Jak księgować sprzedaż wierzytelności

Należności, które są trudne do ściągnięcia, czasem bardziej opłaca się zbyć, niż prowadzić długotrwały proces windykacji. Ewidencja związanych z tym operacji zależy od tego, czy w księgach figuruje odpis aktualizujący.

Publikacja: 25.03.2015 04:40

Jak księgować sprzedaż wierzytelności

Foto: www.sxc.hu

- Zastanawiamy się nad sprzedażą wierzytelności. W jaki sposób ująć w księgach rachunkowych związane z tym operacje? – pyta czytelnik.

Sprzedaż nieściągalnych wierzytelności często jest bardziej opłacalna od długotrwałej windykacji. Zgodnie z art. 509 § 1 kodeksu cywilnego wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią. Nie jest to możliwe, gdy zostało zastrzeżone w umowie lub w przepisach szczególnych kodeksu cywilnego bądź wynika z właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nim prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Jednocześnie, zgodnie z art. 513 § 1 k.c., dłużnikowi przysługują przeciwko nabywcy wierzytelności wszelkie zarzuty, które miał przeciwko zbywcy, z chwilą uzyskania informacji o sprzedaży.

W praktyce sprzedaż wierzytelności może nastąpić w dowolnej formie. Jeżeli jednak wierzytelność jest stwierdzona pismem, to jej zbycie również powinno zostać potwierdzone pismem (art. 511 k.c.).

Wycena

Ewidencja księgowa zbytej wierzytelności uzależniona jest od tego, czy wcześniej został ujęty odpis aktualizujący jej wartość. Zgodnie z zapisami ustawy o rachunkowości (art. 35b ust. 1) jednostki powinny dokonywać odpisu aktualizującego wartość posiadanych należności, uwzględniając stopień prawdopodobieństwa ich zapłaty, w odniesieniu do:

- należności od dłużników postawionych w stan likwidacji lub w stan upadłości – do wysokości należności nieobjętej gwarancją lub innym zabezpieczeniem należności, zgłoszonej likwidatorowi lub sędziemu komisarzowi w postępowaniu upadłościowym,

- należności od dłużników w przypadku oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego – w pełnej wysokości należności,

- należności kwestionowanych przez dłużników oraz z których zapłatą dłużnik zalega, a według oceny sytuacji majątkowej i finansowej dłużnika spłata należności w umownej kwocie nie jest prawdopodobna – do wysokości niepokrytej gwarancją lub innym zabezpieczeniem należności,

- należności stanowiących równowartość kwot podwyższających należności, w stosunku do których uprzednio dokonano odpisu aktualizującego – w wysokości tych kwot, do czasu ich otrzymania lub odpisania,

- należności przeterminowanych lub nieprzeterminowanych o znacznym stopniu prawdopodobieństwa nieściągalności, w przypadkach uzasadnionych rodzajem prowadzonej działalności lub strukturą odbiorców – w wysokości wiarygodnie oszacowanej kwoty odpisu, w tym także ogólnego, na nieściągalne należności.

W segmencie finansowym

Przychód ze sprzedaży wierzytelności, w wysokości ceny określonej w umowie, zalicza się do przychodów i ujmuje w księgach rachunkowych na koncie „Przychody finansowe".

Z kolei wartość zbytej wierzytelności zalicza się do kosztów i ujmuje w księgach rachunkowych na koncie „Koszty finansowe". W przypadku sprzedaży wierzytelności, która była objęta w całości lub w części odpisem aktualizującym jej wartość, należy – zgodnie z art. 35c uor – zaliczyć wartość odpisu do pozostałych przychodów operacyjnych lub przychodów finansowych.

Przykład

W czerwcu 2014 r. podmiot A wykonał usługę na rzecz podmiotu B na kwotę 24 600 zł (w tym VAT 4600 zł). Nabywca zalega z płatnością. Na koniec 2014 r. wierzytelność została objęta 100-proc. odpisem aktualizującym. W lutym 2015 r. podmiot A postanowił sprzedać swoją wierzytelność podmiotowi C. Na podstawie umowy sprzedaży wierzytelność została sprzedana za 20 000 zł.

Ewidencja księgowa:

1. Osiągnięcie przychodu ze sprzedaży wierzytelności:

Wn „Pozostałe rozrachunki" 20 000 zł

Ma „Przychody finansowe" 20 000 zł

2. Wyksięgowanie sprzedanej wierzytelności w wartości nominalnej:

Wn „Koszty finansowe" 24 600 zł

Ma „Rozrachunki z odbiorcami" 24 600 zł

3. Rozwiązanie odpisu aktualizującego wartość należności:

Wn „Odpis aktualizujący wartość należności"

24 600 zł

Ma „Pozostałe przychody operacyjne" 24 600 zł

4. Wpłata na rachunek bankowy środków od nabywcy wierzytelności:

Wn „Rachunek bieżący" 20 000 zł

Ma „Pozostałe rozrachunki" 20 000 zł

Podatkowe skutki

Sprzedaż wierzytelności następuje zwykle za cenę niższą, niż wynosi jej wartość nominalna. Firmy przy takich operacjach ponoszą stratę, której podatkowe rozliczenie jeszcze niedawno budziło wątpliwości. Organy podatkowe uznawały, że rozliczenie straty jest możliwe, ale bez wartości VAT. Wyroki sądów administracyjnych były w tej kwestii niejednoznaczne. Dopiero uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 czerwca 2012 r. (I FPS 3/11) stwierdziła, że rozliczając stratę z tytułu sprzedaży wierzytelności, należy uwzględniać jej wartość brutto, a więc razem z VAT.

Przykład

W sytuacji z poprzedniego przykładu podmiot A z tytułu sprzedaży wierzytelności poniósł stratę w wysokości 4600 zł, co wynika z wyliczenia: 24 600 zł – 20 000 zł.

—Arkadiusz Radecki, starszy konsultant w Grupie ECA

- Zastanawiamy się nad sprzedażą wierzytelności. W jaki sposób ująć w księgach rachunkowych związane z tym operacje? – pyta czytelnik.

Sprzedaż nieściągalnych wierzytelności często jest bardziej opłacalna od długotrwałej windykacji. Zgodnie z art. 509 § 1 kodeksu cywilnego wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią. Nie jest to możliwe, gdy zostało zastrzeżone w umowie lub w przepisach szczególnych kodeksu cywilnego bądź wynika z właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nim prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Jednocześnie, zgodnie z art. 513 § 1 k.c., dłużnikowi przysługują przeciwko nabywcy wierzytelności wszelkie zarzuty, które miał przeciwko zbywcy, z chwilą uzyskania informacji o sprzedaży.

Pozostało 83% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Prawnicy
Bodnar: polecenie w sprawie 144 prokuratorów nie zostało wykonane
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Konsumenci
Jest pierwszy wyrok ws. frankowiczów po głośnej uchwale Sądu Najwyższego
Materiał Promocyjny
Dzięki akcesji PKB Polski się podwoił