Zarządzanie jakością zgodnie z międzynarodowymi normami

Przedsiębiorcy wciąż poszukują doskonalszych sposobów prowadzenia działalności biznesowej. Na lepsze wykorzystanie zasobów przedsiębiorstwa pozwala m.in. wdrożenie systemu zarządzania jakością ISO 9001:2000

Publikacja: 11.03.2008 04:10

Zarządzanie jakością zgodnie z międzynarodowymi normami

Foto: Rzeczpospolita

Systemy jakości stosowane w polskich przedsiębiorstwach nie odbiegają poziomem od systemów wdrażanych w innych krajach. Różnice dotyczą jednak liczby poddających się temu procesowi firm. W Polsce jest ich wciąż niewiele w porównaniu z innymi krajami (>patrz wykres).

Najczęściej nasi przedsiębiorcy sięgają po normy ISO z serii 9000.

Jednak w polskich firmach często odbywa się to bez odpowiedniego przygotowania i niezbędnej wiedzy osób odpowiedzialnych za wdrożenie systemu. Niektóre, szczególnie mniejsze, organizacje certyfikują systemy pod wpływem impulsu wywołanego naciskiem partnera biznesowego czy rynkową modą. Systemy w nich budowane często sprowadzają się jedynie do dyplomów wiszących na ścianach gabinetów dyrektorów. Nie stanowią przemyślanych strategii organizacji czy elementów ich rozwoju. System zarządzania jakością, zamiast pomóc, może wtedy niepotrzebnie skomplikować funkcjonowanie organizacji. W tym zakresie na pewno wiele korzyści powinna przynieść pomoc dobrego konsultanta lub firmy doradczej.

Organizacje, wdrażając system samodzielnie, niestety przywiązują zbyt dużą wagę do samych zapisów normy. Mniej skupiają się na faktycznym zarządzaniu jakością. To błąd. Trzeba pamiętać, iż organizacje powinny wprowadzać system zarządzania jakością, a zadaniem niezależnej jednostki wydającej certyfikat jest jedynie stwierdzenie zgodności systemu z wymaganiami normy ISO 9001:2000.

W skład rodziny norm ISO serii 9000 wchodzą trzy główne:

ISO 9000:2005 „System zarządzania jakością. Podstawy i terminologia”

opisuje podstawy systemu zarządzania jakością oraz stosowaną terminologię. Omówiony jest model systemu zarządzania wraz z podstawowymi elementami i zasadami, jakimi powinna się kierować organizacja.

ISO 9001:2000 „System zarządzania jakością. Wymagania”

określa wymagania, jakie musi spełniać organizacja. Wymagania te są pogrupowane w odpowiednie działy zgodnie z modelem funkcjonowania organizacji. Norma ISO 9001:2000 pozwala na stosowanie wyłączeń wybranych elementów z punktu 7 normy (np. procesu projektowania wyrobów) z zakresu certyfikacji, jeżeli ma to odpowiednie uzasadnienie.

Organizacja może otrzymać certyfikat potwierdzający zgodność z wymaganiami tej normy po pozytywnym przejściu audytu certyfikującego wykonanego przez niezależną firmę zewnętrzną.

ISO 9004:2000 „System zarządzania jakością. Wytyczne doskonalenia funkcjonowania”

zawiera wytyczne dotyczące dalszego doskonalenia organizacji w poszczególnych aspektach istniejącego systemu zarządzania. Każdy punkt z ISO 9001:2000 jest w normie dodatkowo rozwinięty, aby użytkownik mógł zrozumieć, jak go doskonalić. Ta norma nie jest podstawą do certyfikacji. ISO 9004 jest zalecana dla tych organizacji, które chcą doskonalić swój system ponad wymogi ISO 9001 (pod kątem skuteczności i efektywności).

Norma ISO 9001:2000 zachęca do przyjęcia podejścia procesowego podczas opracowywania, wdrażania i doskonalenia systemu zarządzania jakością w celu zwiększenia zadowolenia klienta. Żeby skutecznie działać, organizacja powinna zidentyfikować powiązane ze sobą działania i nimi zarządzać.

Działania wykorzystujące zasoby i zarządzanie w celu przekształcenia wejść (wymagań klienta) w wyjścia (spełnienie oczekiwań klienta) identyfikowane są jako procesy biznesowe. Tak więc podejściem procesowym możemy określić zarządzanie zidentyfikowanymi procesami w organizacji oraz wzajemnym oddziaływaniem między nimi. Zaletą podejścia procesowego jest zapewnienie bieżącego nadzoru nad procesami w organizacji. Istotą tej normy jest model określany jako model systemu zarządzania jakością, którego podstawą jest właśnie proces (>patrz rysunek).

Zmiany wprowadzone w normach ISO serii 9000 odzwierciedlają i uwzględniają potrzeby użytkowników norm i doświadczenia zdobyte podczas stosowania dotychczasowych norm m.in. przez producentów, twórców norm, konsultantów, jednostki certyfikujące. W 2005 roku np. znowelizowana została norma ISO 9000 opisująca terminologię. Wprowadzenie zmian ma ułatwiać stosowanie norm oraz zapewnić uzyskanie maksymalnych korzyści stosującym je organizacjom.

Normy z rodziny ISO 9000 charakteryzują się:

- podejściem procesowym,

- ciągłym doskonaleniem,

- zorientowaniem na klienta i pomiarem stopnia jego zadowolenia,

- osobistym i popartym dowodami zaangażowaniem najwyższego kierownictwa,

- planowaniem jakości opartym na ustanowieniu mierzalnych celów,

- podkreśleniem roli kompetencji personelu.

Nowa publikacja znowelizowanych norm serii ISO 9000 jest przewidziana w 2008 roku, a kolejne bardziej gruntowane zmiany zostaną zaproponowane przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną (ISO) w 2012 roku. Zmiany mają uwzględniać: wnioski z formalnych przeglądów, jakie wykonują krajowe komitety techniczne, wyniki przeglądów standardów dokonywanych w USA, Japonii, Kanadzie oraz w Niemczech, rezultaty funkcjonowania bazy danych zawierającej zapytania odnośnie interpretacji wymagań ISO 9001:2000 oraz informacje z Grupy Roboczej pracującej w strukturze Komitetu Technicznego TC 176 nad interpretacją wymagań.

Autorzy są ekspertami BCC

Pełny tekst poradnika Dariusza Chmielewskiego i Pawła Tyrki „Jak wdrażać ISO w firmie” można znaleźć pod adresem http://www.bcc.org.pl/pliki/dzialalnosc/lobbing/Poradnik_Jak_wdrazac_ISO_w_firmie.pdf

Normy ISO serii 9000 zalecają, aby kierowanie organizacją odbywało się na podstawie usystematyzowanych i przejrzystych zasad. Określają osiem głównych zasad zarządzania jakością, które stanowią obecnie podstawę norm ISO serii 9000. Kierownictwo powinno wykorzystywać te niżej wymienione zasady do kierowania organizacją i poprawy jej funkcjonowania.

1. Orientacja na klienta

Organizacja jest zależna od swoich klientów, dlatego bardzo ważne jest, aby rozpoznawać i spełniać potrzeby klientów, a nawet starać się te wymagania przekraczać i wyprzedzać. Tylko wtedy organizacja może poprawnie działać i wzrastać.

2. Przywództwo

Kierownictwo ustala jasne cele i kierunek działania organizacji. Aby cele były realizowane, kierownictwo dba o właściwą atmosferę, zapewnia odpowiednie zasoby i swoim przykładem motywuje pracowników.

3. Zaangażowanie ludzi

Pracownicy poprzez możliwość zwiększania swoich kompetencji, wiedzy i doświadczenia czują się odpowiedzialni za swoje działania. Dzielą się wiedzą i doświadczeniem, czym przyczyniają się do ciągłego doskonalenia organizacji.

4. Podejście procesowe

Zarządzanie poprzez podejście procesowe pozwala na rozpoznawanie obszarów wzajemnych zależności między procesami, wprowadza jasne zasady monitorowania i oceny procesów. Pozwala to na skuteczne realizowanie celów.

5. Podejście systemowe

System składający się z powiązanych ze sobą procesów, celów i metod monitorowania wraz z regularnym przeglądem skuteczności (realizacji celów) pozwala na stabilny rozwój i doskonalenie organizacji.

6. Ciągłe doskonalenie

Stały cel firmy – ciągłe doskonalenie – pozwalający na zachowanie konkurencyjności.

7. Podejmowanie decyzji na podstawie faktów

Skuteczne i sprawne decyzje powstają na podstawie analizy danych zebranych z poszczególnych procesów. To pozwala na zmniejszenie ryzyka podjęcia błędnych decyzji.

8. Wzajemnie korzystne relacje z dostawcami

Korzystne relacje z dostawcami pozwalają na elastyczną i szybką reakcję na zmiany na rynku, optymalizację kosztów i zasobów, a przez to zwiększenie zadowolenia klienta.

Systemy jakości stosowane w polskich przedsiębiorstwach nie odbiegają poziomem od systemów wdrażanych w innych krajach. Różnice dotyczą jednak liczby poddających się temu procesowi firm. W Polsce jest ich wciąż niewiele w porównaniu z innymi krajami (>patrz wykres).

Najczęściej nasi przedsiębiorcy sięgają po normy ISO z serii 9000.

Pozostało 95% artykułu
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Prawnicy
Bodnar: polecenie w sprawie 144 prokuratorów nie zostało wykonane
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Konsumenci
Jest pierwszy wyrok ws. frankowiczów po głośnej uchwale Sądu Najwyższego
Materiał Promocyjny
Dzięki akcesji PKB Polski się podwoił