Bezpłatne porady prawne: W 2015 r. będzie trudniej o pomoc adwokata i radcy prawnego

Chyba, że są objęte pomocą społeczną. Resort sprawiedliwości dopiero pracuje nad przepisami, które mają pomóc w tym zakresie osobom najuboższym. Z „Rzeczpospolitą" skontaktował się radny warszawskiej Pragi Południe Dariusz Lasocki, który jest jednocześnie radcą prawnym i udziela bezpłatnych porad mieszkańcom. - Z najwyższym niepokojem przyjąłem informację, iż od nowego roku zaczną obowiązywać przepisy zgodnie z którymi tylko osoby pobierające zasiłki z pomocy społecznej nie będę płaciły podatku dochodowego od bezpłatnie udzielonych porad prawnych – mówi.

Przez ostatnie trzy lata udzielił ponad 300 bezpłatnych porad prawnych na 50-tysięcznym Gocławiu. - Sytuacja, w której miałbym oraz inni prawnicy adwokaci czy radcowie prawni sprawdzać każdorazowo osobę potrzebującą porady czy posiada stosowną decyzję z organu pomocy społecznej jest moim zdaniem niewłaściwa i może być upokarzająca / niekomfortowa dla takiej osoby jak i dla prawnika – tłumaczy Lasocki. Jego zdaniem takie przepisy stoją w kontrze do idei udzielania pomocy prawnej pro bono. Na problem zwracają też uwagę inne organizacje udzielające pomocy prawnej osobom poszkodowanym, czy w trudnej sytuacji życiowej.

Angelika Pasek-Gilarska z Fundacji „Dzieci Niczyje" mówi, że dziś kwestia podatku od takich porad uregulowana jest pośrednio przez art. 8 pkt. 2 ustawy o podatku od towarów i usług oraz art. 21 ust. 1 pkt 117 ustawy o podatku dochodowym od osób . - Wprowadzone zmiany dotyczą zasad wynikających z art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - tłumaczy. I wyjaśnia, że do tej pory art. 21 ust. 1 pkt. 117 stanowił, iż z podatku dochodowego zwolnione są osoby korzystające z pomocy prawnej świadczonej przez organizacje pozarządowe, ale tylko wówczas, gdy poradę otrzymują od wolontariusza i gdy odbywa się to w zgodzie z ustawą o działalności pożytku publicznego.

- Teraz ustawodawca dodał punkt, 117 a, z którego wynika, że z podatku dochodowego zwolniona będzie „wartość nieodpłatnego świadczenia z tytułu pomocy prawnej udzielonej osobie uprawnionej i pobierającej świadczenie z pomocy społecznej albo zasiłek rodzinny, przyznane w formie decyzji administracyjnej na zasadach określonych odpowiednio w przepisach o pomocy społecznej oraz w przepisach o świadczeniach rodzinnych" – cytuje ustawę przedstawicielka fundacji.

Podkreśla, że dodany został też zapis, który stanowi, że „osoba, o której mowa w ust. 1 pkt 117a, jest obowiązana złożyć świadczeniodawcy (a więc w tym wypadku –organizacji pozarządowych) pisemne oświadczenie o uprawnieniu i pobieraniu świadczenia z pomocy społecznej albo zasiłku rodzinnego, na zasadach określonych odpowiednio w przepisach o pomocy społecznej oraz w przepisach o świadczeniach rodzinnych, numer decyzji, na podstawie której osoba ta pobiera świadczenie z pomocy społecznej albo zasiłek rodzinny."

Fundacja Dzieci Niczyje prowadzi nieodpłatną działalność pożytku publicznego, w tym poradnictwo prawne, która mieści się w zakresie określonym w art. 4 ust. 1 pkt 1-32 ustawy z dnia 23.04.2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, a jej klientami są dzieci oraz rodziny dotknięte przemocą fizyczną, psychiczną oraz seksualną. - Taką pomoc udziela się wszystkim osobom potrzebującym, niezależnie od ich statusu majątkowego – zauważa Angelika Pasek-Gilarska. Podkreśla, że wprowadzone zmiany są niekorzystne i ograniczają dostęp do bezpłatnego poradnictwa wbrew obowiązującym przepisom takim jak. ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, czy też dopiero co przyjęta ustawa o ochronie świadka i pokrzywdzonego – dodaje przedstawicielka fundacji. Zapowiada, że Fundacja Dzieci Niczyje bez wątpienia będzie lobbować na rzecz jak najszybszych zmian w powyższym zakresie.

Na problem zwraca też uwagę Naczelna Rada Adwokacka. - NRA wielokrotnie alarmowała w tej sprawie, twierdząc, że bezpłatne porady prawne udzielane są osobom w trudnej sytuacji materialnej, zatem absurdem jest pobieranie od nich podatku dochodowego – mówi Joanna Sędak z NRA. Zauważa, że to jest dodatkowy problem dla prawnika, który nic nie zarabia na poradzie, a fiskus dokłada mu pracy poprzez konieczność wystawienia PIT-u.

O wyjaśnienie tej kwestii zwróciliśmy się do resortu finansów. W przesłanym przez ministerstwo wyjaśnieniu możemy przeczytać, że świadczenie bezpłatnej pomocy prawnej stanowi dla otrzymujących je osób fizycznych stanowi przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

- Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 117a ustawy, wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych jest wartość nieodpłatnego świadczenia z tytułu pomocy prawnej udzielonej osobie uprawnionej i pobierającej świadczenie z pomocy społecznej lub zasiłek rodzinny, przyznane w formie decyzji administracyjnej na zasadach określonych odpowiednio w przepisach o pomocy społecznej oraz w przepisach o świadczeniach rodzinnych- tłumaczy resort.

Podkreśla, że na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 34 ustawy osoba, o której mowa w powołanym powyżej przepisie, jest obowiązana złożyć świadczeniodawcy pisemne oświadczenie o uprawnieniu i pobieraniu świadczenia z pomocy społecznej lub zasiłku rodzinnego określonych odpowiednio w przepisach o pomocy społecznej oraz w przepisach o świadczeniach rodzinnych. W oświadczeniu powinno się znaleźć imię i nazwisko, adres zamieszkania, PESEL i numer decyzji, na podstawie której osoba ta pobiera świadczenie z pomocy społecznej lub zasiłek rodzinny.

Resort przyznaje, że te przepisy wejdą w życie od Nowego Roku. Zostały dodane do ustawy ustawą z dnia 7 listopada 2014 r. o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej. Ministerstwo zauważa, iż ustawa, że w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia przepisy nie przewiduje zwolnienia z opodatkowania świadczenia w postaci nieodpłatnej pomocy prawnej – tłumaczy ministerstwo. I dodaje, że zmiana jest korzystna dla podatników, bo dodane regulacje stanowią jasne wytyczne dla podmiotów świadczących taką pomoc o warunkach zastosowania zwolnienia w podatku dochodowym od osób fizycznych.