Wycena nieruchomości na potrzeby rachunkowe

Zmiana ujęcia w bilansie spółek nieruchomości wynajmowanych długoterminowo oraz leasingowanych będzie istotna. Zwiększy się nie tylko znaczenie wycen dla celów sprawozdawczości finansowej, ale i rola rzeczoznawców majątkowych.

Publikacja: 15.06.2016 02:00

Wycena nieruchomości na potrzeby rachunkowe

Foto: 123RF

Właściwie sporządzona wycena ma dziś kluczowe znaczenie w przypadku wszystkich działań podejmowanych na rynku nieruchomości. Jest ona zarówno podstawą decyzji inwestycyjnych, zabezpieczenia kredytów bankowych, jak i pozyskiwania alternatywnych źródeł finansowania, takich jak np. coraz popularniejsza wśród deweloperów emisja obligacji.

Udział rzeczoznawcy jest też niezbędny przy określaniu wartości aportu przy umowach dotyczących wspólnych przedsięwzięć typu „joint venture".

Wycena ma kluczowe znaczenie z punktu widzenia właściwego raportowania na potrzeby księgowe. Dokumentacja związana z taką wyceną może też wpłynąć na wysokość płaconych podatków (por. wyrok NSA z 29 marca 2012 r., II FSK 1861/10).

Operat szacunkowy...

Niezbędny dla uczestników rynku odpowiednio sporządzony raport pozwala na właściwe, zgodne z zasadami i obowiązującymi przepisami ustalenie wartości nieruchomości. W Polsce służy temu operat szacunkowy, którego zasady realizacji określają przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz rozporządzenie wykonawcze do tej ustawy >patrz ramka.

...odpowiednio dostosowany

Operat szacunkowy daje jego czytelnikowi kilka podstawowych informacji. Najważniejsza to oczywiście informacja o tym, ile nieruchomość jest warta. Sedno samej formy operatu tkwi w tym, że jego zawartość powinna być zawsze dostosowana do typu nieruchomości i do potrzeb wynikających z celu sporządzenia operatu (celu wyceny). Oznacza to, że wartość nieruchomości będzie inna, gdy jest podawana do celu finansowania inwestycji, inna do celu ubezpieczenia lub aktualizacji opłaty za użytkowanie wieczyste, a jeszcze inna w przypadku wniesienia tej nieruchomości do spółki w formie aportu.

W toku wyceny analizie podlegają też opłaty roczne z tytułu użytkowania wieczystego wraz z określeniem czy istnieje niebezpieczeństwo jej wzrostu w dającej się przewidzieć przyszłości. W związku z tym, że jednym z najważniejszych czynników przekładających się na wartość nieruchomości jest stopa kapitalizacji, operat zawiera także informacje dotyczące trendów na rynku inwestycyjnym.

Przez porównanie

Kluczową informacją, której dostarcza operat czytelnikowi, jest to, jak wartość wycenianej nieruchomości ma się do osiąganych cen rynkowych innych, podobnych nieruchomości.

Przykład

Porównanie to przeprowadza się z reguły poprzez zestawienie zdefiniowanej jednostki porównawczej, tj.:

- ceny 1m2 gruntu,

- powierzchni najmu brutto,

- ceny za pokój hotelowy lub

- ceny za tzw. projektowany PUM (powierzchnia użytkowa mieszkalna).

Wyżej wspomniane regulacje definiują sposób przygotowania operatu oraz zasady przeprowadzania wyceny nieruchomości. Warto jednak pamiętać, że dodatkowe, szczegółowe wymogi dotyczące przygotowania tego dokumentu mogą wynikać także z innych przepisów (np. rachunkowych) i dokumentów źródłowych dotyczących wycenianej nieruchomości.

Dodatkowo, większość banków posiada własne wytyczne wskazujące niezbędne elementy, które powinny być zawarte w operatach szacunkowych. Dokumenty te z reguły pozostają w zgodzie z rzeczoznawczym warsztatem profesjonalistów działających w danym sektorze rynku.

Wszystkie elementy zawarte w operacie szacunkowym powinny służyć jako wiarygodne źródło informacji, dające podstawę do własnej oceny nieruchomości przez adresata dokumentu. Zgodnie ze standardami rynkowymi, operat szacunkowy powinien nie tylko wskazywać wartość nieruchomości, ale również być narzędziem służącym do wskazania potencjalnych ryzyk oraz źródłem danych porównawczych, adekwatnych do przedmiotu wyceny.

Nowe standardy rachunkowe

Dziś operaty szacunkowe sporządzane są – jak już wspomniano – głównie wtedy, gdy zachodzi taka potrzeba w związku z określonymi działaniami jednostki, czy to tran- sakcyjnymi, czy inwestycyjnymi. Jednak wkrótce się to zmieni. Od 2019 roku zacznie bowiem obowiązywać nowy MSSF 16 „Leasing" (Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej). Warto przy tym pamiętać, że datę wejścia w życie MSSF 16 określono dla okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2019 roku lub później. Jednocześnie przewidziano jednak, że wcześniejsze stosowanie MSSF 16 będzie dozwolone w przypadku, gdy jednostka stosuje już MSSF 15 „Przychody z umów z klientami". Nowy standard oznacza m.in. zmianę ujęcia w bilansie spółek nieruchomości wynajmowanych długoterminowo oraz leasingu nieruchomości. Wpłynie to w istotny sposób na bilanse właścicieli takich nieruchomości. Szczególnie znaczący wpływ może być widoczny w bilansie spółek prowadzących działalność hotelarską.

Koniec podziału leasingu

Przede wszystkim zniknie rozróżnienie leasingu na operacyjny i finansowy z perspektywy leasingobiorcy. Wszystkie umowy leasingu będą traktowane jednakowo. Zgodnie z nową definicją leasing to „umowa, która przekazuje na pewien czas prawo do użytkowania składnika aktywów w zamian za wynagrodzenie".

To oznacza, że spółki (leasingobiorcy i najemcy) będą w swoich aktywach ujmować prawo do użytkowania danego aktywa, a w zobowiązaniach – wartość bieżącą przyszłych płatności leasingowych, co spowoduje istotny wzrost wartości aktywów i zobowiązań.

Zmiany nastąpią także w rachunku wyników. Zamiast dotychczasowych opłat z tytułu umów najmu, dzierżawy, użytkowania i leasingu (leasing operacyjny), które były najczęściej prezentowane jako koszty usług, teraz pojawią się amortyzacja skapitalizowanych aktywów (w kosztach operacyjnych) oraz koszty odsetek (w kosztach finansowych). To może wpłynąć na wzrost EBITDA i wyniku operacyjnego. Nowy MSSF spowoduje też wzrost wskaźników zadłużenia i spadek wskaźników płynności oraz zmianę struktury aktywów (wzrost wartości aktywów trwałych). Z uwagi na wzrost długów odsetkowych będzie to miało negatywny wpływ na kowenanty (klauzule, które zobowiązują do spełnienia określonych warunków) umów kredytowych i warunków obligacji.

Tak rozumiane zmiany dotkną przede wszystkim spółki będące najemcami nieruchomości. Poza zwiększeniem sumy bilansowej, zmieni się także rozkład kosztów w czasie.

—Wojciech Doliński

Operat jest dokumentem urzędowym

Operat szacunkowy jest opinią autorską rzeczoznawcy majątkowego o wartości nieruchomości i stanowi dokument urzędowy, ważny – co do zasady – przez 12 miesięcy. Co istotne, może być sporządzany wyłącznie w formie pisemnej. Sam operat zawiera informacje niezbędne przy przeprowadzaniu wyceny nieruchomości przez rzeczoznawcę majątkowego, w tym wskazanie podstaw prawnych i uwarunkowań wykonanych czynności, rozwiązań merytorycznych, przedstawienia toku obliczeń oraz wyniku końcowego.

Właściwie sporządzona wycena ma dziś kluczowe znaczenie w przypadku wszystkich działań podejmowanych na rynku nieruchomości. Jest ona zarówno podstawą decyzji inwestycyjnych, zabezpieczenia kredytów bankowych, jak i pozyskiwania alternatywnych źródeł finansowania, takich jak np. coraz popularniejsza wśród deweloperów emisja obligacji.

Udział rzeczoznawcy jest też niezbędny przy określaniu wartości aportu przy umowach dotyczących wspólnych przedsięwzięć typu „joint venture".

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
Słynny artykuł o zniesławieniu ma zniknąć z kodeksu karnego
Prawo karne
Pierwszy raz pseudokibice w Polsce popełnili przestępstwo polityczne. W tle Rosjanie
Podatki
Kiedy ruszy KSeF? Ministerstwo Finansów podało odległy termin
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Podatki
Ministerstwo Finansów odkryło karty, będzie nowy podatek. Kto go zapłaci?
Materiał Promocyjny
Wsparcie dla beneficjentów dotacji unijnych, w tym środków z KPO