Reklama

Tajemnicza poświata w centrum Drogi Mlecznej. Naukowcy odkryli jej źródło?

W centrum Drogi Mlecznej obserwowany jest nadmiar promieniowania gamma, który może wynikać z anihilacji ciemnej materii. Do takich wniosków doszli naukowcy na podstawie przeprowadzonych niedawno badań.

Publikacja: 25.10.2025 15:00

Najnowsze badania potwierdzają jedną z teorii dotyczącą źródła poświaty w centrum Drogi Mlecznej / z

Najnowsze badania potwierdzają jedną z teorii dotyczącą źródła poświaty w centrum Drogi Mlecznej / zdjęcie ilustracyjne

Foto: Ivan Kurmyshov / Adobe Stock

Z tego artykułu się dowiesz:

  • Jakie zjawisko jest obserwowane w centrum Drogi Mlecznej?
  • Jakie teorie wyjaśniają źródło nadmiaru promieniowania gamma?
  • Dlaczego rozkład ciemnej materii w naszej galaktyce jest istotny dla badań?
  • W jaki sposób ciemna materia może wpływać na emisję promieniowania gamma?

Ujawniły one, że ciemna materia w naszej galaktyce ma inny rozkład, niż do tej pory sądzono. Nie jest on sferyczny, lecz spłaszczony i asymetryczny. To odkrycie natomiast przemawiać ma na korzyść przedstawionej przez badaczy teorii ciemnej materii jako źródła nadmiaru promieniowania gamma.

Badania przeprowadził Instytut Astrofizyki im. Leibniza w Poczdamie (AIP) we współpracy z Uniwersytetem Hebrajskim w Jerozolimie i Uniwersytetem Johna Hopkinsa w Stanach Zjednoczonych. Ich wyniki opublikowano 16 października w czasopiśmie naukowym „Physical Review Letters”.

Poświata promieniowania gamma w centrum Drogi Mlecznej: Dwie teorie wyjaśniające jej źródło

W 2008 roku teleskop kosmiczny Fermi Gamma-ray NASA wykrył w centrum Drogi Mlecznej tajemniczą, rozproszoną poświatę promieniowania gamma. Od tamtej pory naukowcy zastanawiają się, co emituje tę poświatę.

Czytaj więcej

Dlaczego kosmici nie próbują się z nami skontaktować? Naukowiec NASA podaje możliwy powód
Reklama
Reklama

– Kiedy teleskop kosmiczny Fermi został skierowany na centrum galaktyki, wyniki były zaskakujące. Teleskop zmierzył nadmierną ilość promieniowania gamma, najbardziej energetycznego rodzaju światła we wszechświecie. Astronomowie na całym świecie byli zdumieni i powstało wiele konkurencyjnych teorii wyjaśniających tak zwany nadmiar promieniowania gamma – wyjaśnił Noam Libeskind, jeden z autorów badań cytowany w komunikacie AIP.

Po długich debatach wśród naukowców wyłoniły się dwie teorie wyjaśniające tzw. „nadmiar promieniowania gamma”. Według pierwszej z nich promienie gamma są wynikiem pulsarów, czyli wirujących pozostałości po eksplodujących gwiazdach. Natomiast zgodnie z drugą teorią, „nadmiar promieniowania gamma” to efekt zderzania i wzajemnego niszczenia się cząstek ciemnej materii.

Czy ciemna materia może być źródłem promieniowania gamma w centrum Drogi Mlecznej?

Wiele wcześniejszych badań dostarczało dowodów na potwierdzenie obu teorii. Jednak z teorią dotyczącą ciemnej materii wiązał się pewien problem. Poświata promieniowania gamma wydawała się pasować do kształtu zgrubienia galaktycznego, czyli zatłoczonego, wybrzuszonego obszaru w centrum Drogi Mlecznej, składającego się przede wszystkim ze starych gwiazd, w tym pulsarów. Obserwacja ta wydawała się więc potwierdzać teorię pulsarów, a eksperci wysuwali tezę, że poświata miałaby bardziej kulisty kształt (sferyczny), gdyby jej źródłem była ciemna materia. Jednocześnie astronomowie nie byli jednak w stanie zaobserwować wystarczającej liczby pulsarów, które wytwarzałyby promieniowanie gamma.

Czytaj więcej

Naukowcy odkryli zmiany w polu magnetycznym Ziemi. „W tym regionie dzieje się coś szczególnego”

Najnowsze badania po raz pierwszy pokazują, że zderzenia ciemnej materii również mogły przyczynić się do powstania poświaty w kształcie wybrzuszenia. Odkrycie to przemawia za wiarygodnością teorii ciemnej materii.

Najnowsze badania promieniowania gamma w centrum Drogi Mlecznej: Na czym polegały?

W nowym badaniu naukowcy stworzyli model powstawania galaktyk podobnych do Drogi Mlecznej w warunkach zbliżonych do tych panujących w kosmicznym sąsiedztwie. W efekcie po raz pierwszy stworzyli symulacje galaktyk bardzo podobnych do naszego układu i symulację rozmieszczenia ciemnej materii.

Reklama
Reklama

– I oto odkryliśmy, że centralna część ciemnej materii, z której emitowane są promienie gamma, jest w rzeczywistości spłaszczona – ma kształt zbliżony do jajowatego – wyjaśnił Joseph Silk współautor badania cytowany przez serwis CNN Science.

Droga Mleczna znajduje się w tzw. halo ciemnej materii, czyli kulistym obszarze wypełnionym ciemną materią. Do tej pory jednak dla naukowców nie było jasne, w jakim stopniu jest ono asferyczne lub elipsoidalne.

– Przeanalizowaliśmy symulacje Drogi Mlecznej i jej halo ciemnej materii i stwierdziliśmy, że spłaszczenie tego obszaru jest wystarczające, aby wyjaśnić nadmiar promieniowania gamma wynikający z samozniszczenia cząstek ciemnej materii. Obliczenia te pokazują, że poszukiwania cząstek ciemnej materii (które mogą ulegać samozniszczeniu) powinny pójść o krok dalej, aby przybliżyć nas do zrozumienia tajemniczej natury tych cząstek – powiedział Moorits Muru, główny autor badania cytowany w komunikacie AIP.

Badania przeprowadzone przez naukowców pokazują, że ciemna materia nie rozchodzi się równomiernie od centrum galaktyki na zewnątrz. Jest natomiast ułożona w strukturę zbliżoną do rozmieszczenia gwiazd, co sugeruje, że może ona odpowiadać za  nadmiar promieniowania gamma.

Naukowcy planują dalsze badania. Jeżeli w ich wyniku okaże się, że poświata promieniowania gamma jest rzeczywiście efektem działania ciemnej materii, może to być pierwszy dowód potwierdzający istnienie ciemnej materii.

Z tego artykułu się dowiesz:

  • Jakie zjawisko jest obserwowane w centrum Drogi Mlecznej?
  • Jakie teorie wyjaśniają źródło nadmiaru promieniowania gamma?
  • Dlaczego rozkład ciemnej materii w naszej galaktyce jest istotny dla badań?
  • W jaki sposób ciemna materia może wpływać na emisję promieniowania gamma?
Pozostało jeszcze 94% artykułu

Ujawniły one, że ciemna materia w naszej galaktyce ma inny rozkład, niż do tej pory sądzono. Nie jest on sferyczny, lecz spłaszczony i asymetryczny. To odkrycie natomiast przemawiać ma na korzyść przedstawionej przez badaczy teorii ciemnej materii jako źródła nadmiaru promieniowania gamma.

Badania przeprowadził Instytut Astrofizyki im. Leibniza w Poczdamie (AIP) we współpracy z Uniwersytetem Hebrajskim w Jerozolimie i Uniwersytetem Johna Hopkinsa w Stanach Zjednoczonych. Ich wyniki opublikowano 16 października w czasopiśmie naukowym „Physical Review Letters”.

Pozostało jeszcze 90% artykułu
/
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Reklama
Kosmos
Chińczycy zbadali próbki z niewidocznej strony Księżyca. Odkrycie zmienia spojrzenie na Układ Słoneczny
Materiał Promocyjny
W poszukiwaniu nowego pokolenia prezesów: dlaczego warto dbać o MŚP
Kosmos
Kometa Lemmon będzie widoczna nad Polską. Kiedy warto spojrzeć w niebo?
Kosmos
Dlaczego kosmici nie próbują się z nami skontaktować? Naukowiec NASA podaje możliwy powód
Kosmos
Naukowcy odkryli zmiany w polu magnetycznym Ziemi. „W tym regionie dzieje się coś szczególnego”
Materiał Promocyjny
Stacje ładowania dla ciężarówek pilnie potrzebne
Kosmos
Satelity Starlink Elona Muska deorbitują w alarmującym tempie. Dlaczego to problem?
Materiał Promocyjny
Prawnik 4.0 – AI, LegalTech, dane w codziennej praktyce
Reklama
Reklama