Na marginesie warto wspomnieć, że prawidłowe złożenie informacji może okazać się dodatkowo utrudnione z uwagi na jednoczesną zmianę właściwości urzędów skarbowych. Od 1 stycznia 2021 roku, dla podatników, którzy w 2019 roku osiągnęli przychody lub obroty netto w wysokości przynajmniej 3 mln euro, właściwym będzie jeden z 19 urzędów skarbowych, z reguły jeden na województwo. Dla największych podatników (powyżej 50 mln euro w 2019 roku) przewidziano z kolei właściwość jednego ogólnopolskiego organu - Naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie. Zwłaszcza pierwszy z tych progów nie wydaje się szczególnie wysoki, co oznacza migrację wielu tysięcy firm do innych, niż dotychczasowe, urzędów skarbowych. Spółki jawne winny tę zmianę uwzględnić składając informację CIT-15J - zarówno w odniesieniu do siebie, jak i do wspólników, w tym pośrednich, takiej spółki. Błąd i złożenie jej do niewłaściwego urzędu może zostać uznany za niewykonanie obowiązku i wejście spółki w reżim opodatkowania CIT.
Konstrukcja przepisu art. 1 ust. 3 i 5 ustawy o CIT wskazuje, iż celem ustawodawcy było nałożenie na spółki jawne stałego obowiązku informowania o ich wspólnikach. Informacja CIT-15J winna być więc składana co najmniej raz w roku (przed rozpoczęciem nowego roku obrotowego), a nawet częściej - jeśli w składzie podatników uprawnionych do zysku zaszły zmiany.
Jeśli chodzi o złożenie pierwszej informacji przez spółki jawne już istniejące (bądź powstałe w styczniu 2021) ustawodawca przewidział regulację szczególną. Informacja winna zostać złożona w terminie do dnia 31 stycznia 2021 r., podobnie jak jej pierwsza aktualizacja (jeśli w tym czasie zaszły jakieś zmiany wspólników). W przypadku niedopełnienia tego obowiązku spółka jawna stanie się podatnikiem CIT z dniem 1 stycznia 2021 r. (ewentualnie z dniem rozpoczęcia działalności w styczniu 2021 r. albo z tym dniem, w którym nastąpiła zmiana w składzie podatników).
Powstanie spółki jawnej
Takie ujęcie w ustawie momentu początkowego uzyskania przez spółkę jawną statusu podatnika rodzi wiele wątpliwości praktycznych. Jako przykład podać można spółki jawne, które powstaną po 31 stycznia 2021 roku. Zasadne jest pytanie o termin, w jakim miałyby one złożyć swoją pierwszą informację CIT-15J. Spółka jawna powstaje z chwilą wpisania jej do KRS (art. 251 § 1 KSH). Przed tą chwilą, w szczególności po zawarciu umowy spółki, ale przed rejestracją, spółka taka nie istnieje. Przepisy nie przewidują dla spółki jawnej jakiejś formy pośredniej - spółkami w organizacji mogą być wszak tylko spółki kapitałowe. Spółka jawna zatem będzie w stanie wykonać jakąkolwiek czynność - w tym złożyć informację o jej wspólnikach - najwcześniej w dniu jej rejestracji przez sąd. Czy jednak nie będzie to już działanie spóźnione (gdyż wtedy będzie już trwał pierwszy rok obrotowy nowo utworzonej spółki)? Zdaniem Ministerstwa Finansów (odpowiedź na zapytanie poselskie nr 2151 z dnia 18.01.2021) nie, ponieważ pierwszym dniem pierwszego roku obrotowego jest dzień otwarcia przez taki podmiot ksiąg rachunkowych. Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości przypada on na dzień rozpoczęcia działalności, czyli zaistnienia pierwszego zdarzenia wywołującego skutki o charakterze majątkowym lub finansowym, nie zaś na dzień rejestracji w KRS. Nowo utworzona spółka jawna winna zatem złozyć pierwszą informację CIT-15J pomiędzy dniem rejestracji w KRS a dniem otwarcia ksiąg.
Stanowisko MF, mimo wątpliwości co do jego trafności (pierwszym zdarzeniem o skutkach majątkowych lub finansowych jest niewątpliwie wniesienie do spółki wkładu, co w wielu przypadkach następuje właśnie z chwilą rejestracji, a nie później), przyjąć należy z aprobatą. Wychodzi ono naprzeciw potrzebom obrotu, wskazując zarazem na konieczność interpretacji przepisów z uwzględnieniem racjonalności ustawodawcy. Gdyby bowiem termin złożenia pierwszej informacji przypadał przed dniem rejestracji spółki jawnej, żaden podmiot nie byłby w stanie tego obowiązku wykonać, zaś sam przepis kreowałby normę prawną niemożliwą do realizacji. Licząc na to, że taka wykładnia znajdzie potwierdzenie w praktyce organów i sądów w przyszłości, warto zarazem zwracać baczną uwagę na zapisy umów nowych spółek jawnych. Powinny one zawierać postanowienia o wnoszeniu wkładów dopiero po rejestracji spółki w KRS - by dać czas na złożenie przez spółkę informacji CIT-15J.
Przekształcenie w spółkę jawną
Jeszcze trudniejsze wydaje się ustalenie momentu uzyskania statusu podatnika CIT przez spółkę jawną powstałą w wyniku przekształcenia innej spółki. Zagadnienie to jest szczególnie doniosłe obecnie, gdy pod wpływem nowej regulacji wiele spółek komandytowych podjęło decyzje o zmianie formy prawnej i zachowaniu w ten sposób transparentności podatkowej.