Egzamin zawodowy 2021 - kazusy z prawa karnego

> Kazus 1.

Oskarżony W.Z. stanął pod zarzutem popełnienia 27 czynów, działając wspólnie i w porozumieniu z oskarżonym A.G., z tym że oskarżony A.G. miał jeszcze dodatkowo zarzucone czyny z oskarżonym A.R. i S.K.

Sąd uznał oskarżonego W.Z. za winnego i skazał go za 28 czynów. Wymierzył kary jednostkowe od roku do dwóch lat i karę łączną dziewięciu lat pozbawienia wolności.

Zaproponuj zarzut.

> Odpowiedź do kazusu 1.

Z omawianego przykładu wynika, że istota uchybienia sądu polega na tym, że skazał oskarżonego za 28 czynów, w sytuacji gdy w akcie oskarżenia zarzucono mu popełnienie 27 czynów. Oskarżony został skazany zatem za jeden czyn, w zakresie którego wbrew treści art. 14 § 1 k.p.k., brak było żądania uprawnionego oskarżyciela. Z treści art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k. wynika, że w takiej sytuacji postępowania się nie wszczyna, a wszczęte umarza. Tego rodzaju uchybienie procesowe stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą określoną w art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. Obrońca powinien zatem zaskarżyć wyrok w części, w zakresie tego czynu, który nie został objęty aktem oskarżenia, i zarzucić obrazę art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k. polegającą na wszczęciu i prowadzeniu postępowania sądowego, w zakresie czynu opisanego w pkt 28 wyroku, pomimo braku skargi uprawnionego oskarżyciela w tym zakresie, co stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą określoną w art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k.

Podnosząc tego rodzaju zarzut, obrońca powinien wnosić o uchylenie wyroku w tym zakresie i umorzenie postępowania.

> Kazus 2.

Sąd okręgowy wyrokiem z 15 czerwca 2019 r. uznał Jurija B. za winnego tego, że: „w dniu 29.08.2018 r. w L., działając w celu kradzieży mienia Leonida S., groził mu oraz jego żonie pobiciem oraz posługując się nożem – który przystawił mu do szyi i brzucha – zabrał na jego szkodę pieniądze w kwocie 1400 złotych", tj. popełnienia przestępstwa z art. 280 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 280 § 2 k.k. skazał go oraz wymierzył oskarżonemu karę trzech lat pozbawienia wolności, z zaliczeniem na jej poczet okresu rzeczywistego pozbawienia wolności.

W toku postępowania przygotowawczego i na rozprawie oskarżony przyznał się do popełnienia przestępstwa i wyjaśnił dokładnie okoliczności jego popełnienia. Na rozprawie, jak wynika z protokołu z jej przebiegu, sąd zaniechał wezwania tłumacza języka rosyjskiego, (rosyjski był językiem ojczystym oskarżonego), albowiem Jurij B. zadeklarował, że trochę rozumie po polsku. Ponadto Przewodniczący rozprawy znał dobrze język rosyjski.

Dokonaj oceny prawidłowości postępowania sądowego i wydanego w jego toku wyroku, jako obrońca Jurija B., oraz ewentualnie zaproponuj zarzut(y) i wniosek(ki) apelacyjny(e).

> Odpowiedź do kazusu 2.

Obrońca powinien wyrok zaskarżyć w całości i postawić zarzut obrazy prawa procesowego, tj. art. 6 i art. 204 § 1 i 2 k.p.k., która spowodowała naruszenie prawa oskarżonego do obrony. Obrońca powinien wnosić o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji (wyr. SN z 3.4.2003 r., III K.k.N 143/01, Legalis – przeprowadzenie rozprawy odwoławczej z udziałem oskarżonego niewładającego językiem polskim, bez zapewnienia mu pomocy tłumacza, stanowi oczywiste naruszenie norm procesowych i to nie tylko w aspekcie art. 204 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 407 k.p.k., ale również w aspekcie faktycznej zdolności do działania osoby nieznającej języka urzędowego sądu).

> Kazus 3.

Wyrokiem sądu rejonowego z 30 czerwca 2015 r. Janusz W. został uznany za winnego tego, że w dniu 15.10.2004 r. przywłaszczył sobie rower o wartości 600 zł na szkodę Roberta Z. i za czyn ten na podstawie art. 284 § 1 k.k. skazany został na karę roku pozbawienia wolności, wykonanie której warunkowo zawieszono na trzyletni okres próby na podstawie art. 69 § 1, art. 70 § 1 pkt 1 k.k.; ponadto na podstawie art. 33 § 2 k.k. orzeczono grzywnę w wysokości 150 stawek dziennych po 50 zł.

Oskarżony przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu i jego wyjaśnienia potwierdzone zostały zeznaniami pokrzywdzonego i wynikami przeszukania mieszkania Janusza W., w którym odnaleziono przedmiotowy rower.

Czy obrońca powinien zaskarżyć wyrok?

> Odpowiedź do kazusu 3.

Obrońca powinien zaskarżyć wyrok w całości na korzyść oskarżonego.

Wyrokowi powinien zarzucić naruszenie przepisu prawa procesowego – art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k., polegające na wydaniu wyroku skazującego, pomimo zaistnienia przesłanki negatywnej w postaci przedawnienia karalności przedmiotowego czynu, co stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą określoną w art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k.

Podnosząc tego rodzaju zarzut, obrońca powinien złożyć wniosek o uchylenie wyroku i umorzenie postępowania (art. 101 § 1 pkt 4 k.k. – 5 lat od czasu popełnienia, art. 102 k.k. – przedłużenie o 5 lat – razem 10 lat, a więc przedawnienie karalności 15.10.2014 r.). Należy podkreślić, że z dniem 2.3.2016 r. art. 102 K.k. został zmieniony ustawą z 15.1.2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 189) i aktualnie do okresów, o których mowa w art. 101 § 1 k.k., dolicza się 10 lat, a nie 5 lat, jak przed zmianą przepisu.

> Kazus 4

Janina S. złożyła w prokuraturze zawiadomienie o popełnieniu wobec niej przestępstw z art. 216 i 217 k.k., oskarżając o ich popełnienie Karola i Karolinę T. Prokuratura umorzyła w sprawie 2 Ds. 4940/09/18 dochodzenie o te czyny, wobec stwierdzenia braku danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie ich popełnienia. Zarówno Karolowi, jak i Karolinie T. w tej sprawie nie przedstawiono zarzutów popełnienia przestępstw, jak również nie przesłuchano ich w charakterze podejrzanych. Wobec umorzenia dochodzenia przez Prokuraturę, Janina S. wniosła do sądu Rejonowego prywatny akt oskarżenia. Sąd Rejonowy na posiedzeniu, na podstawie art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k., umorzył postępowanie karne w sprawie z oskarżenia prywatnego Janiny S. przeciwko Karolowi i Karolinie T.

Jako pełnomocnik oskarżycielki prywatnej zajmij stanowisko.

> Odpowiedź do kazusu 4

Pełnomocnik oskarżycielki prywatnej powinien zauważyć uchybienie Sądu Rejonowego polegające na niedostrzeżeniu faktu, że umorzenie postępowania nastąpiło w fazie in rem, a nie w fazie in personam, a w związku z tym brak było podstaw do umorzenia postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k.. Przyjęcie stanu powagi rzeczy osądzonej powstaje wtedy, gdy między uprzednio i obecnie rozpoznawaną sprawą istnieje tożsamość przedmiotowo-podmiotowa, na co wprost wskazuje art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k. (co do tego samego czynu tej samej osoby). Taka sytuacja mogłaby zaistnieć jedynie wówczas, gdyby sprawa znalazła się już w fazie in personam, czyli gdyby wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutu podejrzanemu, które dopiero skutkuje skierowaniem postępowania przeciwko konkretnej osobie. Pełnomocnik oskarżycielki prywatnej powinien zatem zaskarżyć przedmiotowe postanowienie w całości i zarzucić obrazę prawa procesowego mającą wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k., przez błędne zastosowanie tego przepisu i uznanie, że w odniesieniu do Karola i Karoliny T. oskarżonych o przestępstwa z art. 216 i 217 k.k. zaistniała ujemna przesłanka procesowa w postaci powagi rzeczy osądzonej, podczas gdy umorzenie dochodzenia w sprawie prowadzonej przez Prokuraturę Rejonową dotyczyło fazy in rem, a nie in personam. We wniosku końcowym pełnomocnik oskarżycielki prywatnej powinien wnosić o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego merytorycznego rozpoznania.