Rękodzielnik – jeszcze artysta czy już przedsiębiorca

Osoby wytwarzające różne produkty na specjalne zamówienie często rozwijają w ten sposób aktywność, która jest ich pasją lub hobby. Między innymi od zakresu jej zorganizowania zależy metoda rozliczania uzyskiwanych przychodów.

Aktualizacja: 03.12.2017 13:39 Publikacja: 03.12.2017 12:13

Rękodzielnik – jeszcze artysta czy już przedsiębiorca

Minimalizm rozumiany jako odejście od konsumpcjonizmu to sposób postępowania, który staje się coraz bardziej popularny i w istotny sposób wpływa na decyzje zakupowe. Jeśli zdefiniujemy konsumpcjonizm jako zachowanie polegające na zdobywaniu dóbr materialnych, których w praktyce często nie potrzebujemy, a minimalizm jako dążenie do tego, aby posiadać tylko wybrane dobra, które w jak najlepszy sposób odpowiadają naszym wymaganiom, to wówczas zrozumiemy fenomen produktów tworzonych na indywidulane zamówienie konsumenta. Tego rodzaju dobra, tworzone zgodnie ze specyficznymi wymaganiami danego klienta, mające całkowicie odpowiadać potrzebom jednostki, stanowią coraz bardziej istotny segment rynku. Wiele z produkowanych w tej koncepcji wyrobów to tak zwane rękodzieło, czyli przedmioty wytworzone w sposób nieprzemysłowy, posiadające pewne walory artystyczne.

Szydełkowanie, krawiectwo, malarstwo

Jak w ten sposób produkowane wyroby powinien potraktować ich wytwórca? Często osoby wytwarzające różnego rodzaju produkty na specjalne zamówienie rozwijają aktywność, która dotychczas stanowiła ich pasję lub hobby, jak na przykład: szydełkowanie, krawiectwo, malarstwo itp. Zgodnie z art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jako działalność gospodarczą należy rozumieć zarobkową działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodową, wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły. Izba Skarbowa w Łodzi w interpretacji z 5 listopada 2015 r. (IPTPB3/4511-216/15-2 /AC), podkreśla znaczenie powyższej definicji powołując się na postanowienie Sądu Najwyższego z 2 lutego 2009 r. (V KK 330/08), gdzie czytamy: „W przepisie art. 2 u.s.d.g. zamieszczona jest definicja legalna działalności gospodarczej, co oznacza, iż powinna być ona traktowana jako powszechnie obowiązujące rozumienie tego pojęcia w polskim systemie prawnym, wiążąco zarówno dla ustawodawcy, jak i organów wykonawczych oraz sądowniczych".

Gospodarcza czy wykonywana osobiście

Analizując zapisy ustawy o PIT (art. 5a pkt 6) również czytamy, że działalność gospodarcza oznacza zarobkową działalność: wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową, polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż lub polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych, prowadzoną we własnym imieniu, bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły. Ustawa o PIT w art. 10. ust. 1 odróżnia jednak działalność wykonywaną osobiście (pkt 2 wspominanego artykułu) od pozarolniczej działalności gospodarczej (pkt 3). Z dyspozycji art. 13 pkt 2 ustawy o PIT, za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody z działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych.

Chodzi o formalności

Rozróżnienie pozarolniczej działalności gospodarczej i działalności wykonywanej osobiście ma istotny wpływ na kwalifikację przychodów z danej aktywności w prawie podatkowym. Pozarolnicza działalność gospodarcza wymaga formalnej rejestracji, natomiast w przypadku działalności wykonywanej osobiście wszelkich formalności związanych z podatkiem czy ubezpieczeniem wynikających z umowy cywilno-prawnej musi dopełnić podatnik zatrudniający inną osobę fizyczną (lub ona sama, jeżeli umowa cywilna została zawarta pomiędzy dwoma osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej).

Z interpretacji fiskusa

Zgodnie z interpretacjami organów podatkowych, wykonywanie pozarolniczej działalności gospodarczej opiera się na łącznie trzech głównych filarach: zarobkowości, organizacji i ciągłości (patrz interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 26 sierpnia 2014 r., IBPBII/1/415-461/ASz). Izba Skarbowa w Bydgoszczy (interpretacja z 14 grudnia 2016 r., 0461-ITPB1.4511.801.2016.2.DP) również podkreśla, że działalność jest wtedy zarobkowa, gdy jest zdolna do potencjalnego generowania zysku, a jej przeznaczeniem jest zapewnienie określonego dochodu. Działalność musi być tak prowadzona i ukierunkowana, aby była w stanie faktycznie osiągnąć zyski. Jednak brak zysku z podjętych działań noszących znamiona działalności gospodarczej nie oznacza, że działalność taka nie była faktycznie prowadzona. Prowadzenie działalności gospodarczej zawsze bowiem wiąże się z ryzykiem nieosiągnięcia dochodów. Dalej organ precyzuje, że jest możliwe prowadzenie działalności w sposób zorganizowany oraz osiąganie dochodów z tego rodzaju działalności bez spełnienia niektórych formalnych elementów organizacji (np. rejestracji urzędowej). Prowadzenie działalności gospodarczej jest bowiem kategorią obiektywną, niezależnie od tego, jak działalność tę ocenia sam prowadzący ją podmiot, i jak ją nazywa, oraz czy dopełnia ciążących na nim obowiązków związanych z tą działalnością . Ciągłość i powtarzalność w wykonywaniu działalności gospodarczej zostały określone w przywoływanej interpretacji jako względnie stały zamiar jej wykonywania. Nie wyklucza on jednak możliwości prowadzenia działalności gospodarczej tylko sezonowo lub do czasu osiągnięcia postawionego przez dany podmiot celu, i to bez względu na okres, w którym cel ten miałby być realizowany. Do zachowania ciągłości wystarczające jest, aby z całokształtu okoliczności sprawy wynikał zamiar powtarzania określonego zespołu konkretnych działań w celu osiągnięcia efektu w postaci zarobku. Uwaga! Brak formalnej rejestracji działalności gospodarczej nie jest przesłanką do uznania, że dana osoba faktycznie nie prowadzi tej działalności. W praktyce bardzo często można spotkać się z takim stanowiskiem rękodzielników, którzy świadomie nie formalizują swoich działań artystycznych w żaden sposób, ponieważ są przekonani, że zwalniają się w ten sposób z dopełniania obowiązków prawnych (w zakresie na przykład: podatków, składek na ubezpieczenia społeczne itp.). Niestety, takie postępowanie jest błędne i może powodować określone konsekwencje karne.

Trzy warunki

Jak wynika z przepisów podatkowych, autor wytwarzanych ręcznie przedmiotów badając, czy w świetle prawa podatkowego jego twórczość to pozarolnicza działalność gospodarcza czy działalność wykonywana osobiście, powinien skupić się na następujących aspektach:

1. czy jego działalność ma zorganizowany charakter?

2. czy jest prowadzona w sposób ciągły i powtarzalny?

3. czy jest to działalność zarobkowa?

Gruntowna analiza wszystkich okoliczności faktycznych towarzyszących wykonywanej rękodzielniczej aktywności jest zatem bardzo istotna, aby prawidłowo zakwalifikować osiągane przychody. Pomocne mogą się okazać interpretacje organów skarbowych dotyczące ściśle przypadków rękodzielników, np. przytaczana już powyżej interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 26 sierpnia 2014 r. (IBPBII/1/415-461/ASz) lub interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 17 października 2008 r. (ITPB2/415-729/08/PS). W tabeli zestawiono przykładowe działania rękodzielnika, które mogą pomóc w odpowiedzi na powyższe trzy pytania.

—Magdalena Kraszewska-Szuba

Zdaniem autorki

Magdalena Kraszewska-Szuba

Lista przedstawiona w tabeli ma charakter otwarty i stanowi przykład przesłanek, które mogą pomóc w odróżnieniu pozarolniczej działalności gospodarczej od działalności wykonywanej osobiście. Rzeczywista kwalifikacja zależy jednak każdorazowo od indywidualnego przypadku i powinna być rozpatrywana osobno przez każdego wytwórcę ręcznie robionych produktów. Wszelkie aspekty prawno-podatkowe wymagają zatem dokładnego sprawdzenia, a pojawiające się wątpliwości warto dodatkowo skonsultować, na przykład występując o interpretację indywidualną do Dyrektora Krajowej Administracji Skarbowej.

Minimalizm rozumiany jako odejście od konsumpcjonizmu to sposób postępowania, który staje się coraz bardziej popularny i w istotny sposób wpływa na decyzje zakupowe. Jeśli zdefiniujemy konsumpcjonizm jako zachowanie polegające na zdobywaniu dóbr materialnych, których w praktyce często nie potrzebujemy, a minimalizm jako dążenie do tego, aby posiadać tylko wybrane dobra, które w jak najlepszy sposób odpowiadają naszym wymaganiom, to wówczas zrozumiemy fenomen produktów tworzonych na indywidulane zamówienie konsumenta. Tego rodzaju dobra, tworzone zgodnie ze specyficznymi wymaganiami danego klienta, mające całkowicie odpowiadać potrzebom jednostki, stanowią coraz bardziej istotny segment rynku. Wiele z produkowanych w tej koncepcji wyrobów to tak zwane rękodzieło, czyli przedmioty wytworzone w sposób nieprzemysłowy, posiadające pewne walory artystyczne.

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
Słynny artykuł o zniesławieniu ma zniknąć z kodeksu karnego
Prawo karne
Pierwszy raz pseudokibice w Polsce popełnili przestępstwo polityczne. W tle Rosjanie
Podatki
Kiedy ruszy KSeF? Ministerstwo Finansów podało odległy termin
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Podatki
Ministerstwo Finansów odkryło karty, będzie nowy podatek. Kto go zapłaci?
Materiał Promocyjny
Wsparcie dla beneficjentów dotacji unijnych, w tym środków z KPO