Naczelny Sąd Administracyjny rozstrzygnął pierwszy spór o to, jak rozliczyć VAT w przypadku wykupu prawa użytkowania wieczystego. Sąd uznał, że w przypadku ustanowienia użytkowania wieczystego i późniejszej sprzedaży takiego gruntu użytkownikowi wieczystemu można mówić tylko o jednej czynności opodatkowanej. Jednak VAT trzeba rozliczyć od całości wynagrodzenia naliczonego od tych transakcji.
Sprawa dotyczyła gminy miejskiej. Ta we wniosku o interpretację wyjaśniła, że do jej prezydenta trafił wniosek o przekształcenie użytkowania wieczystego we własność. Złożyli go małżonkowie, którzy byli współwłaścicielami garażu posadowionego na 18 metrach gruntu gminnego oddanego im w użytkowanie na 85 lat w lipcu 2010 r. Okazało się jednak, że nie spełniali przesłanek do przekształcenia. Gmina wskazała, że małżonkowie mogli skorzystać z innej opcji. Nieruchomość gruntowa oddana w użytkowanie wieczyste może być bowiem sprzedana użytkownikowi wieczystemu (wyłącznie jemu). Zbycie następuje bez przetargu i rodzi po stronie nabywców obowiązek zapłaty ceny nieruchomości. Na jej poczet zalicza się kwotę równą wartości prawa użytkowania określoną na dzień sprzedaży.
Gmina zauważyła, że ponieważ ustanowienie użytkowania miało miejsce po 1 maja 2004 r., została opodatkowana VAT wg 22 proc. stawki, podobnie jak opłaty roczne. Zapytała, czy sprzedaż nieruchomości gruntowej na rzecz jej użytkownika wieczystego podlegała VAT, a jeśli tak, to czy cena wejdzie do podstawy opodatkowania?
Sama uważała, że ani zbycie użytkowania nie jest dostawą, ani nie powstanie obowiązek podatkowy z tytułu sprzedaży. Cena nie stanowi bowiem podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29a ustawy o VAT.
Fiskus zgodził się, że sprzedaż nieruchomości gruntowej, będącej w użytkowaniu wieczystym, na rzecz jej użytkownika nie stanowi dostawy towarów ani innej czynności podlegającej VAT. Jednak już opłata związana ze zbyciem, pomniejszona o kwotę wniesioną tytułem użytkowania wieczystego, stanowi podstawę opodatkowania wg stawki z dnia dostawy, czyli jego ustanowienia.
