Odmowę wpisu na listę adwokatów lub radców będzie mógł zmienić minister

Uporządkowanie przepisów dotyczących adwokatów i radców prawnych planuje Ministerstwo Sprawiedliwości. Przygotowało właśnie projekt założeń zmian prawa o adwokaturze i niektórych innych ustaw.

Rozprawia się m.in. z zespołami adwokackimi. Mimo że instytucja ta ma już marginalne znaczenie (korzysta z niej zaledwie 0,68 proc. adwokatów), dotyczy jej nieproporcjonalnie duża grupa przepisów prawa o adwokaturze. Resort chce je usunąć. Zespoły adwokackie były w PRL jedyną obok społecznych biur pomocy prawnej możliwą formą wykonywania zawodu. W latach 90., po zmianie przepisów, wyparły je kancelarie adwokackie i spółki cywilne, jawne i komandytowe.

Ministerstwo planuje wprowadzić okres przejściowy: do 31 grudnia 2016 r. istniejące zespoły będą jeszcze mogły działać według dotychczasowych zasad. Po tym terminie będą musiały przekształcić się w inne formy. Jeśli same tego nie zrobią, 1 stycznia 2017 r. z mocy prawa rozpocznie się ich likwidacja.

Kolejny nowy przepis ma rozwiązać sytuacje patowe, które powstają w związku z odwołaniami do ministra sprawiedliwości od odmowy wpisu na listę adwokatów lub radców wydanej przez samorząd. Dziś sądy administracyjne nie są zgodne co do tego, czy minister może taką decyzję zmienić, czy tylko uchylić. Zdarzało się, że uchylana przezeń decyzja wracała do niego w takim samym kształcie – po ponownym podjęciu uchwały odmawiającej wpisu przez organy samorządu.

Dlatego resort proponuje zapisać w ustawach, że minister ma prawo do wydawania merytorycznych decyzji w postępowaniach odwoławczych od uchwał organów samorządów zawodowych odmawiających wpisu na listę adwokatów i radców.

Adwokaci tak jak radcy będą mogli zawiesić wykonywanie zawodu

Kandydaci do tych profesji będą także musieli składać oświadczenia na temat tego, czy nie toczą się przeciwko nim postępowania dyscyplinarne lub karne. Ma to ułatwić ocenę, czy są nieskazitelnego charakteru i dają rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu.

Uregulowana ma być ponadto kwestia zawieszenia prawa do wykonywania zawodu adwokata. Taką możliwość daje ustawa o radcach prawnych (np. w razie podjęcia pracy w organach wymiaru sprawiedliwości, ścigania czy też wykonywania zawodu adwokata), podobnego zapisu nie ma w prawie o adwokaturze. W praktyce jednak, jak podkreśla ministerstwo, organy samorządu adwokackiego prowadzą listy wykonujących zwód i nie wykonujących go. Ta kwestia ma więc być wprost uregulowana w ustawie – tak jak w tej radcowskiej.

W założeniach znajduje się również propozycja ujednolicenia sytuacji radców prawnych występujących w sądzie w imieniu pracodawców. Mają oni otrzymywać dodatkowe wynagrodzenie na tych samych zasadach (nie mniej niż 65 proc. kosztów przyznanych przez sąd). W tej chwili różnią się one w zależności od tego, czy radca jest zatrudniony w państwowych jednostkach sfery budżetowej czy poza nimi.

Przepisem, który ma uporządkować działanie samorządu adwokackiego, jest powierzenie Naczelnej Radzie Adwokackiej kompetencji do określania wysokości opłat związanych z decyzją w sprawie wpisu na listę adwokatów i aplikantów adwokackich. Dziś określają je poszczególne rady adwokackie.

Z kolei w ustawie o radcach prawnych resort proponuje uregulowanie, że uchwały organów kolegialnych podpisuje osoba, która przewodniczyła posiedzeniu tego organu. Dziś są to osoby określone w regulaminie, które czasem nawet mogły nie uczestniczyć w posiedzeniu.