Z tego artykułu się dowiesz:
- Dlaczego Prezes Trybunału Konstytucyjnego wezwał Premiera do publikacji orzeczeń?
- Jakie kontrowersje towarzyszą ustawie emerytalnej z 2012 roku?
- Kto został poszkodowany w wyniku zmiany przepisów emerytalnych w 2013 roku?
- Jakie orzeczenia wydał Trybunał Konstytucyjny w sprawie emerytów?
- Dlaczego wyrok Trybunału z 2024 roku nie został opublikowany w Dzienniku Ustaw?
- Jakie działania podejmuje rząd, aby rozwiązać kwestie związane z nieopublikowanymi wyrokami?
Na początku lipca Bogdan Święczkowski napisał do Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Żądał respektowania orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r. dotyczącego seniorów poszkodowanych w wyniku ustawy emerytalnej z 2012 r. Na jej podstawie emerytury powszechne osób, które zdecydowały się przejść na wcześniejszą emeryturę przed 6 czerwca 2012 r., są pomniejszane o kwoty świadczeń pobranych na wcześniejszej emeryturze.
Dwa wyroki TK ws. świadczeń wcześniejszych emerytów, jeden nie został wykonany
Tak jest od 1 stycznia 2013 r., gdy wszedł w życie w nowym brzmieniu kontrowersyjny art. 25 ust. 1b ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. DzU z 2018 r. poz. 1270 ze zm.). Zgodnie z nim podstawa wymiaru emerytury z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego jest pomniejszana o kwotę wcześniej wypłaconych świadczeń. Problem w tym, że osoby, które zdecydowały się przejść na wcześniejszą emeryturę, nie wiedziały, że ta decyzja zaważy na wysokości ich świadczenia po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. Najgłośniej o tej regulacji było w 2013 r., gdy kobiety z rocznika 1953 osiągały 60 lat i uzyskały wtedy prawo do przeliczenia wcześniejszej emerytury na powszechną. Były zaskoczone obniżonymi świadczeniami i pozywały ZUS.
W jednej ze spraw sąd zaskarżył do TK na podstawie którego ZUS obniżał emeryturę. W wyroku z 6 marca 2019 r. TK podzielił stanowisko przedstawione przez sąd (sygn. akt: P 20/16). Orzeczenie dotyczyło jednak tylko kobiet z rocznika 1953, które przed 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury. I tylko ich dotyczyła ustawa naprawcza przygotowana za rządu PiS. Tymczasem w analogicznej sytuacji było – według szacunków ZUS - ok. 200 tys. osób – kobiet urodzonych w latach 1949–1959, z wyłączeniem roku 1953, oraz mężczyzn urodzonych w latach 1949–1952 i 1954 r.
W ich sprawie TK wydał drugi wyrok 4 czerwca 2024 roku (sygn. SK 140/20). Orzekł, że osoby, które były na wcześniejszej emeryturze przed 6 czerwca 2012 roku, czyli w momencie zmiany przepisów, nie mogły już cofnąć swojej decyzji o przejściu na nią. Zostały więc pokrzywdzone. W związku z tym Trybunał nakazał rządowi zmianę prawa. Ponadto świadczenia pokrzywdzonych emerytów miały zostać podwyższone i miały im zostać wypłacone rekompensaty.
