Wysoka kaucja za skłądowanie groźnych odpadów pomogą gminom przy likwidacji wysypisk

Wymogi finansowe dla firm mają pomóc gminom przy likwidacji kłopotliwych wysypisk.

Publikacja: 29.08.2018 09:20

Przygotowanie nowych przepisów dotyczących odpadów przyspieszyły liczne pożary wysypisk

Przygotowanie nowych przepisów dotyczących odpadów przyspieszyły liczne pożary wysypisk

Foto: Reporter

Jak wynika z przygotowywanych przepisów, wysokość opłat wyniesie: 1500 zł za odpady niebezpieczne, 750 zł za odpady posiadające właściwości palne i zmieszane odpady komunalne (w tym papier, tektura, tekstylia, opony), 100 zł za odpady metali i 300 zł za odpady pozostałe, inne niż niebezpieczne.

To kwoty określające stawkę zabezpieczenia roszczeń za 1 Mg magazynowanych odpadów. Rozporządzenie ministra środowiska trafiło do konsultacji publicznych. Proponowane stawki są dalszym etapem wprowadzanych zmian w przepisach regulujących gospodarowanie odpadami. To konsekwencje poważnych pożarów składowisk odpadów, które szczególnie odczuły władze lokalne i obywatele terenów, na których te wydarzenia miały miejsce. Problemy, z jakimi musiały borykać się samorządy terytorialne, na których obszarze funkcjonowały uciążliwe ekologicznie przedsięwzięcia, to jeden z kilku powodów nowelizacji ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw, która wejdzie w życie 5 września (DzU z 21 sierpnia 2018 r., poz. 1592). Nowe przepisy przewidują dla wszystkich posiadaczy odpadów obowiązek uzyskania zezwolenia na ich zbieranie lub przetwarzanie, a w związku z posiadanym zezwoleniem – konieczność ustanowienia zabezpieczenia roszczeń. Wyłączenie obejmuje jedynie zarządzających składowiskiem odpadów. Pozostałe podmioty dokonują zabezpieczenia roszczeń w postaci depozytu, gwarancji bankowej, gwarancji ubezpieczeniowej lub polisy ubezpieczeniowej.

Sprzątanie na koszt własny

Posiadacz odpadów, któremu cofnięto zezwolenie na ich gospodarowanie, będzie zobowiązany do usunięcia odpadów i negatywnych skutków lub szkód w środowisku na własny koszt, właśnie z sumy zabezpieczenia. Kwota ta zostanie również wykorzystana w przypadku konieczności pokrycia kosztów wykonania zastępczego decyzji nakazującej posiadaczowi odpadów ich usunięcia z miejsca nieprzeznaczonego do składowania lub magazynowania. Rozwiązanie to ma zwalczyć patologie porzucania odpadów przez przedsiębiorstwa, które zakończyły swoją działalność lub utraciły zezwolenie na jej prowadzenie, zostawiając po sobie jedynie górę śmieci. Gminy borykały się z problemami finansowymi, które spowodowane były kosztownym sprzątaniem po upadłych odpadowych przedsiębiorcach.

Ministerstwo Środowiska uzasadnia stawkę 1500 zł za 1 Mg odpadów niebezpiecznych jako „uśrednione koszty, jakie zostały dotychczas poniesione w ramach prowadzonych przedsięwzięć związanych z usuwaniem odpadów i likwidacją tzw. bomb ekologicznych. Stawka ta, zdaniem MŚ, uwzględnia koszty usunięcia odpadów, w tym odpadów stanowiących pozostałości z akcji gaśniczej. Połowa stawki za odpady komunalne podyktowana jest ich właściwościami. Wiążą się one często z uciążliwością zapachową dla pobliskiej ludności, a także ze względu na zawartość frakcji ulegających biodegradacji przy ich niewłaściwym zagospodarowaniu stają się źródłem namnażania gryzoni, ptactwa i owadów. To odpady komunalne, obok odpadów palnych w postaci paliw, były źródłem licznych pożarów występujących kilka miesięcy temu na terenie całej Polski. Ile będzie wynosić zabezpieczenie roszczenia w przypadku jednoczesnego magazynowania odpadów rożnych rodzajów ? Do obliczenia będzie się przyjmowało stawkę najwyższą spośród tych kategorii.

Do wniosku o wydanie zezwolenia na zbieranie lub przetwarzanie odpadów złożonego przed dniem wejściem w życie nowelizacji ustawy o odpadach z 20 lipca 2018 r. zastosowanie będą miały przepisy nowe. Oznacza to, że posiadacz odpadów powinien już wnioskując o zezwolenie określić formę oraz wysokość zabezpieczenia roszczeń. Dla przedsiębiorców, którzy nie wywiązywali się z obowiązków prawidłowego magazynowania lub składowania odpadów, lepszym ekonomicznie rozwiązaniem było ich porzucenie. W efekcie po nieudanym biznesie zostawał brzydko pachnący problem i skażenie środowiska oraz kłopot dla władz samorządowych i uciążliwość dla mieszkańców.

W latach 2013–2017 wszczęto 5236 postępowań mających na celu przymuszenie podmiotów odpowiedzialnych za nielegalne zgromadzenie odpadów do ich usunięcia. W tym samym okresie toczyło się 308 postępowań mających na celu przeprowadzenie wykonania zastępczego w odniesieniu do wydawanych decyzji, których koszt opiewał na 12 348 705,81 zł.

Nadzieja na przyszłość

Czy wprowadzone zabezpieczenia finansowe zwalczą szarą strefę, nie obciążając rzetelnych przedsiębiorców, i jednocześnie pozwolą zabezpieczyć przed kłopotami z odpadami lokalne społeczności? Zdania są podzielone. Wielu przedstawicieli branży przewiduje lawinę bankructw. Konfederacja Lewiatan alarmuje, że kaucje za składowanie odpadów mogą być niebezpieczne dla firm ze względu na wysokie stawki. Zdaniem radcy prawnego Dominika Gajewskiego największe przedsiębiorstwa, biorąc pod uwagę posiadane pozwolenia na przetwarzanie i zbieranie odpadów, mogą zostać obciążone koniecznością ustanowienia zabezpieczenia roszczeń nawet na 100 mln zł.

W opinii Departamentu Gospodarki Odpadami, Emisji i Pozwoleń Zintegrowanych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie usankcjonowanie w przepisach ustanowienia zabezpieczenia roszczeń jest niezwykle potrzebne. Należałoby wysłuchać wszystkich zainteresowanych i wprowadzić przepisy, które zapewnią najwyższy poziom ochrony środowiska, a jednocześnie nie będą ograniczać rozwoju przedsiębiorców, w tym inwestowania w sektorze gospodarki odpadami. – Rozporządzenie spowoduje zamrożenie środków finansowych i będzie dotyczyć wszystkich przedsiębiorców, również tych, u których ryzyko niewłaściwego postępowania z odpadami magazynowanymi na terenie zakładu jest niskie. Dlatego w opinii departamentu warto byłoby się zastanowić, czy dodatkowo nie zróżnicować tych stawek, aby pobudzić branżę odpadową do stworzenia odpowiednich warunków magazynowania, a nie zamrażać środki finansowe, które w przyszłości mogą posłużyć jedynie na pokrycie kosztów ich zastępczego zagospodarowania przez organy administracji – podkreśla urząd.

Zdecydowanie nowy obowiązek będzie szansą dla sektora bankowego i ubezpieczeniowego. Można się spodziewać lawiny ofert w postaci polis ubezpieczeniowych czy gwarancji bankowych.

Historia pożarów z końca maja tego roku

24 maja – sortownia odpadów komunalnych w Warszawie. Spaliły się przede wszystkim odpady wielkogabarytowe (meble), drewno oraz opony, a także zbelowane odpady papieru i tworzyw sztucznych przygotowane do recyklingu. Pożar gasiło ok. 40 zastępów Państwowej Straży Pożarnej (PSP) oraz Ochotniczej Straży Pożarnej (OSP), w tym jednostka chemiczna PSP. Gaszenie pożaru trwało mniej więcej cztery godziny. Konieczny okazał się monitoring jakości powietrza w pobliżu miejsca zdarzenia przeprowadzony przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska (WIOŚ) z Warszawy

25 maja – sortownia odpadów komunalnych w Olsztynie. Pożar objął przede wszystkim odpady wielkogabarytowe (meble). Pożar gasiło 40 zastępów PSP oraz OSP, w akcji uczestniczyło ok. 90 strażaków, gaszenie pożaru trwało 16 godzin. Konieczny okazał się monitoring stanu środowiska, pobranie próby gleby i wody przez WIOŚ Olsztyn.

26 maja – miejsce nielegalnego magazynowania odpadów tworzyw sztucznych w Zgierzu (woj. łódzkie). Pożar wybuchł ok. godz. 23.00 na terenie zarządzanym przez firmę GREEN-TEC SOLUTIONS sp. z o.o. przy ul. Boruta, gdzie magazynowano różne rodzaje odpadów, przede wszystkim odpady tworzyw sztucznych. Pożar gasiło ok. 60 jednostek PSP oraz OSP.

27 maja – miejsce nielegalnego magazynowania opon w Trzebini. Pożar objął nielegalne składowisko opon (zostały one porzucone po działalności gospodarczej). Brak podmiotu zobowiązanego do usunięcia odpadów. Pożar gasiło 66 zastępów PSP i OSP (ok. 230 strażaków). W akcji uczestniczyły dwa samoloty gaśnicze.

28 maja (ok. godz. 12.00) – stacja demontażu pojazdów w Jeleniej Górze. Pożar objął część pojazdów przeznaczonych do demontażu. Pożar gasiło 10 zastępów Straży Pożarnej.

28 maja (ok. godz. 21.00) – miejsce nielegalnego magazynowania odpadów niebezpiecznych w miejscowości Wszedzień (woj. kujawsko-pomorskie). Pożar objął substancje chemiczne niewiadomego pochodzenia. Pożar gasiło 36 zastępów PSP oraz OSP. Ewakuowano 35 osób.

Źródło: Ministerstwo Ochrony Środowiska.

Jak wynika z przygotowywanych przepisów, wysokość opłat wyniesie: 1500 zł za odpady niebezpieczne, 750 zł za odpady posiadające właściwości palne i zmieszane odpady komunalne (w tym papier, tektura, tekstylia, opony), 100 zł za odpady metali i 300 zł za odpady pozostałe, inne niż niebezpieczne.

To kwoty określające stawkę zabezpieczenia roszczeń za 1 Mg magazynowanych odpadów. Rozporządzenie ministra środowiska trafiło do konsultacji publicznych. Proponowane stawki są dalszym etapem wprowadzanych zmian w przepisach regulujących gospodarowanie odpadami. To konsekwencje poważnych pożarów składowisk odpadów, które szczególnie odczuły władze lokalne i obywatele terenów, na których te wydarzenia miały miejsce. Problemy, z jakimi musiały borykać się samorządy terytorialne, na których obszarze funkcjonowały uciążliwe ekologicznie przedsięwzięcia, to jeden z kilku powodów nowelizacji ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw, która wejdzie w życie 5 września (DzU z 21 sierpnia 2018 r., poz. 1592). Nowe przepisy przewidują dla wszystkich posiadaczy odpadów obowiązek uzyskania zezwolenia na ich zbieranie lub przetwarzanie, a w związku z posiadanym zezwoleniem – konieczność ustanowienia zabezpieczenia roszczeń. Wyłączenie obejmuje jedynie zarządzających składowiskiem odpadów. Pozostałe podmioty dokonują zabezpieczenia roszczeń w postaci depozytu, gwarancji bankowej, gwarancji ubezpieczeniowej lub polisy ubezpieczeniowej.

Pozostało 83% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Materiał partnera
Dolny Śląsk mocno stawia na turystykę
Regiony
Samorządy na celowniku hakerów
Materiał partnera
Niezależność Energetyczna Miast i Gmin 2024 - Energia Miasta Szczecin
Regiony
Nie tylko infrastruktura, ale też kultura rozwijają regiony
Regiony
Tychy: Rządy w mieście przejmuje komisarz wybrany przez Mateusza Morawieckiego