Reklama

Gdzie jest 1/3 starszych uczniów szkół średnich z Ukrainy? Eksperci komentują wyniki raportu

Ponad 30 proc. uczniów z Ukrainy w starszych klasach liceum i techników rezygnuje z nauki w polskiej szkole, a z dodatkowych zajęć języka korzysta niespełna połowa dzieci. Eksperci alarmują po raporcie Centrum Edukacji Obywatelskiej w sprawie młodych cudzoziemców.

Publikacja: 26.08.2025 04:46

Lekcja w XXIV Liceum Ogólnokształcącym im. C.K.Norwida

Lekcja w XXIV Liceum Ogólnokształcącym im. C.K.Norwida

Foto: PAP/Grzegorz Jakubowski

Z tego artykułu dowiesz się:

  • Jakie są przyczyny rezygnacji ukraińskich uczniów z nauki w polskich szkołach średnich?
  • Jakie są różnice w ukończeniu szkoły średniej pomiędzy uczniami z Ukrainy a ich polskimi rówieśnikami?
  • Dlaczego zmiana zasad rekrutacji na studia w Polsce jest istotna dla ukraińskich uczniów kończących polską szkołę średnią?
  • Jakie wyzwania wiążą się z integracją ukraińskich uczniów w polskich szkołach?

– Nie potrafimy wskazać przyczyn zjawiska polegającego na tym, że w starszych klasach jest znacznie mniej ukraińskich uczniów niż w tych młodszych – komentuje w rozmowie z „Rzeczpospolitą” dr Jędrzej Witkowski, prezes zarządu Centrum Edukacji Obywatelskiej.

A taką tendencję ujawniono w raporcie pt. „Uczniowie-cudzoziemcy w polskich szkołach w roku szkolnym 2024/2025” autorstwa Elżbiety Świdrowskiej i Klaudii Stano, współtworzonego we współpracy z Fundacją International Rescue Committee Polska (IRC). Wynika z niego, że 36 proc. nastolatków na przełomie trzeciej i czwartej klasy liceum przestaje chodzić do szkoły. Między klasą pierwszą a drugą w szkołach branżowych pierwszego stopnia ubywa ich 34 proc., a w technikach – 30.

Prezes CEO jest zdania, że takie zjawisko wynika z faktu, iż część ze starszych uczniów w międzyczasie osiąga już pełnoletność. – Ale niezależnie od tych przyczyn powinno zależeć nam, aby ci młodzi ludzie kończyli polskie szkoły średnie, bo to znacznie zwiększa ich szansę na rynku pracy i na realizację ich życiowych aspiracji, a także pozwala na integrację ze społeczeństwem – uważa.

Czytaj więcej

„Znikający rocznik”. Co się dzieje z uczniami–cudzoziemcami w polskim systemie edukacji?
Reklama
Reklama

Uczniowie klas maturalnych mogli dokończyć naukę w ukraińskich szkołach. W kolejnym roku statystyki mogą być inne 

Zdaniem autorów raportu zjawisko to wymaga pilnego zbadania – i z tym wnioskiem zgadza się Oleksandr Pestrykov, ekspert Fundacji "Ukraiński Dom". – Ze swojej strony mogę jedynie przypuszczać, że „zniknięcie rocznika” może być związane z faktem, iż wielu uczniów w wieku licealnym nadal kontynuuje naukę w ukraińskim systemie zdalnym – diagnozuje.

I przypomina, że uczniowie z Ukrainy zwykle kończą szkołę średnią wcześniej niż ich polscy rówieśnicy, a klasę maturalną – właśnie w wieku 17 lat, czyli dokładnie w momencie przejścia z trzeciej do czwartej klasy liceum polskiego. – Dlatego ukraiński siedemnastolatek, posiadając dokument ukończenia szkoły średniej, może już nie chodzić do klasy czwartej – środowiska często mało dla niego przyjaznego – lecz od razu rozpocząć studia albo podjąć pracę – uzasadnia ekspert.

Oleksandr Pestrykov przewiduje jednak, że w kolejnym roku szkolnym statystyki mogą być już inne. Uczniowie ukraińskich klas maturalnych nie będą mogli już bowiem uczyć się online bez konieczności chodzenia do polskiego liceum. Taki wyjątek uwzględniono w nowelizacji rozporządzenia w sprawie organizacji kształcenia dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy, która wszystkim pozostałym od września ubiegłego roku nakazała chodzenie do polskich szkół. Raport pokazał, że wprowadzenie tego obowiązku doprowadziło do wzrostu liczby ukraińskich uczniów w szkołach o 18,1 tys. (ich liczba w kolejnym półroczu spadła jednak o 3,7 tys.).

Czytaj więcej

17-latek z Ukrainy musi dalej się uczyć w Polsce, mimo że skończył już szkołę

Kilkaset klas tylko z uczniami-cudzoziemcami. Co z integracją?

Ekspert krytycznie odnosi się też do niedawnych zmian dotyczących sposobu rekrutacji na studia cudzoziemców. W wakacje w życie weszło rozporządzenie ministra nauki, zgodnie z którym uczelnie muszą sprawdzać, czy mają oni certyfikaty poświadczające znajomość języka polskiego na poziomie B2.

Oleksandr Pestrykov jest zdania, że zmiana szczególnie dotknęła tych obywateli Ukrainy, którzy próbowali dostać się na studia wyłącznie na podstawie tamtejszych świadectw ukończenia szkoły średniej, uzyskanych zdalnie. – Uczniowie, którzy zdawali polską maturę, nie mieli takiego problemu. Dlatego obecnie bardziej opłaca się ukończyć czwartą klasę i przystąpić do egzaminu maturalnego w Polsce – wskazuje.

Reklama
Reklama

W raporcie Centrum Edukacji Obywatelskiej wybija się też nierewelacyjna frekwencja na zajęciach z języka polskiego, nauczanego jako języka drugiego. W polskich szkołach jest też ok. 500 oddziałów, czyli klas tylko dla uczniów z Ukrainy. Dr Jędrzej Witkowski podkreśla, że dane pokazują, że około połowa uczniów z tego kraju nie korzysta z dodatkowych zajęć z języka polskiego. – Przypuszczamy, że może być to związane z kwestią obciążenia innymi lekcjami, a także organizowania zajęć bardzo wcześniej lub bardzo późno. Sami uczniowie wskazują, że czasem są one prowadzone w sposób, który nie ułatwia im nauki polskiego – wylicza ekspert. Autorzy raportu podkreślają, że nie wiadomo, jak taki stan rzeczy wpływa na ich integrację z resztą szkolnej społeczności.

Czytaj więcej

Koniec nauki zdalnej Ukraińców. Pójdą do szkół z polskimi dziećmi

Prof. Konopczyński: polski system edukacji nie był przygotowany do przyjęcia tak wielu uczniów z Ukrainy, tak jak nie byłby przygotowany na to żaden inny 

Konkluzje płynące z badania Centrum nie zadziwiają prof. Marka Konopczyńskiego z Uniwersytetu w Białymstoku, członka Komitetu Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk. – Wyniki raportu nie są zaskakujące, bo polski system edukacji nie był przygotowany do przeprowadzenia akcji przyjęcia tak wielu uczniów z Ukrainy, tak samo jak nie byłby do tego przygotowany system w Niemczech czy Stanach Zjednoczonych. Ale na opisane w nim zjawiska trzeba spojrzeć też szerzej, z kulturowej perspektywy – uważa ekspert.

I przypomina, że dla zdecydowanej większości osób – rodziców i dzieci – przyjazd do Polski był konsekwencją dramatycznej, nagłej ucieczki przed napaścią zbrojną. – Początkowo nie planowali oni więc adaptacji do nowych warunków, chcieli jedynie przetrwać, bo myśleli, że wojna potrwa pół roku lub rok, a oni wrócą do siebie. Ich intencje rozminęły się więc z realiami, a to mogło zaowocować frustracją. Pojawiła się więc konieczność readaptacji do nowych warunków, ale bez dobrej znajomości języka, często też bez stałych dochodów, okazało się to bardzo trudne – wyjaśnia.

W polskich szkołach najwięcej jest Ukraińców, ale nie brakuje też uczniów z Indii i Wietnamu. Wyniki raportu o uczniach-cudzoziemcach 

Prof. Konopczyński tłumaczy, że szansę na łatwiejsze przystosowanie się do nowych warunków mają dzieci młodsze, których rodzice chcą zostać w Polsce. Jeśli są starsze, a ich opiekunowie nie wiedzą, czy zostać, czy wracać na Ukrainę, a może szukać szczęścia w jeszcze innym kraju, nie mogą one osiągnąć stabilizacji. – Pojawia się poczucie, że obecna sytuacja jest tymczasowa – wskazuje ekspert.

I również przyznaje, że w całej tej sytuacji nie bez znaczenia pozostaje to, jaka atmosfera panuje wokół uchodźców z Ukrainy. – Zapewne część z tych dzieci słyszy od rówieśników – którzy często powtarzają po rodzicach – że nie jest tu potrzebna. Bywa, że zauważają one, iż niektóre rodziny ukraińskie są lepiej sytuowane niż polskie, bo przecież przed wojną nie uciekali tylko najbiedniejsi – unaocznia profesor. I konkluduje, że wszystko to dla kilkunastoletniego dziecka – od którego trudno wymagać, aby miało sprecyzowane plany na dalsze życie czy świadomość, że w perspektywie czasu pozostanie w polskiej szkole będzie dla niego lepsze – staje się bardzo demotywujące. – Ono jest reaktywne i reaguje na to, co dzieje się na bieżąco – podsumowuje.

Z tego artykułu dowiesz się:

  • Jakie są przyczyny rezygnacji ukraińskich uczniów z nauki w polskich szkołach średnich?
  • Jakie są różnice w ukończeniu szkoły średniej pomiędzy uczniami z Ukrainy a ich polskimi rówieśnikami?
  • Dlaczego zmiana zasad rekrutacji na studia w Polsce jest istotna dla ukraińskich uczniów kończących polską szkołę średnią?
  • Jakie wyzwania wiążą się z integracją ukraińskich uczniów w polskich szkołach?

Pozostało jeszcze 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Reklama
Matura i egzamin ósmoklasisty
Nadchodzi najpoważniejsza zmiana w polskiej ortografii od kilkudziesięciu lat
Nieruchomości
Sąd Najwyższy wydał ważny wyrok ws. zasiedzenia służebności przesyłu
Dobra osobiste
Dziennikarka TVP ofiarą pomówień wspomaganych przez AI. Jak walczyć z oczernianiem?
Zawody prawnicze
Nowość w aplikacji mObywatel. Przyda się nie tylko komornikom
Matura i egzamin ósmoklasisty
CKE podała terminy egzaminów w 2026 roku. Zmieni się też harmonogram ferii
Materiał Promocyjny
Jak sfinansować rozwój w branży rolno-spożywczej?
Reklama
Reklama