Wkrótce zamierzamy przyjąć uchwałę dotyczącą inkasa podatku od nieruchomości i wynagrodzenia za inkaso. Na inkasentów - zgodnie z projektem uchwały - mają być wyznaczone osoby będące m.in. radnymi naszej gminy, którzy będą nad nią głosować. Czy będzie to prawidłowe rozwiązanie?
Upoważnienie do podjęcia uchwały w podanym zakresie przedmiotowym wynika z art. 6 ust. 12 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych. Ustawodawca określił tam, że rada gminy może zarządzać pobór podatku od nieruchomości od osób fizycznych w drodze inkasa oraz wyznaczać inkasentów i określać wysokość wynagrodzenia za inkaso. Zatem, niewątpliwie rada gminy ma prawną możliwość określenia poboru podatku poprzez inkaso i wyznaczenia inkasentów. Co jednak istotne, musi tego dokonać w zgodzie z innymi regulacjami prawnymi.
Czytaj także: Kiedy radny może być wyłączony od głosowania
Rada gminy nie ma tu bowiem nieograniczonej kompetencji uchwałodawczej. Ta podlega ograniczeniom wynikających m.in. z innych aktów prawnych. Takim zaś ograniczeniem są regulacje ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. I tak, w art. 25a ustawodawca postanowił, że radny nie może brać udziału w głosowaniu w radzie ani w komisji, jeżeli dotyczy ono jego interesu prawnego. Interes prawny to interes chroniony przepisami prawa, wypływający z przepisów ustrojowych, przepisów prawa materialnego i przepisów prawa procesowego. Każdy z tych przepisów może bowiem kształtować uprawnienia i obowiązki jednostki.
Przepis ten (art. 25a) ma o tyle kluczowe znaczenie, o ile potencjalnym inkasentem może zostać radny, głosujący na uchwałą w sprawie inkasa, czyli niejako w swojej sprawie. W wyroku z 11 stycznia 2012 r. (sygn. akt I OSK 2006/11) Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił z kolei, że celem wprowadzenia tego przepisu do ustawy o samorządzie gminnym było zapobieżenie sytuacjom, kiedy mandat radnego może być wykorzystywany w celach prywatnych przez radego, niezależnie od tego, czy wynikiem tego będzie osiągnięcie korzyści majątkowej, czy też będzie chodziło o korzyść innego rodzaju. Przesłanką wyłączenia radnego z głosowania nie jest wyłącznie istnienie konfliktu interesów, gdyż radny winien wyłączyć się także wówczas, gdy jego interes prawny będzie zbieżny z interesem gminy. Celem omawianej regulacji jest gwarancja uczciwego sprawowania przez radnego mandatu i wykluczenie sytuacji do wykorzystania mandatu do własnych korzyści.
