Rada gminy może jedynie określić maksymalną wysokość poręczeń

To wójt, jako organ wykonawczy gminy, może wyrazić zgodę na udzielenie konkretnego poręczenia dla wybranego przez gminę podmiotu.

Publikacja: 16.04.2019 06:30

Rada gminy może jedynie określić maksymalną wysokość poręczeń

Foto: 123RF

- Nasza gmina chce udzielić spółdzielni socjalnej poręczenia tytułem dofinansowania z programu pomocowego. Czy uchwałę ma podjąć rada gminy czy też konieczne jest zarządzenie wójta? Uważamy że pozwala na to m.in. art. 94 ustawy o finansach publicznych i ustawa o spółdzielniach socjalnych.

Czytaj także: Czy rada gminy może objąć teren całej gminy deratyzacją

Na podanie zapytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi w przepisach, dlatego konieczna jest analiza systemowa w kontekście różnych aktów prawnych. I tak, skoro mowa o poręczeniu przypomnieć warto, że jest to instytucja prawa cywilnego. Ustawodawca w art. 876 Kodeksu cywilnego postanowił, że przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał. Oświadczenie poręczyciela powinno być pod rygorem nieważności złożone na piśmie.

W wyroku Sądu Najwyższego z 19 czerwca 2018 r. (sygn. akt I CSK 531/17) podano: „Umową poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela do wykonania zobowiązania na wypadek, gdyby dłużnik go nie wykonał. Ma ona wprawdzie charakter subsydiarny, ale statuuje własne zobowiązanie poręczyciela".

Z kolei, w art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z 27 kwietnia 2005 r. o spółdzielniach socjalnych wynika, że działalność spółdzielni socjalnej może zostać wsparta ze środków budżetu państwa lub środków budżetu jednostki samorządu terytorialnego, w szczególności poprzez:

- dotacje;

- pożyczki;

- poręczenia (o których mowa w art. 5a ust. 6);

- usługi lub doradztwo w zakresie finansowym, księgowym, ekonomicznym, prawnym i marketingowym;

- zrefundowanie kosztów lustracji.

Wsparcie, o którym mowa w ust. 1, udzielane jest, w drodze uchwały, przez właściwe organy jednostek samorządu terytorialnego lub w ramach programu ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego określonego w przepisach o pomocy społecznej, na cele związane z rozwojem spółdzielni socjalnych.

Zatem niewątpliwie istnieje prawna dopuszczalność udzielenia poręczenia przez gminę, z tym, że nie wynika z powyższego jaki jej organ miałby tego dokonać. Dlatego należy odnieść się do innych regulacji prawnych. Na uwagę zasługuje m.in. art. 94 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Wynika z niego, że jednostki samorządu terytorialnego mogą udzielać poręczeń i gwarancji, z uwzględnieniem przepisów niniejszej ustawy. Łączna kwota poręczeń i gwarancji określana jest w uchwale budżetowej. Poręczenia i gwarancje, o których mowa w ust. 1, są terminowe i udzielane do określonej kwoty.

Natomiast w art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. i) ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym postanowiono, że do wyłącznej właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu, dotyczących - ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez wójta w roku budżetowym.

Wreszcie, w kontekście podanego stanu faktycznego należy przytoczyć treść art. 30 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym oraz art. 262 ust. 1 i 2 ustawy o finansach publicznych. Z pierwszej z norm wynika, że to wójt gminy wykonuje uchwały rady gminy. Z drugiej grupy (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2019 r.) norm wynika z kolei, że czynności prawnych polegających na zaciąganiu kredytów i pożyczek, innych zobowiązań zaliczanych do tytułu dłużnego (o którym mowa w art. 72 ust. 1 pkt 2), oraz udzielaniu pożyczek, poręczeń i gwarancji, a także emisji papierów wartościowych dokonuje dwóch członków zarządu wskazanych w uchwale przez zarząd, z zastrzeżeniem ust. 2. Dla ważności tych czynności konieczna jest kontrasygnata skarbnika jednostki samorządu terytorialnego. We wspomnianym wyżej ust. 2 ustawodawca określił, że czynności prawnych, o których mowa w ust. 1 (w tym poręczeń), w gminie dokonuje wójt, burmistrz, prezydent miasta.

Na kanwie ww. regulacji prawnych istotne stanowisko zostało zawarte w uchwale Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Krakowie z 28 lutego 2018 r. (Nr KI-411/92/18) również w stanie faktycznym, w którym gmina udzielała poręczenia spółdzielni socjalnej. Wynika z niego, że rada gminy nie ma możliwości udzielenia w formie uchwały zgody na udzielenie konkretnego poręczenia dla wybranego przez gminę podmiotu. Dalej zaznaczono, że: „Gmina może bowiem udzielać poręczeń, jednak zdaniem Kolegium Izby decyzja o udzieleniu przez gminę konkretnego poręczenia należy do wyłącznych kompetencji organu wykonawczego gminy. Powyższa konkluzja oznacza, że Rada Gminy Łużna nie może w tego rodzaju decyzjach zastępować wójta, ani wyznaczać wójtowi essentialie do przyszłej (konkretnej) umowy, w której Gmina udzieli poręczenia".

Wniosek

Rada gminy nie ma kompetencji do wyrażenia zgody na poręczenia dla spółdzielni socjalnej środków uzyskanych tytułem dofinansowania z programu pomocowego. Jest to ustawowa domena wójta, jako organu wykonawczego gminy. Rada gminy może jedynie określić maksymalną wysokość poręczeń udzielanych w roku budżetowym przez wójta gminy.

Autor jest radcą prawnym

Podstawa prawna:Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 1025 ze zm.)

Ustawa z 27 kwietnia 2005 r. o spółdzielniach socjalnych (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 1205)

Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 2077 ze zm.)

Ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn.DzU z 2018 r. poz. 994 ze zm)

- Nasza gmina chce udzielić spółdzielni socjalnej poręczenia tytułem dofinansowania z programu pomocowego. Czy uchwałę ma podjąć rada gminy czy też konieczne jest zarządzenie wójta? Uważamy że pozwala na to m.in. art. 94 ustawy o finansach publicznych i ustawa o spółdzielniach socjalnych.

Czytaj także: Czy rada gminy może objąć teren całej gminy deratyzacją

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Prawnicy
Bodnar: polecenie w sprawie 144 prokuratorów nie zostało wykonane
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Konsumenci
Jest pierwszy wyrok ws. frankowiczów po głośnej uchwale Sądu Najwyższego
Materiał Promocyjny
Dzięki akcesji PKB Polski się podwoił