Najnowsza strategia bezpieczeństwa Stanów Zjednoczonych jest i będzie przedmiotem licznych analiz i komentarzy. I to nie tylko dlatego, że chodzi o strategię najpotężniejszego mocarstwa na świecie, ale ze względu na jej odmienność i innowacyjność w stosunku do wszystkich poprzednich dokumentów tego typu po II wojnie światowej. W jednym artykule nie sposób się odnieść do całej jej bogatej zawartości. Skupię się tutaj tylko na tym, co stanowi jej rys charakterystyczny, a mianowicie na logice predatora, która przenika ten tekst.

Nowa Narodowa Strategia Bezpieczeństwa USA to apoteoza siły, którą Ameryka dysponuje już dziś, a którą chce jeszcze powiększyć

National Security Strategy of the United States stanie się z pewnością głównym tekstem programowym dla nowej epoki w stosunkach międzynarodowych, epoki tzw. power politics, tak samo jak na przykład doktryna Trumana z marca 1947 stała się dokumentem programowym dla epoki konfrontacji Wschód–Zachód po II wojnie światowej. Wtedy chodziło o zjednoczenie wolnego świata w obliczu komunistycznego zagrożenia, dziś chodzi o zapewnienie Ameryce siły, która zmusi świat do respektowania jej globalnych interesów i dominującej pozycji.

W nowej strategii bezpieczeństwa Ameryka zapowiada, że chce najpotężniejszej armii na świecie, armii o największej zdolności do zabijania, najpotężniejszych na świecie nuklearnych sił odstraszania, najsilniejszej na świecie gospodarki, najpotężniejszego na świecie przemysłu, najbardziej na świecie nowoczesnych i innowacyjnych technologii i nauki, a także niezrównanej soft power, która zapewni Ameryce zdolność do narzucania swej narracji.

Czytaj więcej

Opinie polityczno - społeczne

Marek A. Cichocki: Nowa hierarchia politycznych celów USA

Dotychczasowe formuły transatlantyckiego świata, wyprowadzone z doświadczeń zimnej wojny strategi...

Wszystkie te „naj”, które Ameryka chce osiągnąć dzięki tej strategii, są po to, aby mogła wymuszać respektowanie jej interesów wszędzie tam, gdzie ona je ma czy zechce mieć. W sferze języka dokument przenika otwarta, wręcz entuzjastyczna apoteoza siły, którą Ameryka dysponuje już dziś, a którą chce jeszcze powiększyć. Stąd wyrażany w strategii sprzeciw wobec wszelkich instytucji wielostronnych, które mogłyby ograniczyć swobodę Ameryki. Stąd także specyficzne rozumienie równowagi sił, która dopuszcza istnienie innych mocarstw, ale tylko takich, które nie zagrażają interesom Ameryki. Owszem, powiada się w tym dokumencie, że wpływy większych, bogatszych, silniejszych narodów są oczywistością w życiu międzynarodowym, ale nie mogą być tak duże, aby zagrozić naszym interesom.

Co strategia bezpieczeństwa USA mówi nam o tym, jak Donald Trump postrzega politykę?

Dokument krytykuje i zapowiada zwalczanie predatorskich (grabieżczych) zachowań innych państw wobec USA, ale widać wyraźnie, że jest to znany z psychologii zabieg projekcji, to znaczy przypisywania innym naszych intencji i praktyk. Bo oto powiada się tam, że wzmocnienie globalnej siły i wpływów Ameryki ma skłaniać inne kraje i regiony ku jej interesom, ma dla niej otwierać nowe rynki. Będziemy – mówi się w strategii – domagać się dostępu do krytycznych minerałów i produktów, ale nie pozwolimy innym, aby domagali się czegoś na szkodę naszych interesów.

Szczególnie ważna jest w tym dokumencie dominacja Ameryki w sektorze finansowym, co dotyczy nie tylko pozycji dolara, ale finansów cyfrowych i innowacyjnych, przez co należy rozumieć: kryptowalutowych. Strategia zapowiada wreszcie przywrócenie dominacji Ameryki w sferze energii (co dotyczy ropy, gazu, węgla, energii nuklearnej). Obecnym niemal w każdym akapicie lejtmotywem tego dokumentu jest niezrównana siła i dominacja Ameryki, która ma przymuszać innych do respektowania jej interesów, nie tyle bezpieczeństwa (Ameryka jest bezpieczna), ile interesów gospodarczych i finansowych, czyli bogactwa.

Siła militarna przede wszystkim ma służyć dostępowi do bogactw naturalnych i rynków innych państw i regionów. Zabawnie w tym kontekście brzmi wyrażona w dokumencie niechęć do interwencji zbrojnych, bowiem zastrzega się jednocześnie, że liczne i rozległe interesy Ameryki nie pozwolą jej w tym punkcie na sztywną powściągliwość (o czym przekonał się Iran bezprawnie bombardowany przez USA w czerwcu).

To jest właśnie ta logika predatora, o której mowa na wstępie. Logika polityki, gdzie liczą się tylko indywidualne potrzeby i interesy; polityki, w której za nic nie ponosi się odpowiedzialności, nie współpracuje się z innymi, nie dba się o dobra wspólne. Stąd m.in. widzimy w strategii głośne odrzucenie „ideologii zmiany klimatycznej”, zmiany, która jest przecież oczywistością, a nie ideologią. Predator, który domaga się dominacji w swej dżungli, nie ma pamięci historycznej, nie ma sentymentów, nie wyznaje wartości. Ważny jest dostęp do łowiska i pilnowanie, aby nikt tego łowiska nie uszczuplił, zanim on sam nie naje się do syta.

Dlaczego USA stały się wrogie wobec Unii Europejskiej?

Innych tolerujemy pod warunkiem, że nie ograniczają naszej swobody polowania. Stąd wrogość predatora do ugrupowań w rodzaju Unii Europejskiej. Bo przecież USA jako najpotężniejsze mocarstwo świata wygrywają z każdym w „ustawce” jeden na jeden, a z UE już tak łatwo nie jest. Trzeba ją zatem rozbić, co się w strategii zapowiada, łącznie z zapowiedzią szukania sojuszników do tego zadania.