Urzędnicy: od czego zależy wysokość odprawy emerytalnej i jubileuszówki

Dodatek za wieloletnią pracę, nagroda jubileuszowa czy wyższa niż kodeksowa odprawa emerytalna to świadczenia charakterystyczne dla sfery publicznej. Mają do nich prawo zarówno członkowie korpusu służby cywilnej (bez względu na podstawę nawiązania stosunku pracy), jak i wszystkie osoby zatrudnione na podstawie ustawy o pracownikach urzędów państwowych czy ustawy o pracownikach samorządowych (bez względu na swój status). Nabycie prawa jak i wysokość tych świadczeń zależy od stażu pracy. I choć zasady nabywania prawa oraz ustalania wysokości tych świadczeń są w zasadzie dla wszystkich grup urzędniczych podobne, to określone w pragmatykach różnice w ustalaniu stażu powodują, że inne może być tempo nabywania prawa od tych świadczeń.

Dodatek do wynagrodzenia

Świadczeniem, które wszystkim osobom zatrudnionym w administracji publicznej przyznawane jest na takich samych zasadach jest tzw. dodatek stażowy. Przysługuje on w wysokości wynoszącej po pięciu latach pracy 5 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. I wzrasta o 1 proc. za każdy dalszy rok pracy aż do osiągnięcia 20 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Prawo do dodatku oraz jego wysokość uzależniona jest, zatem od stażu pracy pracownika szeroko rozumianej administracji publicznej. I choć dodatek ten – jak sama nazwa wskazuje – przysługuje za wieloletnią pracę czy to w służbie cywilnej czy w urzędach i jednostkach, to tak naprawdę zależy od ogólnego stażu pracowniczego danej osoby.

Dodatek za wieloletnią pracę otrzyma, zatem każda zatrudniona w administracji osoba, która, będzie miała, co najmniej 5-letni okres zatrudnienia. Przy czym jeżeli nie jest to okres zatrudnienia w urzędzie, w którym aktualnie pracuje warunkiem zaliczenia danego okresu do stażu pracy, będzie jego zakończony charakter.

Bez znaczenia jest tu sektor, w którym to zatrudnienie było wykonywane, rozmiar etatu (cały czy ułamek) oraz podstawa nawiązania stosunku pracy (umowa o pracę, powołanie, wybór, mianowanie czy spółdzielcza umowa o pracę). Jednak już zatrudnienie na innej podstawie niż stosunek pracy a więc np. zatrudnienie cywilnoprawne, stażu urzędniczego nie zwiększy. Podobnie jak nie zwiększy go okres prowadzenia działalności gospodarczej.

Nie oznacza to jednak, iż w stażu uprawniającym do wskazanych świadczeń (wyżej opisane zasady ustalania stażu obowiązują także przy ustalaniu uprawnień do nagrody jubileuszowej czy odprawy emerytalnej) uwzględniane są tylko okresy zatrudnienia. Wszystkie trzy pragmatyki urzędnicze nakazują wliczać do niego, bowiem także inne udowodnione okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Przykład

- okres prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie - art.1 ustawy z 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (DzU nr 54, poz. 310),

- okresy czynnej służby wojskowej - art. 120 ustawy z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 1430 ze zm.),

- okresy pobierania zasiłku dla bezrobotnych i stypendium - art. 79 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 1065 ze zm.).

Nie każde zatrudnienie tak samo

We wszystkich cytowanych na wstępie pragmatykach urzędniczych znajdują się też przepisy zapobiegające podwójnemu liczeniu niektórych okresów zatrudnienia. Zgodnie, bowiem z § 8 rozporządzenia Rady Ministrów z 2 lutego 2010 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędach administracji rządowej i pracowników innych jednostek (DzU nr 27, poz. 134 ze zm.), jeżeli praca w urzędzie lub jednostce stanowi dodatkowe zatrudnienie, do okresu dodatkowego zatrudnienia nie podlegają zaliczeniu okresy zatrudnienia podstawowego.

Identycznie jest w samorządzie, przesądza o tym § 7 ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (tekst jedn. DzU z 2014 r. poz. 1786 ze zm.). A także w służbie cywilnej, gdzie przy ustalaniu prawa do dodatku za wysługę lat przysługującego członkowi korpusu służby cywilnej, który był zatrudniony równocześnie w ramach więcej niż jednego zakończonego stosunku pracy, do okresu uprawniającego do dodatku za wysługę lat wlicza się jeden z tych okresów zatrudnienia. Wynika tak z § 4 ust. 2 rozporządzenia prezesa Rady Ministrów z 29 stycznia 2016 r. w sprawie określenia stanowisk urzędniczych, wymaganych kwalifikacji zawodowych, stopni służbowych urzędników służby cywilnej, mnożników do ustalania wynagrodzenia oraz szczegółowych zasad ustalania i wypłacania innych świadczeń przysługujących członkom korpusu służby cywilnej (DzU z 2016 r. poz. 125).

Jednak tylko w przypadku służby cywilnej ustawodawca wyłączył ze stażu pracy pewne, wymienione wprost w ustawie, okresy zatrudnienia, co sprawia, że przy identycznej początkowej ścieżce kariery urzędniczej staż pracy osób podlegającym obecnie różnym pragmatykom urzędniczym może się różnić.

Przeszłość istotna tylko w sc

Chodzi tu o okresy zatrudnienia w partii komunistycznej (Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej), jak również w organach bezpieczeństwa państwa w rozumieniu art. 2 ustawy z 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych dokumentów (tekst jedn. DzU z 2013 r. poz.1388). Zgodnie z tą ustawą organami bezpieczeństwa państwa, są:

- Resort Bezpieczeństwa Publicznego Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego;

- Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego;

- Komitet do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego;

- jednostki organizacyjne podległe organom, o których mowa w pkt 1–3, a w szczególności jednostki Milicji Obywatelskiej w okresie do dnia 14 grudnia 1954 r.;

- instytucje centralne Służby Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz podległe im jednostki terenowe w wojewódzkich, powiatowych i równorzędnych komendach Milicji Obywatelskiej oraz w wojewódzkich, rejonowych i równorzędnych urzędach spraw wewnętrznych;

- Akademia Spraw Wewnętrznych;

- Zwiad Wojsk Ochrony Pogranicza;

- Zarząd Główny Służby Wewnętrznej jednostek wojskowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz podległe mu komórki;

- Informacja Wojskowa;

- Wojskowa Służba Wewnętrzna;

- Zarząd II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego;

- inne służby Sił Zbrojnych prowadzące działania operacyjno-rozpoznawcze lub dochodzeniowo-śledcze, w tym w rodzajach broni oraz w okręgach wojskowych.

Natomiast jednostkami SB, w rozumieniu ustawy, są te jednostki MSW, które z mocy prawa podlegały rozwiązaniu w chwili zorganizowania Urzędu Ochrony Państwa, oraz te jednostki, które były ich poprzedniczkami.

Okresy pracy w wymienionych wyżej instytucjach nie są, zatem uwzględniane w stażu pracy członków korpusu służby cywilnej ustalanym na potrzeby dodatku za wieloletnia pracę, nagrody jubileuszowej czy odprawy emerytalnej. Bez znaczenia jest przy tym rodzaj wykonywanej w nich pracy.

Inne pragmatyki

Takie obostrzenia nie dotyczą pracowników zatrudnionych na podstawie ustawy o pracownikach urzędów państwowych czy ustawy o pracownikach samorządowych. W ich przypadku wszystkie okresy zatrudnienia traktowane są tak samo.

Oznacza to, że w sytuacji przejścia z jednej grupy urzędniczej do drugiej staż pracy osoby zmieniającej korpus urzędniczy może, tylko z powodu tego przejścia, zmaleć albo zwiększyć się. Oczywiście dotyczy to tylko osób, które w swojej karierze zawodowej były zatrudnione w partii komunistycznej (Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej), jak również w organach bezpieczeństwa państwa. Dlatego ta różnica między pragmatykami, choć na razie mająca jeszcze znaczenie praktyczne, z biegiem lat miała będzie już tylko historyczny charakter.

podstawa prawna: Art. 90-91, art. 94 ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (tekst jedn. DzU z 2016 r. poz. 1345)

podstawa prawna: Art. 22-23, art.28 ustawy z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (tekst jedn. DzU z 2016 r. poz. 1511)

podstawa prawna: Art.38 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (tekst jedn. DzU z 2016 r. poz. 902)

Czy wiek emerytalny można skończyć później?

- Z końcem września umowa o pracę na czas określony pracownika samorządowego rozwiąże się. 21 października pracownik ten skończy 65 lat i przejdzie na emeryturę. Czy w związku z tym pracodawca powinien wypłacić mu odprawę?