Mieszkanie za opiekę można odziedziczyć bez podatku

Osoba, która nie należy do bliskiej rodziny, nie zapłaci podatku spadkowego, jeśli na podstawie umowy sprawowała opiekę nad osobą, która przekazała jej mieszkanie w spadku

Aktualizacja: 05.01.2008 08:44 Publikacja: 05.01.2008 02:00

Izabela Lewandowska

Czytelniczka od trzech lat mieszka, a od dwóch lat jest zameldowana w mieszkaniu teściowej swojej siostry. Ta wykupiła od gminy mieszkanie dwa lata temu przy finansowym udziale czytelniczki. Teściowa siostry w zamian za opiekę, jakiej udziela jej czytelniczka, chciałaby mieszkanie to darować jej albo przekazać w spadku.

Czytelniczka pyta, czy jeśli będzie w nim mieszkać, to nie zapłaci podatku od darowizny albo spadkowego.

Z całkowitego zwolnienia z podatku spadkowego korzystają tylko najbliżsi krewni i małżonek. Czytelniczka zaś według przepisów o podatku od spadków i darowizn w stosunku do teściowej siostry jest osobą z tzw. III grupy podatkowej („obcy”). Takie osoby mają prawo do zwolnienia podatkowego tylko pod warunkiem zawarcia z jego właścicielem mieszkania oficjalnej umowy o opiekę. Po 1 stycznia 2007 r. musi to być pisemna umowa o opiekę z podpisem notarialnie poświadczonym. Oczywiście cała taka umowa może mieć formę aktu notarialnego.

Warunkiem korzystania z ulgi mieszkaniowej przez osoby obce, które taką umowę zawarły, jest sprawowanie opieki nad spadkodawcą przez dwa lata. Okres ten liczy się od dnia poświadczenia podpisów na umowie o opiekę (osoby, która ma sprawować opiekę oraz przyszłego spadkodawcy) przez notariusza albo od zawarcia jej w formie aktu notarialnego.

Zwolnienie obowiązuje tylko, gdy lokum jest przekazywane w spadku.

Od darowizny uczynionej za życia osoby objętej opieką opiekun musi zapłacić podatek od darowizny wedle najmniej korzystnej skali przewidzianej dla obcych.

Ze względu na to, że chodzi o opiekuna będącego według prawa osobą obcą, konieczne jest sporządzenie przez właścicielkę testamentu czy zapisu mieszkania na rzecz opiekunki. Inaczej będą obowiązywały reguły dziedziczenia ustawowego. Dla czytelniczki oznaczałoby to, że mieszkanie przypadnie jej szwagrowi i ewentualnie jego rodzeństwu.

Dla skorzystania zatem ze zwolnienia z podatku spadkowego przez opiekuna właściciela mieszkania będącego osobą obcą nie wystarczy udowodnienie sprawowania opieki ani zamieszkiwanie w danym lokum. Musi być przede wszystkim umowa o opiekę i testament.

Choć przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn normujące to zwolnienie nie stawiają żadnych wymagań co do samej treści umowy o opiekę, powinno się w niej określić, jakie obowiązki bierze na siebie opiekun. Najczęściej będzie to pomoc w załatwianiu codziennych spraw i pielęgnacja na wypadek choroby lub ze względu na wiek.

Spadkodawca podpisujący umowę musi ze względu na swój stan zdrowia rzeczywiście wymagać opieki.

Opiekun dla skorzystania ze zwolnienia musi też spełnić wszystkie inne warunki ulgi. Najważniejsze to nieposiadanie innego własnego mieszkania i pięcioletnie zamieszkiwanie w spadkowym lokum. Obowiązujące przed 1 stycznia 2007 r. przepisy o uldze mieszkaniowej wymagały, by opieka sprawowana była nad wymagająca jej osobą na podstawie umowy zawartej „przed organem gminy”. Takie umowy są oczywiście nadal ważne i po spełnieniu innych warunków ulgi gwarantują prawo do niej.