Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT w momencie odpłatnego zbycia środków trwałych podatnicy mają prawo do uznania wydatków na nabycie lub wytworzenie środków trwałych, pomniejszonych o rozliczone odpisy amortyzacyjne, za koszty uzyskania przychodu. Wydatki te zasadniczo są wyrażone w wartości początkowej środków trwałych, ustalonej w cenie ich nabycia bądź koszcie wytworzenia.
Inaczej ustalana jest wartość początkowa środków trwałych otrzymanych w wyniku likwidacji spółki kapitałowej. Zgodnie z art. 16g ust. 1 pkt 5 ustawy o CIT wartością początkową środków trwałych otrzymanych w wyniku likwidacji osoby prawnej lub spółki jest ich wartość ustalona przez podatnika, nie wyższa od ich wartości rynkowej. Czy podatnicy sprzedający środki trwałe uzyskane w wyniku likwidacji zależnych spółek kapitałowych są zatem uprawnieni do rozpoznania kosztu podatkowego z tytułu takiej sprzedaży w wysokości wartości początkowej środka trwałego?
Organy sprzyjały przedsiębiorcom
Do niedawna organy podatkowe zajmowały w tym temacie stanowisko korzystne dla podatników. Zgadzały się, że ?w przypadku odpłatnego zbycia składnika majątku stanowiącego środek trwały otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej podatnicy mają prawo do rozpoznania w kosztach podatkowych wartości początkowej nabytego środka trwałego ustalonej na dzień jego nabycia, pomniejszonej o dokonane odpisy amortyzacyjne oraz powiększonej o ewentualne nakłady. Taki pogląd wyraziła m.in. Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacjach: z 13 września 2012 r. (IPPB3/423-481/12-2/KK) oraz z 27 kwietnia 2012 r. (IPPB3/423-61/12-2/MS).
Takie stanowisko umożliwiało podatnikom zminimalizowanie obciążeń podatkowych z tytułu sprzedaży majątku polikwidacyjnego. W wyniku likwidacji spółki kapitałowej ?i przekazania środków trwałych udziałowcom dochodzi bowiem do urynkowienia wartości początkowej tych środków trwałych (jeżeli przekazywany majątek nie został nabyty przez nią w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części). Oznacza to, że wartość początkowa takich środków trwałych ?w wyniku likwidacji zostaje najczęściej podwyższona do ich wartości rynkowej.
Przedsiębiorcy mogli rozpoznawać bardzo wysoki koszt z tytułu sprzedaży. Jeśli sprzedaż nastąpiła w niewielkim odstępie czasu po likwidacji (kiedy wartość rynkowa środka trwałego na moment sprzedaży pozostała na niezmienionym poziomie w stosunku do tej wartości ustalonej na moment likwidacji), to podatnicy mogli rozpoznać koszt nawet w wysokości wartości rynkowej zbywanego majątku polikwidacyjnego. ?A zatem koszt mógł zrównoważyć przychód tak, że zbywca majątku polikwidacyjnego faktycznie nie ponosił obciążeń podatkowych z tytułu takiej transakcji.
