Do 20 stycznia trzeba wybrać formę rozliczania PIT

20 stycznia każdego roku to szczególna data dla osób fizycznych prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Wtedy bowiem upływa termin na podjęcie decyzji w sprawie zasad opodatkowania dochodów, które będą osiągane w nowym roku, oraz na zakomunikowanie jej fiskusowi. Warto zatem rozważyć kilka kwestii i wybrać możliwie najkorzystniejszy finansowo sposób opodatkowania.

Na podstawie dwóch ustaw

W jaki sposób osoba fizyczna, która prowadzi firmę (przedsiębiorca), może opodatkować swoje dochody?

Osoba fizyczna prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą ma możliwość opodatkowania osiąganych z tego tytułu dochodów zarówno na podstawie ustawy o PIT, jak i na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych dochodów osiąganych przez osoby fizyczne (ustawa ryczałtowa). Ta druga ustawa przewiduje możliwość opłacania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych oraz karty podatkowej. O ile jednak opodatkowanie zgodnie z ustawą o PIT jest dostępne dla wszystkich podatników prowadzących działalność gospodarczą, gdyż jest podstawowym modelem płacenia podatku dochodowego, o tyle już opodatkowanie na podstawie ustawy ryczałtowej wymaga dochowania przez podatnika warunków pozwalających na korzystanie z wybranej ryczałtowej formy płacenia podatku. Wynika to ze znacznego uproszczenia form ryczałtowych w stosunku do reguł obowiązujących w ustawie o PIT. Te uproszczone formy opodatkowania są skierowane do podatników prowadzących działalność w wybranych dziedzinach gospodarki i dodatkowo w niewielkim rozmiarze.

Tylko dla drobnych przedsiębiorców

Chciałabym płacić podatek dochodowy w formie karty podatkowej. Prowadzę taki rodzaj działalności, która to umożliwia. Jak mogę wybrać opodatkowanie kartą?

Karta podatkowa jest najłatwiejszą formą płacenia podatku dochodowego. Jej praktyczny aspekt to brak obowiązku prowadzenia ksiąg w zakresie rozliczeń z tytułu podatku dochodowego. Jest to jednak metoda dostępna wyłącznie dla wybranych rodzajów działalności (szczegółowo wskazanych w art. 23 ustawy ryczałtowej), która dodatkowo jest zarezerwowana dla drobnych przedsiębiorców zazwyczaj prowadzących działalność o charakterze rzemieślniczym, spełniających warunki przewidziane ustawą ryczałtową.  Sama wartość podatku wynika z wydawanej odrębnie na każdy rok decyzji naczelnika urzędu skarbowego ustalającej wysokość karty podatkowej. Dla ustalenia wysokości tego podatku istotnymi elementami są m.in: przedmiot działalności, wielkość miejscowości, w której działalność jest prowadzona, oraz liczba zatrudnionych pracowników.

Aby jednak stosowanie tej formy opodatkowania było możliwe, podatnik musi złożyć we właściwym urzędzie skarbowym w terminie do 20 stycznia roku podatkowego wniosek na druku PIT-16 (art. 29 ust. 1 ustawy ryczałtowej). Podatnicy rozpoczynający w ciągu roku działalność gospodarczą składają taki wniosek przed rozpoczęciem działalności. Gdy jednak podatnik w roku poprzedzającym był opodatkowany kartą podatkową, a w terminie do 20 stycznia roku podatkowego nie zgłosił likwidacji działalności gospodarczej lub nie wybrał innej formy opodatkowania, uważa się, że prowadzi nadal działalność opodatkowaną w tej formie. Trzeba także zauważyć, że ten sposób płacenia podatku dostępny jest także dla podatników prowadzących działalność w formie spółki cywilnej (oczywiście jeżeli spełnione są warunki dla stosowania tej formy rozliczeń). Tutaj jednak, inaczej niż w przypadku innych form opłacania podatku dochodowego, wymagane jest, aby wniosek o zastosowanie opodatkowania kartą podatkową (PIT-16) w terminie do 20 stycznia roku podatkowego złożył jeden ze wspólników. Urzędem skarbowym właściwym dla opodatkowania kartą podatkową jest bowiem urząd właściwy z uwagi na miejsce położenia zorganizowanego zakładu, a dopiero w sytuacjach szczególnych za właściwy uznaje się urząd ustalany ze względu na miejsce zamieszkania podatnika.

Kiedy opłaca się płacić ryczałt

A jak jest w przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych? Kto może go wybrać i kiedy się to opłaca?

Drugą z ryczałtowych form opodatkowania dochodów, a ściślej mówiąc: przychodów z działalności gospodarczej, jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Polega on na opodatkowaniu jednolitą stawką ryczałtu (od 3 proc. do 20 proc.; np. usługi w zakresie robót budowlanych – 5,5 proc., usługi parkingowe – 17 proc.) osiąganego przez podatnika przychodu. Stawka jest przy tym uzależniona od przedmiotu prowadzonej przez podatnika działalności. Ta forma opodatkowania dostępna jest dla podatników, którzy w poprzednim roku podatkowym nie osiągnęli przychodu przekraczającego równowartość 150 000 euro (na rok 2015 jest to 626 880 zł) i jednocześnie nie osiągają przychodu z działalności, która wyłącza możliwość opodatkowania ryczałtem, a poza tym w konkretnej, indywidualnej sytuacji podatnika nie zachodzą inne ustalone ustawą ryczałtową przesłanki wyłączające stosowanie tej formy opodatkowania. Istotnym argumentem przemawiającym za tym sposobem opodatkowania jest uproszczenie zasad prowadzenia księgowości. Ta metoda jest szczególnie atrakcyjna dla tych przedsiębiorców, którzy:

- prowadzą działalność gospodarczą mieszczącą się w zakresie opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych,

- nie występują w ich przypadku przesłanki wyłączające tę metodę płacenia podatku,

- nie ponoszą znacznych kosztów, co w efekcie prowadzi do zbliżenia wartości osiąganego przychodu z dochodem rozumianym jako różnica pomiędzy przychodem a kosztami jego uzyskania.

Jak wybrać ryczałt ewidencjonowany

W jaki sposób podatnik ma wybrać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych na dany rok podatkowy?

Aby wybrać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, podatnik prowadzący działalność musi – zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy ryczałtowej – w terminie do 20 stycznia roku podatkowego złożyć właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne oświadczenie o wyborze tej formy opodatkowania. Właściwy urząd jest w tym przypadku ustalany z uwagi na miejsce zamieszkania podatnika. Obowiązku złożenia oświadczenia nie mają jednak ci podatnicy, którzy w poprzednim roku podatkowym byli opodatkowani w ten sposób i w terminie do 20 stycznia nie zgłosili likwidacji działalności gospodarczej lub nie wybrali innej formy opodatkowania.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych mogą wybrać także podatnicy rozpoczynający w ciągu roku prowadzenie działalności gospodarczej. W takim przypadku oświadczenie składa się na zasadach wynikających z przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (przy rejestracji firmy), a jeżeli podatnik nie złożył oświadczenia na podstawie tych przepisów, to wtedy pisemne oświadczenie składa naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu według swojego miejsca zamieszkania, nie później niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu.

Ryczałt także dla wspólnika

Czy opodatkowanie ryczałtem jest możliwe w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki osobowej?

Tak.

Przy czym ten sposób opodatkowania dostępny jest wyłącznie dla podatników prowadzących działalność w formie spółki cywilnej albo spółki jawnej osób fizycznych (art. 6 ust. 1 ustawy ryczałtowej). W takim przypadku należy jednak pamiętać, że zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy ryczałtowej oświadczenie o wyborze ryczałtowej formy opodatkowania muszą złożyć w terminie do 20 stycznia wszyscy wspólnicy. Każdy ze wspólników składa takie oświadczenie do urzędu skarbowego właściwego z uwagi na swoje miejsce zamieszkania.

Rozliczenie ryczałtem raz na kwartał

Czy ryczałt można płacić kwartalne?

Tak.

Ustawa ryczałtowa dopuszcza możliwość opłacania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych w sposób kwartalny. Trzeba jednak pamiętać, że taka częstotliwość płacenia podatku wymaga spełnienia warunków. Po pierwsze, możliwość opłacania ryczałtu co kwartał została zarezerwowana wyłącznie dla podatników, których przychody z działalności prowadzonej samodzielnie albo przychody spółki nie przekroczyły w roku poprzedzającym rok podatkowy równowartości 25 000 euro (art. 21 ust. 1b ustawy ryczałtowej). W roku 2015 możliwość płacenia ryczałtu co kwartał mają zatem wyłącznie ci podatnicy, którzy z działalności prowadzonej samodzielnie, a jeżeli prowadzą działalność w formie spółki, to których spółka nie osiągnęła przychodów ponad 104 480 zł. Po drugie, aby podatnik mógł opłacać ryczałt kwartalnie, w terminie do 20 stycznia roku podatkowego musi o tym zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego właściwego według swojego miejsca zamieszkania (art. 21 ust. 1c ustawy ryczałtowej). Obowiązek zawiadomienia nie dotyczy jednak tych podatników, którzy do 20 stycznia nie zgłosili likwidacji działalności gospodarczej, nie wybrali innej formy opodatkowania bądź nie zawiadomili naczelnika urzędu skarbowego o zaprzestaniu opłacania ryczałtu co kwartał. W takim przypadku przyjmuje się bowiem, że podatnik nadal opłaca ryczałt kwartalnie.

Jakie są skutki braku oświadczenia

Gdy nowy przedsiębiorca nie wybierze ryczałtu ani karty, to czy jest automatycznie opodatkowany podatkiem według skali?

Tak.