Jakie świadczenia rosną wraz ze wzrostem płacy minimalnej

Od 1 stycznia 2018 r. płaca minimalna wynosi 2100 zł brutto miesięcznie. Wynagrodzenie na tym poziomie powinien otrzymywać w tym roku każdy pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy. Warto przypomnieć, że już od roku (dokładnie od 1 stycznia 2017 r.) nie obowiązuje przepis pozwalający na obniżenie minimalnego wynagrodzenia do wysokości 80 proc. pełnej stawki w pierwszym roku zatrudnienia pracownika.

Kwota w umowie

Określoną w umowie miesięczną pensję zasadniczą w stawce niższej niż minimalne wynagrodzenie nie zawsze należy automatycznie podwyższyć. Zgodnie bowiem z art. 6 ust. 4 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę przy jej obliczaniu należy uwzględnić także inne składniki i świadczenia wynikające ze stosunku pracy.

Przykład

Pracownik otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 2000 zł brutto. Przysługuje mu też dodatek stażowy w wysokości 200 zł brutto. Taki dodatek uwzględnia się ustalając, czy pracownik osiąga wynagrodzenie minimalne. Faktycznie wskazany pracownik zarabia 2200 zł, czyli więcej niż wynosi aktualna minimalna płaca. Pracodawca nie ma zatem obowiązku podwyższać mu pensji.

Przy obliczeniu minimalnego wynagrodzenia pracownika nie uwzględnia się jednak:

- nagrody jubileuszowej,

- odprawy pieniężnej w związku z przejściem na emeryturę lub rentę,

- dodatku do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej.

Ten ostatni składnik pomija się dopiero od 1 stycznia 2017 r.

Zleceniobiorca też więcej zarobi

Wzrost minimalnej płacy przekłada się obecnie również na wynagrodzenie osób współpracujących z firmą na podstawie umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług. To skutek nowelizacji, która weszła w życie 1 stycznia 2017 r.

Strony tych umów muszą ustalić sposób potwierdzenia liczby godzin wykonywania zlecenia lub świadczenia usług. Wynagrodzenie za każdą godzinę pracy nie może być niższe niż 13,70 brutto. Stawka ta wzrosła względem 2017 r. o 70 groszy.

Państwowa Inspekcja Pracy prowadzi intensywne kontrole przedsiębiorców pod kątem przestrzegania zasady wypłacania pensji w kwocie co najmniej minimalnej stawki godzinowej.

Wyższe obciążenia

Chociaż pracownicy często tego nie dostrzegają, to kwota „brutto", którą wypłaca pracodawca, nie obejmuje wszystkich kosztów zatrudnienia. Całkowitą wartość ponoszonych kosztów zwiększają obciążenia publicznoprawne. Te zaś rosną wraz z kwotą minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Wzrastają zatem składki ubezpieczeniowe (rentowa, emerytalna i wypadkowa) oraz składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Łącznie zatrudnianie pracownika w pełnym wymiarze czasu pracy, za minimalną stawką wynagrodzenia w kwocie 2100 zł brutto, to miesięczny koszt aż 2532,81 zł. W stosunku do 2017 r. jest on wyższy o 120,61 zł miesięcznie.

Koszty zatrudnienia nie są więc w Polsce niskie, szczególnie gdy zważy się na fakt, iż pracownik „na rękę" otrzyma w takiej sytuacji jedynie 1530 zł (a więc realnie odczuje podwyżkę o 71 zł w porównaniu do 2017 r., gdy kwota ta wynosiła 1459 zł).

Droższa praca w nocy

Zwiększenie minimalnego wynagrodzenia za pracę oznacza również wzrost wysokości dodatku za pracę w porze nocnej. Zgodnie z art. 1518 kodeksu pracy przysługuje on w wysokości 20 proc. stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej.

Przykład

W czerwcu 2018 r. nominał godzinowy do przepracowania wyniesie 168 godzin. Minimalna stawka wynagrodzenia wyniesie więc 12,50 zł (168 zł x 12,50 zł = 2100 zł), a kwota dodatku za pracę w porze nocnej 2,50 zł (20 proc. z 12,50 zł).

Wzrost pensji za chorobę

Wysokość wynagrodzenia minimalnego wpływa też na wysokość należności za czas choroby, tj. zasiłku chorobowego oraz wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, wypłacanego przez pracodawcę na podstawie art. 92 k.p. Podstawa wymiaru tych świadczeń dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być bowiem niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia, po odliczeniu kwoty składek na ubezpieczenia społeczne (czyli 13,71 proc.). W 2018 r. podstawa ta wynosi 1812,09 zł. Kwota ta jest odpowiednio niższa w przypadku zatrudnienia na część etatu, np. przy zatrudnieniu w połowie wymiaru czasu pracy jest to 906,04 zł.

Przykład:

Pracownik jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy. W umowie o pracę strony ustaliły, że przysługuje mu wynagrodzenie w kwocie minimalnego wynagrodzenia za pracę. Pracownik był chory przez 30 dni stycznia 2018 r. Z tego tytułu miał prawo do wynagrodzenia chorobowego w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru. Podstawą do obliczenia tego świadczenia jest kwota 1812,09 zł. Za czas choroby otrzyma więc wynagrodzenie chorobowe w kwocie 1449,60 zł (1812,09 zł x 80 proc.).

Przestój w pracy

Stawka minimalnego wynagrodzenia za pracę ma także znaczenie dla obliczenia wynagrodzenia należnego za czas gotowości do pracy związanej z przestojem. To sytuacja, gdy z przyczyn organizacyjnych lub technicznych pracodawca nie może powierzyć wykonywania pracy pracownikowi, który jest gotowy ją świadczyć. Będzie tak np. w przypadku awarii maszyny, którą pracownik obsługuje.

W takiej sytuacji podwładnemu przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania (zasadnicze), określone stawką godzinową lub miesięczną. Jeśli stawka osobistego zaszeregowania nie została wyodrębniona, za czas gotowości przysługuje 60 proc. wynagrodzenia ustalanego jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy. W każdym przypadku pensja przestojowa nie może być niższa niż wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Kwoty wolne od potrąceń

Wynagrodzenie za pracę podlega ochronie. Nie jest ona jednak bezwzględna. W niektórych przypadkach można dokonywać z niego potrąceń.

Potrącenia są możliwe tytułem spłaty:

- sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych (np. wyroków) na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych oraz innych świadczeń,

- kar pieniężnych,

- zaliczek udzielonych pracownikowi.

Za zgodą pracownika mogą być potrącane również inne należności.

W zależności od rodzaju potrącenia, różna jest kwota wolna. Przykładowo przy egzekucji świadczeń niealimentacyjnych jest to równowartość minimalnego wynagrodzenia za pracę po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne i zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Dla pracownika zatrudnionego na cały etat, uprawnionego do podstawowych kosztów uzyskania przychodów i  stosowania kwoty zmniejszającej podatek, jest to 1530 zł.

Odprawa ekonomiczna

Wzrost minimalnego wynagrodzenia pociąga za sobą również podwyżkę maksymalnej wysokości odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy w trybie ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tzw. ustawy o zwolnieniach grupowych). Odprawa ta co do zasady nie może przekroczyć 15-krotności minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy. W 2018 r. jej maksymalna wysokość wynosi zatem 31 500 zł, tj. o 1 500 zł więcej niż w roku 2017.

Kosztowniejsze roszczenia

Wzrost minimalnego wynagrodzenia przekłada się ponadto na kwotę odszkodowania należnego pracownikowi z tytułu:

- naruszenia wobec niego przez pracodawcę zasady równego traktowania w zatrudnieniu,

- rozwiązania stosunku pracy przez pracownika na skutek stosowania wobec niego mobbingu.