Mediacje - ADR: polubowne metody rozstrzygania sporów zyskują zwolenników

Ponad 18 tys. wniosków o pozasądowe rozstrzygnięcie sporu wpłynęło do dziewięciu działających podmiotów uprawnionych. Konsumenci najczęściej zwracali się po mediację, koncyliację lub arbitraż do Inspekcji Handlowej, rzecznika finansowego i Sądu Polubownego przy KNF.

Publikacja: 24.08.2018 06:20

Mediacje - ADR: polubowne metody rozstrzygania sporów zyskują zwolenników

Foto: 123RF

Postępowania polubowne (w skrócie ADR od angielskiej nazwy Alternative Dispute Resolution) wprowadziła ustawa o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich, która weszła w życie na początku ubiegłego roku. Trwają one dużo krócej niż sprawy w sądzie, są mniej sformalizowane i przeważnie bezpłatne. Udział w nich jest dobrowolny, a w rozstrzygnięciu sporu pomagają bezstronni eksperci.

Czytaj także: ADR czyli koncyliacja - metoda rozwiązywania sporów dla przedsiębiorców

Statystyka skarg

Podmioty uprawnione do rozpatrywania spraw opublikowały pierwsze sprawozdania ze swojej działalności. Stąd możemy poznać pierwsze efekty działania przepisów. Jak wynika z tych sprawozdań, Polacy stosunkowo chętnie korzystają z możliwości polubownego rozwiązywania sporów konsumenckich. W ubiegłym roku złożyli w sumie 18 123 wnioski o ADR. Najczęściej prosili o pomoc w zakończeniu sporu o reklamację butów oraz usług finansowych.

Jak podaje na swoje stronie Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów najwięcej wniosków trafiło do:

- inspekcji handlowej – 8413,

- rzecznika finansowego – 3741,

- sądu polubownego przy Komisji Nadzoru Finansowego – 2977,

- prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej – 1703),

- arbitra bankowego – 1046.

Niektóre podmioty, które już wcześniej prowadziły mediacje czy arbitraż, po wejściu w życie ustawy zauważyły duży wzrost zainteresowania. Przykładowo do sądu polubownego przy KNF w 2017 r. wpłynęło o 66 proc. więcej wniosków niż w 2016 r., a do rzecznika finansowego o 56 proc.

W sumie w 2017 r. podmioty uprawnione wydały rozstrzygnięcie w 10 405 sprawach. Przykładowo w UKE 45 proc. prowadzonych postępowań z dziedziny telekomunikacji zakończyło się na korzyść konsumenta, 23 proc. na korzyść przedsiębiorcy, a pozostałe w inny sposób (np. odmowa rozpatrzenia sporu, niekompletny wniosek). Większość podmiotów nie monitoruje, czy strony zastosowały się do rozstrzygnięcia. Średnio postępowania polubowne trwały 74 dni. Najkrócej – średnio 32 dni – przed prezesem UKE, najdłużej – średnio 240 dni – przed rzecznikiem finansowym.

Przepisy ustawy

Zgodnie z art. 3 ustawy o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich, postępowanie w takiej sprawie ma na celu rozwiązywanie sporu konsumenckiego, prowadzone zgodnie z zasadami określonymi w ustawie i polegające na:

- umożliwieniu zbliżenia stanowisk stron w celu rozwiązania sporu przez jego strony (mediacja),

- przedstawieniu stronom propozycji rozwiązania sporu (koncyliacja),

- rozstrzygnięciu sporu i narzuceniu stronom jego rozwiązania (arbitraż).

W myśl art. 31, przedsiębiorca, który zobowiązał się albo jest obowiązany na podstawie odrębnych przepisów do korzystania z pozasądowego rozwiązywania sporów z konsumentami, informuje ich o podmiocie uprawnionym, który jest właściwy dla tego przedsiębiorcy. Z kolei art. 32 wskazuje, że w przypadku gdy w następstwie złożonej przez konsumenta reklamacji spór nie został rozwiązany, przedsiębiorca przekazuje konsumentowi na papierze lub innym trwałym nośniku oświadczenie o:

- zamiarze wystąpienia z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich albo zgodzie na udział w takim postępowaniu albo

- odmowie wzięcia udziału w postępowaniu w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich.

W pierwszym przypadku przedsiębiorca wraz z oświadczeniem przekazuje informację o podmiocie uprawnionym właściwym dla danego przedsiębiorcy. Ten sam przepis wskazuje także, że jeżeli przedsiębiorca nie złożył żadnego oświadczenia, uznaje się, że wyraża zgodę na udział w postępowaniu w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich (to domniemanie zgody nie może dotyczyć arbitrażu, jako wiążącej metody rozwiązywania sporów).

Wszczęcie i odmowa

Zgodnie z art. 33 wszczęcie postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich następuje na wniosek konsumenta. Jeżeli jednak przewiduje to regulamin podmiotu uprawnionego, jego rozpoczęcie może nastąpić także na wniosek przedsiębiorcy. Jak wskazuje art. 34 podmiot uprawniony odmawia rozpatrzenia sporu, jeżeli jego przedmiot wykracza poza kategorie sporów objęte właściwością danego podmiotu, a także może to zrobić w sytuacjach wskazanych w regulaminie, które jednak mogą obejmować wyłącznie następujące przypadki:

- wnioskodawca przed złożeniem wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich nie podjął próby kontaktu z drugą stroną i bezpośredniego rozwiązania sporu,

- spór jest błahy lub wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich spowoduje uciążliwości dla drugiej strony,

- sprawa o to samo roszczenie między tymi samymi stronami jest w toku albo została już rozpatrzona przez podmiot uprawniony, inny właściwy podmiot albo sąd,

- wartość przedmiotu sporu jest wyższa albo niższa od ustalonych w regulaminie progów finansowych,

- wnioskodawca uchybił określonemu w regulaminie terminowi do złożenia wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich,

- rozpatrzenie sporu spowodowałoby poważne zakłócenie działania podmiotu uprawnionego. ©?

>Podmioty uprawnione

Obecnie działa dziewięć instytucji spełniających kryteria podmiotu uprawnionego do polubownego rozstrzygania sporów w myśl ustawy. W związku z tym, w zależności od przedmiotu sporu, sposobu na jego rozstrzygnięcie można szukać w następujących podmiotach:

- Inspekcja Handlowa – spory związane ze sprzedażą towarów i usług,

- Rzecznik Finansowy – spory finansowe i ubezpieczeniowe,

- Sąd Polubowny przy Komisji Nadzoru Finansowego – spory finansowe,

- Arbiter Bankowy przy Związku Banków Polskich – tylko spory z bankami,

- Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej – spory telekomunikacyjne i pocztowe,

- Koordynator ds. negocjacji przy Prezesie Urzędu Regulacji Energetyki – spory z dostawcami prądu, gazu, ciepła,

- Rzecznik Praw Pasażera Kolei przy Prezesie Urzędu Kolejowego – spory z przedsiębiorcami kolejowymi

- Stowarzyszenie Praw Pasażerów „Przyjazne latanie" – spory z liniami lotniczymi,

- Izba Gospodarki Elektronicznej – spory dotyczące sprzedaży towarów i usług przez Internet z członkami Izby.

Postępowania polubowne (w skrócie ADR od angielskiej nazwy Alternative Dispute Resolution) wprowadziła ustawa o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich, która weszła w życie na początku ubiegłego roku. Trwają one dużo krócej niż sprawy w sądzie, są mniej sformalizowane i przeważnie bezpłatne. Udział w nich jest dobrowolny, a w rozstrzygnięciu sporu pomagają bezstronni eksperci.

Czytaj także: ADR czyli koncyliacja - metoda rozwiązywania sporów dla przedsiębiorców

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Sędzia zwrócił się do władz Białorusi o azyl. To "bohater" afery hejterskiej w MS
Sądy i trybunały
"To jest dla mnie szokujące". Szefowa KRS o sprawie sędziego Szmydta
Dane osobowe
Wyciek danych klientów znanej platformy. Jest doniesienie do prokuratury
Prawo dla Ciebie
"Nowy rozdział dla Polski". Komisja Europejska zamyka procedurę artykułu 7
Sądy i trybunały
Zwrot w sprawie zmian w KRS? Nieoficjalnie: Bodnar negocjuje z Dudą