Ustawianie w miejscach publicznych przyczep w celu np. prowadzenia działalności gastronomicznej nie podlega reglamentacji ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo (dalej u.p.b.). Dotyczy to także ustawiania stolików czy parasoli w miejscach publicznych. W tym zakresie prowadzących działalność gospodarczą obowiązują przepisy porządkowe, a nie budowlane. Przepisy prawa budowlanego znajdują natomiast zastosowanie m.in., gdy przy urządzaniu punktów gastronomicznych dochodzi do zrealizowania na czas określony obiektu budowlanego. Zgodnie z art. 3 pkt 5 u.p.b., przez tymczasowy obiekt budowlany należy rozumieć obiekt budowlany przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub rozbiórki, a także obiekt budowlany niepołączony trwale z gruntem, jak: strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzedaży ulicznej i wystawowe, przekrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe. Z definicji tej wynika, że tym, co odróżnia tymczasowy obiekt budowlany od innych obiektów, jest albo czas użytkowania, albo trwałość jego związania z gruntem. Przy tym tymczasowy obiekt budowlany powinien posiadać cechy obiektu budowlanego, przez który należy rozumieć budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi, budowlę stanowiącą całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami, obiekt małej architektury.
W ocenie GUNB przyczepy ustawione na kołach lub podpórkach można traktować jako tymczasowe obiekty budowlane („barakowozy, obiekty kontenerowe") wymienione w art. 3 pkt 5 u.p.b., nawet jeśli nie są trwale związane z gruntem, o ile posiadają instalacje przyłączone do zewnętrznych źródeł i nie są zarejestrowane jako pojazdy, zgodnie z odrębnymi przepisami. Pogląd podobny wyraził NSA, zaliczając do grupy tymczasowych obiektów budowlanych barakowóz, i to bez względu na to, czy został on osadzony na podstawach nieruchomych, czy też na kołach (wyrok z 29 marca 1984 r., SA/Gd/190/84). Natomiast przyczepa na kołach nieposiadająca instalacji przyłączonych do zewnętrznego źródła lub zarejestrowana jako pojazd nie jest tymczasowym obiektem budowlanym w rozumieniu ustawy prawo budowlane i nie podlega uregulowaniom zawartym w przepisach tej ustawy.
Konsekwencją uznania przyczepy gastronomicznej za tymczasowy obiekt budowlany jest konieczność dokonania zgłoszenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej, jeśli obiekt będzie ustawiony na okres nie dłuższy niż 120 dni. W przypadku ustawienia obiektu na okres dłuższy niż 120 dni wymagane będzie uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę. Jednak ostateczna ocena co do charakteru danego zamierzenia inwestycyjnego należy do obowiązków właściwego organu (administracji architektoniczno-budowlanej albo nadzoru budowlanego), który na podstawie pełnej znajomości stanu faktycznego sprawy jest kompetentny do zajęcia stanowiska w tym zakresie.
Anna Macińska , dyrektor Departamentu Prawno-Organizacyjnego Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego
