałby się utrzymywać. Skarżący poza tym powinien udokumentować swoje miesięczne wydatki związane z utrzymaniem swoim i członków rodziny, przedłożyć zaświadczenia z właściwego urzędu pracy o nadaniu statusu osoby bezrobotnej oraz przedstawić decyzję MOPS, o przyznaniu zasiłków i złożyć oświadczenie o braku dochodów z prac dorywczych.

Sąd dodał również, że niezrozumiałe jest dla niego postępowanie mężczyzny, który stale powiela kolejne wnioski o pomoc w procesie, jednocześnie uporczywie uchylając się od solidnego wykazania możliwości finansowych, które bez wątpienia miały by wpływ na przyznanie mu przywileju.

Krakowskiemu sądowi z urzędu znane były także inne postępowania sądowe, w których skarżący, mimo świadomości potrzeby wiarygodnego i wyczerpującego przedstawienia sytuacji finansowej, wciąż uchylał się od obowiązku, prowadząc do zbędnego przedłużania postępowania.

Sąd nie jest bez winy

Sprawa przyznania pomocy trafiła w końcu do Naczelnego Sądu Administracyjnego. 21 lutego 2014 roku sąd uchylił rozstrzygniecie niższej instancji.

Zdaniem NSA instytucja prawa pomocy ma charakter wyjątkowy i dotyczy osób, które ze względu na okoliczności życiowe są pozbawione jakichkolwiek środków do życia lub środki te są tak bardzo ograniczone, że wystarczają najwyżej na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych. Podczas oceny sytuacji materialnej należy brać pod uwagę nie tylko dochody, ale również możliwości ich uzyskania oraz uwzględnić wydatki związane z koniecznym utrzymaniem.

Sąd zwrócił uwagę WSA, że zgodnie z przepisami procedury postępowania przed sądami administracyjnymi w przypadku niewystarczająco wyjaśnionego stanu majątkowego i możliwości płatniczych, sąd ma obowiązek wezwać w zakreślonym terminie do złożenia dodatkowego oświadczenia lub przedłożenia dokumentów – czego w tej sprawie krakowski sąd nie uczynił.