Zmiany w prawie w 2012 roku

Wiele uchwalonych w 2012 r. przepisów bezpośrednio dotyczyło kieszeni obywateli. Duże zmiany odnoszą się zwłaszcza do podatków.

Od nowego roku obowiązuje nowelizacja ustawy o PIT, która zakłada ograniczenia w stosowaniu ulgi rodzinnej, na Internet oraz 50-proc. kosztów uzyskania przychodów dla twórców i artystów.

Wcześniej, w listopadzie, wprowadzono nowe kryteria dochodowe warunkujące przyznawanie świadczeń rodzinnych. Nie były one podnoszone od sześciu lat. Inną ważna zmianą jest wydłużenie o kolejne dwa lata reformy obniżającej wiek rozpoczęcia obowiązku szkolnego.

Reformowanie VAT

Dużo zmian jak zwykle dotyczyło przedsiębiorców. Przeforsowane przez byłego wicepremiera i ministra gospodarki Waldemara Pawlaka zmiany w podatkach dochodowych i w VAT w założeniu mają służyć likwidacji zatorów płatniczych. Do terminowego płacenia faktur ma zachęcać przepis, który nie pozwala na zaliczanie w koszty podatkowe faktur zapłaconych z przeszło miesięcznym poślizgiem.

Rozszerzono też możliwość stosowania tzw. metody kasowej w VAT. Dotyczy ona małych przedsiębiorców i polega na tym, że VAT z faktury sprzedaży trzeba uiścić, dopiero gdy kontrahent zapłaci za fakturę.

Eksperci mają wątpliwości, czy takie przepisy we wszystkich wypadkach będą skuteczne. Zdaniem Anny Hleb-Koszańskiej, doradcy podatkowego w kancelarii Parulski i Wspólnicy, konieczność korekty kosztów w razie niezapłacenia faktury może spowodować jeszcze większe zatory płatnicze, gdyż przedsiębiorcy będą musieli po prostu uiścić większe kwoty podatku.

– W razie stosowania metody kasowej w VAT można osiągnąć dobry efekt w finansach firmy, ale pod warunkiem że kontrahenci podatnika stosującego taką metodę będą temu przychylni – twierdzi ekspertka.

Mniej sądów

Duże zmiany w ubiegłym roku dotyczyły także wymiaru sprawiedliwości. 1 stycznia 2013 r. weszło w życie rozporządzenie ministra sprawiedliwości w sprawie likwidacji 79 najmniejszych sądów rejonowych w kraju. Chodzi o jednostki, w których orzeka do dziewięciu sędziów. Reorganizacja na mapie sądownictwa odbywa się wbrew opinii środowiska i Krajowej Rady Sądownictwa.

Bardzo duże zmiany wprowadzono w kodeksie postępowania cywilnego. Weszły one w życie 3 maja 2012 r. Zlikwidowano m.in. odrębną procedurę w postępowaniu gospodarczym, zmieniono także uprawnienia stron i sędziego.

– Wprowadzono zasadę, zgodnie z którą w toku sprawy złożenie pism przygotowawczych następuje tylko wtedy, gdy sąd tak postanowi, chyba że pismo obejmuje wyłącznie wniosek o przeprowadzenie dowodu – mówi Marcin Asłanowicz, partner w kancelarii Baker & McKenzie.

Później na emeryturę

Z kolei niewątpliwie najbardziej kontrowersyjną zmianą było podwyższenie wieku emerytalnego – do 67 lat. Obejmie to stopniowo mężczyzn urodzonych po 1948 r. i kobiety urodzone po 1952 r.

Protestowali m.in. związkowcy, ustawa została zaskarżona do Trybunału Konstytucyjnego. – Polacy nie zdołają pracować tak długo, wielu z nich może nie dożyć emerytury – mówi Piotr Duda, szef NSZZ „Solidarność".

– To duża odwaga, że mimo populistycznych sprzeciwów rząd wprowadził tę zmianę –uważa z kolei Witold Michałek, ekspert BCC. – Na krytykę zasługuje jednak sposób jej przeprowadzenia. Za mało było dyskusji, zabrakło pakietu wspierającego osoby, które będą musiały dłużej pracować, związanego chociażby z opieką zdrowotną – wskazuje.

Co nas czeka

Jaki będzie przyszły rok w Sejmie? W ubiegłym roku wniesiono 297 projektów ustaw. W 2011 r. było ich 274, w 2010 – 324, w 2008 – aż 544.

Rozpatrywanych jest w tej chwili 358 projektów ustaw, a 135 czeka w tzw. zamrażarce, czyli na nadanie numeru druku przez marszałka Sejmu.

W tworzeniu prawa rządowego uczestniczy natomiast coraz bardziej Rządowe Centrum Legislacji. Co prawda wśród bieżących projektów jest tylko sześć złożonych przez prezesa RCL, jednakże to biuro ma coraz większy udział w przygotowywaniu projektów firmowanych przez poszczególne resorty.

Jednym z największych wyzwań 2013 r. będzie reforma deregulacyjna ponad 150 zawodów przygotowana przez Jarosława Gowina. Pierwsza transza deregulacji blisko 50 zawodów jest już w Sejmie dopracowywana w komisjach. Druga transza (ponad 100 zawodów) czeka ciągle na przyjęcie przez rząd. Obecnie pakiet ustaw jest w uzgodnieniach międzyresortowych. Zdaniem ekspertów tak duże przedsięwzięcie, które za jednym zamachem zmienia ponad setkę ustaw, i to w dość krótkim czasie, jest ryzykowne. Przepisy niedopracowane mogą być bowiem łatwym celem do zakwestionowania przed TK.

—współp. ał, kwa, cyran, ret, łk, roch, mpa

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki k.borowska@rp.pl

Powiedzieli dla „Rz"

Andrzej Zwara | prezes Naczelnej Rady Adwokackiej

Nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego wywołuje więcej wątpliwości, niż daje korzyści. Są duże rozbieżności w stosowaniu tych przepisów przez sędziów. Zmiany raczej nie przyspieszą postępowania. Najlepsza wydaje się zaś nowelizacja pozwalająca na zameldowanie się i wymeldowanie w jednym okienku. To kolejny krok w odbiurokratyzowaniu naszej administracji. Ważną zmianą, która powinna bez wątpienia zostać przeprowadzona w tym roku, jest nowelizacja kodeksu postępowania karnego. Trwają już prace nad projektem. Daje on nadzieję na odejście od modelu procesu karnego jeszcze z lat 50., w którym człowiek jest przedmiotem, a nie podmiotem procesu.

Maciej Strączyński | prezes Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia