Spory o pensje sędziów Sądu Najwyższego. Kto powinien je rozstrzygać?

Sąd Najwyższy zapytał właśnie Trybunał Konstytucyjny, czy może rozstrzygać sprawy pracownicze sędziów SN. Rozwiązanie to może bowiem stwarzać pozory orzekania we własnej sprawie.

Publikacja: 25.09.2024 15:04

Spory o pensje sędziów Sądu Najwyższego. Kto powinien je rozstrzygać?

Foto: PAP/Leszek Szymański

Sprawa wiąże się z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z listopada ubiegłego roku, w którym stwierdzono, że zasady wynagradzania sędziów, określone w ustawie okołobudżetowej na 2023 r., są niezgodne z konstytucją. Zakwestionowany przez TK model wynagradzania sędziów nie był powiązany z przeciętnym wynagrodzeniem w roku poprzednim, o czym stanowi prawo o ustroju sądów powszechnych (u.s.p.). Podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego stanowiła za to kwota 5444,42 zł, czyli dużo mniej, niż wynikało z u.s.p.

Czytaj więcej

Trybunał: zamrożenie wynagrodzeń sędziów niezgodne z konstytucją

Trybunał Konstytucyjny: zamrożenie pensji sędziów niekonstytucyjne. Rząd wypłacał wyrównania

Według Trybunału, ten sposób kształtowania pensji sędziów był uznaniowy, naruszył tym samym gwarancję niezawisłości sędziowskiej i godności sprawowania urzędu.

W konsekwencji tego orzeczenia sądy w całej Polsce zaczęły wypłacać sędziom wyrównania pensji za 2023 r.

To jednak nie wszystko. Powołując się na ten wyrok TK sędziowie zaczęli żądać wyrównania także za lata 2021-2022, w których rząd ustalał podstawę ich wynagrodzeń ustawą okołobudżetową. Pozwy o zapłatę złożyła też grupa 18 sędziów Sądu Najwyższego. Wśród nich jest sędzia Paweł Czubik, który orzeka w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych. Domaga się on od swojego pracodawcy, czyli Sądu Najwyższego ponad 40 tys. zł.

Czytaj więcej

Po wyroku TK rząd Morawieckiego chce szybko wyrównać krzywdy sędziom

Pozew sędziego Czubika trafił do Izby Odpowiedzialności Zawodowej i we wtorek na rozprawie zajął się nim prezes tej izby Wiesław Kozielewicz. SN nie rozstrzygnął jednak tej sprawy. Sędzia Kozielewicz postanowił zawiesić postępowanie i zadać pytanie Trybunałowi Konstytucyjnemu.

Pytanie do Trybunału Konstytucyjnego. Czy Sąd Najwyższy może rozstrzygać o własnych pensjach?

O co SN pyta Trybunał? Czy rozstrzyganie spraw pracowniczych sędziów SN przez Sąd Najwyższy jest zgodne z konstytucją. Chodzi o dwa przepisy: art 27a §1 pkt 3 i art. 27a §4 pkt 3 ustawy o Sądzie Najwyższym. Pierwszy z nich stanowi, że do właściwości Izby Odpowiedzialności Zawodowej należą sprawy z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych dotyczące sędziów Sądu Najwyższego. Zgodnie zaś z drugim przepisem środki odwoławcze w tych sprawach rozpatruje wydział drugi Izby Odpowiedzialności Zawodowej.

– Sąd Najwyższy zauważył, że stosunkowo niewielka grupa pracowników, którymi są sędziowie Sądu Najwyższego, ma swój odrębny sąd pracy. O kwestiach m.in. wynagrodzeń tych sędziów decyduje bowiem sam Sąd Najwyższy. Może stwarzać to pozory orzekania we własnej sprawie i naruszenia konstytucyjnej zasady równości obywateli względem prawa – mówi Piotr Falkowski, zastępca rzecznika SN.

Czytaj więcej

Będą podwyżki dla sędziów i prokuratorów. Niektórzy zarobią nawet 40 tys. zł

Zaznacza przy tym, że inni sędziowie w sprawach pracowniczych są sądzeni przez sądy powszechne.

– SN rozpoznając tę sprawę nabrał wątpliwości co do konstytucyjności przepisów ustawy o Sadzie Najwyższym z 2017 r., zgodnie z którymi spory pracownicze sędziów SN będzie rozstrzygał sam Sąd Najwyższy i to w dwóch instancjach – wyjaśnia Falkowski.

Według SN zakwestionowane przepisy mogą być niezgodne z konstytucyjnymi zasadami: praworządności, równości obywateli wobec prawa i dwuinstancyjności postępowania sądowego.

Sygnatura akt: I ZPU 4/23

Sprawa wiąże się z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z listopada ubiegłego roku, w którym stwierdzono, że zasady wynagradzania sędziów, określone w ustawie okołobudżetowej na 2023 r., są niezgodne z konstytucją. Zakwestionowany przez TK model wynagradzania sędziów nie był powiązany z przeciętnym wynagrodzeniem w roku poprzednim, o czym stanowi prawo o ustroju sądów powszechnych (u.s.p.). Podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego stanowiła za to kwota 5444,42 zł, czyli dużo mniej, niż wynikało z u.s.p.

Pozostało 87% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Czym jeździć
Technologia, której nie zobaczysz. Ale możesz ją poczuć
Tu i Teraz
Skoda Kodiaq - nowy wymiar przestrzeni
Nieruchomości
Ministerstwo Rozwoju przekazało ważną wiadomość ws. ogródków działkowych
Praca, Emerytury i renty
Pracownik na L4 ma ważny obowiązek. Za niedopełnienie grozi nawet dyscyplinarka
Sądy i trybunały
Rok po wyborach. Ślimacze tempo marszu Donalda Tuska ku praworządności