Państwa członkowskie mogą jednak, w celu walki z poważną przestępczością i w ścisłym poszanowaniu zasady proporcjonalności, przewidzieć ukierunkowane czy też szybkie zatrzymywanie takich danych, jak również uogólnione i niezróżnicowane zatrzymywanie adresów IP - zastrzegł TSUE.
Niemiecką ustawę Prawo telekomunikacyjne zaskarżyły do sądu SpaceNet i Telekom Deutschland, które świadczą w Niemczech publicznie dostępne usługi dostępu do Internetu i telefoniczne. Zakwestionowały nałożony na nich obowiązek zatrzymywania danych o ruchu i danych o lokalizacji ich klientów.
Ustawa nakłada na dostawców publicznych usług łączności elektronicznej, obowiązek uogólnionego i niezróżnicowanego zatrzymywania takich danych przez kilka tygodni w celu ścigania poważnych przestępstw lub zapobiegania konkretnemu zagrożeniu dla bezpieczeństwa narodowego.
Takie przepisy obowiązują nie tylko w Niemczech. W Polsce także operatorzy są zobowiązani do retencji danych.
Czytaj więcej
Ogólne i masowe przechowywanie danych o ruchu i lokalizacji użytkowników telefonii komórkowej czy internetu jest dozwolone tylko w przypadku poważnego zagrożenia bezpieczeństwa narodowego - przypomniał w czwartek działający przy Trybunale Sprawiedliwości UE rzecznik generalny Campos Sánchez-Bordona.
Federalny sąd administracyjny postanowił przed wydaniem decyzji zwrócić się do TSUE z pytaniem o zgodność niemieckich przepisów z prawem UE.
Wydany we wtorek wyrok potwierdza dotychczasową linię orzeczniczą TSUE w takich sprawach (wyrok z 5 kwietnia 2022 r., Commissioner of An Garda Síochána i in., C-140/20, z 6 października 2020 r., La Quadrature du Net i in., C-511/18, C-512/18 i C-520/18).
- Przepisy przewidujące prewencyjne uogólnione i niezróżnicowane zatrzymywanie danych o ruchu i danych dotyczących lokalizacji do celów zwalczania poważnej przestępczości i zapobiegania poważnym zagrożeniom dla bezpieczeństwa publicznego, są sprzeczne z prawem unijnym - odpowiedział TSUE niemieckiemu federalnemu sądowi administracyjnemu.
Z pytania niemieckiego sądu wynika, że określony w ustawie Prawo telekomunikacyjne obowiązek zatrzymywania obejmuje w szczególności dane niezbędne do ustalenia źródła oraz odbiorcy połączenia, daty i godziny jego rozpoczęcia i zakończenia lub – w przypadku komunikacji za pomocą SMS,wiadomości multimedialnej lub podobnej – moment wysłania i otrzymania wiadomości, a także datę i godzinę rozpoczęcia i zakończenia połączenia, lub – w przypadku komunikacji za pomocą telefonii mobilnej – oznaczenie komórek, które zostały wykorzystane przez numer wywołujący i wywołany na początku połączenia. W ramach świadczenia usług dostępu do Internetu obowiązek zatrzymywania obejmuje między innymi przypisany abonentowi adres IP, datę i godzinę rozpoczęcia i zakończenia korzystania z Internetu z przypisanego adresu IP oraz – w przypadku korzystania z Internetu mobilnego – oznaczenie komórki wykorzystanej na początku połączenia internetowego. Zatrzymywane są również dane wskazujące na położenie geograficzne i kierunki wiązki głównej anten radiowych obsługujących daną komórkę.
Zatrzymywane są dane także tych użytkowników, którzy objęci są tajemnicą zawodową, takich jak adwokaci, lekarze i dziennikarze.
- Taki całościowy zbiór danych o ruchu lub lokalizacji może dostarczyć bardzo precyzyjnych wskazówek dotyczących życia prywatnego osób, których dane są zatrzymywane, takich jak ich codzienne nawyki, miejsca stałego lub czasowego pobytu, codziennie lub okazyjnie pokonywane trasy, podejmowane czynności, relacje społeczne i środowiska społeczne, w których osoby te się obracają i, w szczególności, pozwolić na sporządzenie na ich podstawie profilu tych osób - zauważył TSUE.
TSUE uważa, że niemieckie przepisy są zbyt ogólne i pozwalają na automatyczne, nieuzasadnione przechowywanie danych. Tymczasem zobowiązywanie operatorów do prewencyjnego przechowywania takich danych narusza podstawowe prawa obywateli UE.
Wyjątkiem jest sytuacja realnego zagrożenia bezpieczeństwa narodowego. Ale nawet wówczas przechowywanie danych o ruchu i lokalizacji jest możliwe tylko w ograniczonym zakresie, czasie i pod kontrolą sądu - zaznaczył Trybunał.
sygnatury: C-793/19 SpaceNet i C-794/19 Telekom Deutschland
