Reklama

Tajemnicza poświata w centrum Drogi Mlecznej. Naukowcy odkryli jej źródło?

W centrum Drogi Mlecznej obserwowany jest nadmiar promieniowania gamma, który może wynikać z anihilacji ciemnej materii. Do takich wniosków doszli naukowcy na podstawie przeprowadzonych niedawno badań.

Publikacja: 25.10.2025 15:00

Najnowsze badania potwierdzają jedną z teorii dotyczącą źródła poświaty w centrum Drogi Mlecznej / z

Najnowsze badania potwierdzają jedną z teorii dotyczącą źródła poświaty w centrum Drogi Mlecznej / zdjęcie ilustracyjne

Foto: Ivan Kurmyshov / Adobe Stock

Z tego artykułu się dowiesz:

  • Jakie zjawisko jest obserwowane w centrum Drogi Mlecznej?
  • Jakie teorie wyjaśniają źródło nadmiaru promieniowania gamma?
  • Dlaczego rozkład ciemnej materii w naszej galaktyce jest istotny dla badań?
  • W jaki sposób ciemna materia może wpływać na emisję promieniowania gamma?

Ujawniły one, że ciemna materia w naszej galaktyce ma inny rozkład, niż do tej pory sądzono. Nie jest on sferyczny, lecz spłaszczony i asymetryczny. To odkrycie natomiast przemawiać ma na korzyść przedstawionej przez badaczy teorii ciemnej materii jako źródła nadmiaru promieniowania gamma.

Badania przeprowadził Instytut Astrofizyki im. Leibniza w Poczdamie (AIP) we współpracy z Uniwersytetem Hebrajskim w Jerozolimie i Uniwersytetem Johna Hopkinsa w Stanach Zjednoczonych. Ich wyniki opublikowano 16 października w czasopiśmie naukowym „Physical Review Letters”.

Poświata promieniowania gamma w centrum Drogi Mlecznej: Dwie teorie wyjaśniające jej źródło

W 2008 roku teleskop kosmiczny Fermi Gamma-ray NASA wykrył w centrum Drogi Mlecznej tajemniczą, rozproszoną poświatę promieniowania gamma. Od tamtej pory naukowcy zastanawiają się, co emituje tę poświatę.

Czytaj więcej

Dlaczego kosmici nie próbują się z nami skontaktować? Naukowiec NASA podaje możliwy powód
Reklama
Reklama

– Kiedy teleskop kosmiczny Fermi został skierowany na centrum galaktyki, wyniki były zaskakujące. Teleskop zmierzył nadmierną ilość promieniowania gamma, najbardziej energetycznego rodzaju światła we wszechświecie. Astronomowie na całym świecie byli zdumieni i powstało wiele konkurencyjnych teorii wyjaśniających tak zwany nadmiar promieniowania gamma – wyjaśnił Noam Libeskind, jeden z autorów badań cytowany w komunikacie AIP.

Po długich debatach wśród naukowców wyłoniły się dwie teorie wyjaśniające tzw. „nadmiar promieniowania gamma”. Według pierwszej z nich promienie gamma są wynikiem pulsarów, czyli wirujących pozostałości po eksplodujących gwiazdach. Natomiast zgodnie z drugą teorią, „nadmiar promieniowania gamma” to efekt zderzania i wzajemnego niszczenia się cząstek ciemnej materii.

Czy ciemna materia może być źródłem promieniowania gamma w centrum Drogi Mlecznej?

Wiele wcześniejszych badań dostarczało dowodów na potwierdzenie obu teorii. Jednak z teorią dotyczącą ciemnej materii wiązał się pewien problem. Poświata promieniowania gamma wydawała się pasować do kształtu zgrubienia galaktycznego, czyli zatłoczonego, wybrzuszonego obszaru w centrum Drogi Mlecznej, składającego się przede wszystkim ze starych gwiazd, w tym pulsarów. Obserwacja ta wydawała się więc potwierdzać teorię pulsarów, a eksperci wysuwali tezę, że poświata miałaby bardziej kulisty kształt (sferyczny), gdyby jej źródłem była ciemna materia. Jednocześnie astronomowie nie byli jednak w stanie zaobserwować wystarczającej liczby pulsarów, które wytwarzałyby promieniowanie gamma.

Czytaj więcej

Naukowcy odkryli zmiany w polu magnetycznym Ziemi. „W tym regionie dzieje się coś szczególnego”

Najnowsze badania po raz pierwszy pokazują, że zderzenia ciemnej materii również mogły przyczynić się do powstania poświaty w kształcie wybrzuszenia. Odkrycie to przemawia za wiarygodnością teorii ciemnej materii.

Najnowsze badania promieniowania gamma w centrum Drogi Mlecznej: Na czym polegały?

W nowym badaniu naukowcy stworzyli model powstawania galaktyk podobnych do Drogi Mlecznej w warunkach zbliżonych do tych panujących w kosmicznym sąsiedztwie. W efekcie po raz pierwszy stworzyli symulacje galaktyk bardzo podobnych do naszego układu i symulację rozmieszczenia ciemnej materii.

Reklama
Reklama

– I oto odkryliśmy, że centralna część ciemnej materii, z której emitowane są promienie gamma, jest w rzeczywistości spłaszczona – ma kształt zbliżony do jajowatego – wyjaśnił Joseph Silk współautor badania cytowany przez serwis CNN Science.

Droga Mleczna znajduje się w tzw. halo ciemnej materii, czyli kulistym obszarze wypełnionym ciemną materią. Do tej pory jednak dla naukowców nie było jasne, w jakim stopniu jest ono asferyczne lub elipsoidalne.

– Przeanalizowaliśmy symulacje Drogi Mlecznej i jej halo ciemnej materii i stwierdziliśmy, że spłaszczenie tego obszaru jest wystarczające, aby wyjaśnić nadmiar promieniowania gamma wynikający z samozniszczenia cząstek ciemnej materii. Obliczenia te pokazują, że poszukiwania cząstek ciemnej materii (które mogą ulegać samozniszczeniu) powinny pójść o krok dalej, aby przybliżyć nas do zrozumienia tajemniczej natury tych cząstek – powiedział Moorits Muru, główny autor badania cytowany w komunikacie AIP.

Badania przeprowadzone przez naukowców pokazują, że ciemna materia nie rozchodzi się równomiernie od centrum galaktyki na zewnątrz. Jest natomiast ułożona w strukturę zbliżoną do rozmieszczenia gwiazd, co sugeruje, że może ona odpowiadać za  nadmiar promieniowania gamma.

Naukowcy planują dalsze badania. Jeżeli w ich wyniku okaże się, że poświata promieniowania gamma jest rzeczywiście efektem działania ciemnej materii, może to być pierwszy dowód potwierdzający istnienie ciemnej materii.

Kosmos
To odkrycie może być przełomem. Naukowcy po raz pierwszy „zobaczyli” ciemną materię?
Materiał Promocyjny
MLP Group z jedną z największych transakcji najmu w Niemczech
Kosmos
Ta roślina jest w stanie przetrwać w kosmosie? Zaskakujące wyniki eksperymentu
Kosmos
Przełomowe badania nad superburzą geomagnetyczną z 2024 roku
Kosmos
Szykuje się rewolucja w kosmologii? „To oznacza ogromną zmianę paradygmatu”
Materiał Promocyjny
Startupy poszukiwane — dołącz do Platform startowych w Polsce Wschodniej i zyskaj nowe możliwości!
Kosmos
Najjaśniejsza i największa superpełnia w 2025 roku. Kiedy obserwować Księżyc w listopadzie?
Materiał Promocyjny
Lojalność, która naprawdę się opłaca. Skorzystaj z Circle K extra
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama
Reklama